برج‌فرازان تلاشی است برای واکاوی اجتماعی ریشه‌های جنگ جهانی اول در قالب مرور زندگی و جست‌وجو در احوال جوامعی که درگیر این اتفاق بوده‌اند. کتاب در این ریشه‌یابی به جای تحقیق در ساختار دولت‌ها، به پژوهشی بنیادی در اوضاع اجتماعی مردمِ درگیر با جنگ می‌پردازد. تاکمن در بخش‌های مختلف برج‌فرازان وقایع کشورهای اروپایی و امریکا در سال‌های  ۱۸۹۰ تا ۱۹۱۴ را از نظر می‌گذراند و با زبانی روایی، جزئیاتی خواندنی و بکر از چهره‌ی جهانِ پیش از جنگ جهانی اول ارائه می‌دهد و سعی می‌کند به این سؤال پاسخ دهد که چطور در سال‌های اوج‌گیری تمدنِ مدرن جنگی چون جنگ جهانی اول رخ داد.

به دیکتاتورهای پیش از خودت نگاهی بینداز: شک نکن آن‌ها هم از یک خودآموز برای رسیدن به اوج قدرت استفاده کرده بودند! چرا تو استفاده نکنی؟ لابد می‌پرسی مگر چنین خودآموزی وجود دارد؟ در جوابت می‌گوییم، بله، واقعاً وجود دارد و اتفاقاً الان آن را در دست داری. این کتاب راهنما را بخوان، قول می‌دهیم اگر دستورالعمل‌هایش را خوب بفهمی و خوب اجرا کنی، تو هم طعـم شیـرین قـدرت مطلقـه را خواهی چشید.

خاطرات محمد بلوری منبع دست‌اولی است برای پژوهشگرانی که می‌خواهند بدانند روزنامه‌نگاری ایرانی در مقاطعی سرنوشت‌ساز از تاریخ چطور پیش می‌رفته و روزنامه‌نگاران ایرانی در آن مقاطع چه می‌کرده‌اند، چه می‌دیده‌اند و چه فکر می‌کرده‌اند. بلوری در خاطراتش گاهی خودِ تاریخ را روایت می‌کند و گاهی پشت صحنه‌ی وقایع تاریخی را. گاهی قالب روایتش به گزارش‌های مطبوعاتی نزدیک می‌شود و گاهی به پاورقی داستانیِ با راوی سوم‌شخص که در آن نیز ید طولایی دارد. حکایت‌های جذابی نیز نقل می‌کند از حوادث عجیب جامعه‌ی روزهای پیش از انقلاب و گاهی حال‌وهوای تحریریه‌ها و شرایط کاری خبرنگاران و اهالی مطبوعات را به تصویر می‌کشد. و همچنین روایت‌های بعد از انقلاب را می‌گوید که چطور آن سنت روزنامه‌نگاری گسیخته می‌شود و باز تلاش‌هایی صورت می‌گیرد که آن چینی بند زده شود. بنابراین تنوع در قالب و محتوا خواننده را از وضعیت روزنامه‌نگاری دهه‌های چهل و پنجاه هم مطلع می‌سازد اما خسته نمی‌کند.

كتاب سنت روشنفكري در غرب را دو تن نوشته‌اند كه يكي از آنان تاريخ‌نويسي روشنفكر است با احاطه‌ي كامل بر ادبيات و فلسفه (برونوفسكي) و ديگري رياضي‌داني علاقه‌مند به فلسفه‌ي علم و ادبيات (مازليش). آنان سير تكامل انديشه‌ها را از دوره‌ي رنسانس تا آغاز قرن 19 پي گرفته‌اند و تاريخ تفكر غرب را به گسترده‌ترين معنايش دنبال كرده‌اند، يعني فقط به رشته‌اي خاص مثل سياست يا فلسفه نپرداخته‌اند، بلكه با توجه به بستر تاريخي و اقتصادي و علمي بروز انديشه‌ها را بررسي كرده‌اند. اين كتاب سه بخش دارد: 1 . "دنياي رو به توسعه"، از لئوناردو تا عصر اليزابت؛ در اين دوره رنسانس، اصلاح دين و علم و صنعت رخ مي‌دهد. 2 . "عصر مخالفت منطقي"، از كرامول تا روسو؛ عصري كه از نخستين انقلاب مهم در دنيا يعني مقاومت در برابر چارلز اول آغاز مي‌شود و تا حدود 1760 ادامه مي‌يابد. در اين بخش جنبش ابراز مخالفت شديد پيرايشگران (پيوريتن‌ها) و سپس گروه‌هاي مخالف كليساي رسمي بررسي شده است. 3 . "انقلاب‌هاي بزرگ"، از آدام اسميت تا هگل؛ در اين بخش آن‌چه در جامعه‌ي ما نشانه‌ي مدرن بودن است نمايان مي‌شود.

کتاب «در کشاکش دین و دولت» با گزارشی فشرده از دوران سی ساله پس از رحلت پیغمبر اکرم در سال ۱۱ هجری تا صلح امام حسن(ع) و معاویه در سال ۴۱ هجری آغاز می‌شود و در پی آن، موحد چنان که خود گفته است می‌کوشد «با دقت در مضمون روایت‌های مورخان و تعمق در زیر و بم آن‌ها، تصویری بالنسبه معقول و قابل اعتماد آن دوران» (۱۳) به دست دهد.»

بر این پایه او دو نگاه را از دو منظر به این دوران سی‌ساله به مخاطب ارائه می‌دهد. یکی نگاهی که عمده تمرکزش بر مقوله شکل‌گیری و تاسیس حکومت اسلامی و مقوله خلافت است و دیگری نگاهی که بر نزاع‌های برآمده از شکل‌گیری این حکومت ناشی شده تمرکز دارد. به عنوان نمونه در بخش «نگاه اول» از فصل اول کتاب، محمدعلی موحد به مقولاتی مانند «تصویری از حکومت در صدر اسلام»، نسبت ساخت حکومت خلیفه‌ای با ساخت پادشاهی، ابعاد مقوله بیعت و… پرداخته است و در بخش «نگاه دوم» مقولاتی مانند «نزاع در میان قریشیان»، «نخستین ترور سیاسی در اسلام»، «چگونه مسلمانان بر خلیفه شوریدند؟»، «نزاع خانگی و ماجرای جنگ شتر» و… می‌پردازد.

دوران سی‌ساله‌ای که موحد در فصل اول کتاب بر آن تمرکز کرده، آبستن وقایع شگرفی بوده است که سرنوشت حکومت زیر پرچم اسلام را رقم زد. در آن سی سال، ماجراهایی سهمگین و خون‌آلود اتفاق افتاد.

در این میان، شایعاتی در مورد محتوای اخطار مهاجرانی به یزدان‌پناه [صاحب‌امتیاز و مدیرمسئول روزنامه‌ی آزاد] در این‌جا و آن‌جا پخش شد؛ از جمله این‌که زیدآبادی چریک است. و یا این‌که او با سپردن سردبیری روزنامه‌اش به من، گوشت را به دهان گربه داده است. یزدان‌پناه اما همچنان از افشای آن‌چه بین او و مهاجرانی رد و بدل شده بود، خودداری می‌کرد. غروب آن روز او با حالتی غمزده به من گفت که به دادگاه انقلاب احضار شده و پس از حضورش در آن‌جا، قاضی مقدس با او محترمانه برخورد نکرده است. یزدان‌پناه اضافه کرد که احضاریه‌ای هم برای من روی میز قاضی مقدس دیده است. من تا آن زمان چنان در کار روزنامه غرق شده بودم که حتی متوجه فضای اطرافم نمی‌شدم. توضیح یزدان‌پناه درباره‌ی احضارش به دادگاه انقلاب، مرا به خود آورد. از او پرسیدم که آیا برای برکناری من تحت فشار است؟ او به گونه‌ای ابهام‌آمیز ماجرا را شرح داد و من از سخنان او چنین برداشت کردم که مهاجرانی او را تهدید کرده است که یا مرا از سردبیری کنار بگذارد و یا این‌که روزنامه توقیف خواهد شد. مهاجرانی البته این را هم گفته بود که منظورش منع حضور کامل من در روزنامه‌ی آزاد نیست و می‌توانم عضوی عادی از تحریریه‌ی آن باشم.