فواد فاروقی

هر چه بیشتر تاریخ را می کاوم ، با رویدادهایی مواجه می شوم که بس غریب اند و شگفت انگیز . رویدادهایی که از چشم بسیاری از مورخان پوشیده مانده اند .همین رویدادها بر آنم می دارند که قلم را بدست گیرم و به ریشه یابی مسایلی بپردازم که تاریخ نگاران ، آن ها را به اختصار برگزار کرده اند .

کتاب پادشاهان سربریده در تاریخ ایران ، مجموعه یی است از چند نوشته تاریخی ام که به مرور در سالیان گذشته نوشته ام . نوشته هایی که مدت ها در بایگانی شخصی ام در بلاتکلیفی به سر می بردند ، انگیزه ای لازم بود و همتی . اگر بخواهیم این کتاب را تقسیم بندی کنیم : باید دو بخش را برایش قایل شویم . بخش نخست مربوط به « سربریده » های تاریخ است که حدود یک سوم کتاب را در برمی گیرد و چند ماجرای تاریخی را شامل می شود .بخش دوم تعدادی مقاله داستان گونه است که هر یک مستقلا مساله یی را پی می گیرند .واقعه یی را با ذکر شواهد و بهره گیری از اسناد و مدارک موجود بیان می دارند و آن گاه به اعماق تاریخ نفوذ می کنند تا به انگیزه ها دست یابند .

من برای کتاب پادشاهان سربریده در تاریخ ایران عنوان پادشاهان سربریده شده در تاریخ ایران را برگزیده ام، هرچند که تمامی این کتاب درباره شاهانی نیست که در آخرین لحظاتشان با یکدیگر سرنوشت مشترکی داشته اند و خوشبختانه یا شوربختانه سرشان از تن جدا افتاده است. این عنوان را من به اجبار و نه به اختیار انتخاب کرده ام زیرا گاه از سردارانی هم یاد کرده ام که در آخرین لحظات زندگیشان با چنین مرگی رویارو شده اند و نیز از یحی پیامبر که او هم به چنین سرنوشتی گرفتار امده است.

اگر میخواستم در عنوان کتاب پادشاهان سربریده در تاریخ ایران از سرداران و کسانی که سرشان از تن جدا شده است یاد کنم ناگزیر میشدم جمله ای را به کار برم که بر اثر طولانی بودنش به ناچار زیباییش را از دست میداد به همین خاطر عنوان پادشاهان سربریده شده اکتفا کردم ، این نوشته ها ، دوره ی خاصی از تاریخ را شامل نمی شوند .

مالکوم کالج

ترجمه: مسعود رجب نیا

در تواریخ ملی و سنتی ایرانی از خدای‌نامه‌های دوره ساسانی تا شاهنامه فردوسی، تاریخ درازمدت و درخشان پارتیان (اشکانیان) اغلب نادیده گرفته شده است. این فراموشی دلایل عمده‌ای داشته است که مهم‌ترین آن ازبین‌بردن آثار مربوط به این دوره توسط ساسانیان است. دامنه این فراموشی به اندازه‌ای وسیع بود که پنج قرن تاریخ حکومت پارتیان را اولا به دویست سال کاهش داده و ثانیا جز از چند سطر، اطلاعات دیگری از آن‌ها نداشته‌اند که منعکس نمایند.

باری در قرن جدید و با کمک دانش باستان‌شناسی و تحلیل علمی تاریخ، تاریخ پارت‌ها بعد از هزار و هفتصد سال، باردیگر آشکار شد و ما اطلاعات خوبی از این سلسله مهم تاریخی توانستیم به دست بیاوریم.

کتاب حاضر یکی از بهترین آثارذ موجود درمورد تاریخ سلسله اشکانیان است. برای تحریر این کتاب پرمایه، نویسنده کوشیده است تا از همه منابع موجود قدیمی و جدید در باب تاریخ پارتیان استفاده کرده و آن روزگار فراموش‌شده را به بهترین شکل، احیا نماید.

به علت جنگ‌های طولانی مدت پارت‌ها با رومی‌ها، در منابع تاریخی رومی اطلاعات نسبتا خوبی از اشکانیان باقی مانده است. لذا مولف کوشیده است تا با جمع‌آوری این اطلاعات پراکنده و کنارهم قرار دادن آن‌ها، دیدی نوین از تاریخ باشکوه ایران‌زمین در زمان حکومت پارتی‌ها را آشکار نماید.

فصل‌های کتاب پارتیان:

درباره پارتیان - جغرافیا و آثار - برآمدن پارتیان - پارت و روم - پادشاه و حکومت - اقتصاد و جامعه - دین و تدفین - معماری - هنر - برافتادن اشکانیان

اشکانیان سومین حکومت ملی ایرانی بعد از مادها و هخامنشیان بودند که بر فلات ایران‌زمین حکمرانی کردند. آن‌ها طی ۴۷۱ سال، بر ایران پادشاهی کردند و در این مدت نقش درخشان در اعتلای فرهنگ ایرانی داشتند. پس از سقوط هخامنشیان در پی یورش اسکندر مقدونی، ایران زمین تا مدت‌ها به دست بیگانگان اداره می‌شد. نهایتا دو برادر به نام‌های ارشک و تیرداد بودند که علیه بیگانگان قیام کرده و حکومت اشکانیان را پایه‌گذاری کردند. این حکومت، درازترین حکومت در طول تاریخ ایران است. پارت‌ها حکومتی پیشرفته بودند. در این دوره آزادی دینی و داشتن دو پارلمان از مشخصه اصلی حکومت بود.هنر ایرانی و یونانی در دوره حکومت اشکانیان تا حدودی با یکدیگر تلفیق گردید. همچنین بنیان‌های فرهنگ ملی و تفکر ایرانشهری نیز متعلق به این دوره است که نهایتا در دوره ساسانی به بهترین شکل خود را نشان داد.