شاخه ی زرین (پژوهشی در جادو و دین)
شاخهٔ زرین عنوان یکی از برجستهترین آثار جیمز فریزر است که دارای شهرت جهانی است. شاخهٔ زرین یک پژوهش تطبیقی است که با رویکردی اجتماعی، با تکیه بر دو محور اسطوره و دین، به تحقیق در مبانی خرافهپرستی، ادیان ابتدایی و اعتقادات و مناسک مردمان اولیه میپردازد و در صدد اثبات این ادعاست که سیر اندیشهٔ انسانها برای توجیه وقایع زندگی و طبیعت پیرامونشان، و نیز برای گرهگشایی یا گریز از پیچیدگیهای حیات، چگونه ابتدا به جادو و خرافهها روی آورد و بعد از آن به دین گروید و سرانجام از دین به علم متمایل گشت. او در این کتاب، به دنبال یافتن وجه مشترک ادیان و اساطیر مردمان جهان است. عنوان شاخهٔ زرین، برگرفته از تابلویی با همین نام از ویلیام ترنر (۱۷۷۵ - ۱۸۵۱) نقاش نامدار بریتانیایی است و در واقع اشاره به درختی مقدس است که شکنندهٔ شاخهای از آن میتوانست برای تصاحب منصب کهانتِ معبد دایانا در ایتالیا، با کاهن پیشین معبد مبارزه کند. شاخهٔ زرین در نخستین جاپ در سال ۱۸۹۰ در ۲ جلد منتشر شد؛ در ویرایش دوم در سال ۱۹۰۰ به ۳ جلد رسید و در ویرایش سوم که به شکلی تفصیلی بین سالهای ۱۹۰۶ تا ۱۹۱۵ بهوسیلهٔ مؤلف انجام شد، با افزودن شواهد و نمونههای بسیار به کتاب به ۱۲ جلد رسید. جیمز فریزر در سالهای پایانی عمرش پیوستی به کتاب افزود که شمار مجلدات کتاب را به عدد ۱۳ رساند. در سال ۱۹۹۰ خلاصهای از کتاب شاخهٔ زرین با مقدمه، ویرایش و گزینش دقیق رابرت فریزر (نوهٔ نویسنده) در یک جلد منتشر شد. کتاب اخیر بهوسیلهٔ کاظم فیروزمند ترجمه شد تا پس از گذشت ۱۱۴ سال از چاپ اولیهٔ اثر، نخستین برگردان شاخهٔ زرین به زبان فارسی انتشار یابد. شاخهٔ زرین اثری ارزشمند و محققانه است که ستایشها و نکوهشهای بسیاری را به دنبال داشته اما در کل، تأثیر عمیق کتاب بر نویسندگان و پژوهشگران بعدی این حوزه را نمیتوان نادیده گرفت.
شرح التعرف لمذهب التصوف (۵جلدی)
تصنیف : اسماعیل بن محمد مستملی بخاری
با مقدمه و تصحیح : محمد روشن
شرح تعرف کتابی است که آموزهها و رفتارهای عارفان و صوفیان را به زبان فارسی شرح میدهد و نثری ساده و بی تکلف دارد. شرح تعرف» را ابوابراهیم اسماعیل مستملی بخاری نوشته و خود در سال ۴۳۴ هجری درگذشتهاست. مستملی بخاری انگیزه خود را از نوشتن «شرح تعرف» تبرک به سخن پیران متقدم عنوان کردهاست. مستملی بخاری در واقع کتاب «التعرف لمذهب اهل التصوف» نوشته ابوبکر محمد بخاری کلاباذی، صوفی و فقیه حنفی قرن چهارم، را شرح کردهاست. مستملی بخاری را از همعصران خواجه عبدالله انصاری و ابوسعید ابی الخیر دانستهاند چونکه سال درگذشت وی را ۴۳۴ هجری نوشتهاند.
شرح شطحیات
تصنیف شیخ روزبهان بقلی شیرازی
شامل گفتارهای شورانگیز و رمزی صوفیان
به تصحیح و مقدمه فرانسوی از هانری کربن
«روزبهان ابومحمد بقلی فسایی» معروف به «شیخ شطّاح» از عرفای بنام قرن ششم و هفتم هجری، در اثر ارزشمند و عمیق خود در کنار گفتارهای رمزی و حکایات اهل تصوف مانند جناب «بایزید بسطامی»، بیش از همه به شرح سخنان و حالات جناب «حلاج» و دفاع از وی پرداخته است و ازاین رو «شرح شطحیات» را عمده ترین مرجع و سند در شرح احوال و حقایق زندگی «حسین بن منصور حلاج» می دانند.
شرف النبی
از متون کلاسیک در بیان معجزات و دلایل نبوت پیامبر اکرم است که توسط ابوسعد خرگوشی از صوفیان قرن چهارم تألیف شده و نجم الدین راوندی آن را در قرن ششم به فارسی ترجمه می کند. کتاب در 57 باب عهده دار روایت معجزات و دلایل نبوت و شمایل نبوی از اوصاف اخلاقی و اوصاف بدن و جسم پیامبر و عادات زندگی او از خوراک، پوشاک، نامهای همسران، موالی، اسبان، شمشیرها و نیزه ها. مؤلف در آغاز هر باب اسنادهای احادیث و نقل هایش را ذکر می کند. کتاب حاوی سه مقدمه از محمد روشن، سید حسین رضوی برقعی و احمد طاهری عراقی در شناخت مولف و کتاب و روش تصحیح آن است.
کتاب شرفالنبی تألیف حافظ ابوسعد خرگوشی از مهمترین آثاری است که در سیره پیامبر (ص) نگارش یافته و مشتمل بر روایات فراوانی در مناقب اهل بیت علیهم السلام نیز هست؛ و به دلیل اعتبار و اهمیت آن، در سده ششم به فارسی ترجمه شده و ترجمه مزبور از با ارزشترین متون منثور فارسی به شمار میرود. همچنین علمای بزرگ شیعه، در مقام سیرهنویسی و ذکر برتریهای اهلبیت و استدلال بر حقانیت تشیع، استفادههای فراوانی از این کتاب کردهاند. وجود پارهای روایات مخدوش در این کتاب ـ که نظایر آنها را حتی در معتبرترین کتابهای شیعه میتوان یافت ـ نباید مانع از انتشار آن گردد.
شکمبارگی
فرانسین پروز
نسترن ظهیری
در مجموعه پیش رو در باب هفت گناه کبیره که به همت کتابخانه عمومی نیویورک و انتشارات دانشگاه آکسفورد انتشار یافته است سعی شده تا در قالب مجلدهای مجزا و از چشمانداز جهان امروز، بهویژه سنت فرهنگی مغربزمین، از هر یک از این گناهان در گذشته و امروز و بهویژه در سنت مسیحی پرداخته شود. در این راه سعی شده تا با به کارگیری زبانهای مختلف (جِد و طنز)، وضعیت اسفبار، انسدادها و وضعیت متناقض حاصل از ارتکاب این گناهان در جهان امروز به تصویر کشیده شود. با توجه به اینکه برخی گناهان در برگیرنده گناهان دیگری هستند و بر اساس منابع دینی واژگان مشابهی برای ارجاع به یک مفهوم مشترک به کار برده میشود، این فهرست گناهان کبیره به ترتیبی که امروز میشناسیم رتبهبندی شدند: تکبر، طمع، بیبندو باری، حسد، شکمبارگی، غضب و تنپروری
بسیار عجول، بسیار حساس، بسیار گرانقیمت، بسیار حریصانه، بسیار زیاد. اگر تمام این معیارها را به همراه شیفتگی افراطی و علاقه مفرط به منظور تشخیص گناه و گناهکار به کار ببندیم بر ما روشن میشود که گرچه از ظواهر امر پیداست که شکمبارگی کمضررترینِ گناهان است، اما احتمال میرود فراگیرترینشان باشد. دقیقاً به سبب علایق افراطیمان، شیفتگیمان به چشیدن جدیدترین غذاها در مدرنترین و گرانقیمتترین رستورانها و ترس وسواسگونه و ظاهراً متناقضمان از چاق شدن میتوان چنین نتیجه گرفت که ما به فرهنگ شکمبارگان دچار شدهایم.
اگر شکمبارگی حقیقتاً گناهی کبیره باشد، کسی بین ما هست که گناهکار نباشد؟
شمنیسم؛ فنون کهن خلسه
کتاب حاضر پژوهشی تحلیلی درباره شمن و شمنگرایی و آیین ها، آداب و رسوم این آیین کهن و اساطیری است. شمنیسم پدیده دینی سیبری و آسیای مرکزی است. در سراسر این قلمرو حیات جادویی دینی جامعه حول شخصیت شمن متمرکز است که نه تنها جادوگر و حکیم ساحر بلکه شفادهنده، معجزه گر و هادی ارواح به دنیای مردگان، عارف و شاعر نیز هست. این وضعیت در سایر نقاط آسیا، در اقیانوسیه، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی و در میان اقوام هندی و اروپایی نیز یافت می شود. میرچا الیاده مورخ ادیان با تبحر و با رویکردی جامعه شناختی، قوم شناختی و روانشناختی جهانبینی و عقاید و رسوم شمنها را توضیح میدهد و درخصوص مهارتها، فنون، نمادها و اساطیر شمنیسم بحث می کند. از نظر الیاده شمنیسم در معنای دقیق آن، فن خلسه یا مهارت فرو رفتن به حالت خلسه است.
شناخت اساطیر ایران
جان هینلز
مترجم: ژاله آموزگار، احمد تفضلی
در کتاب شناخت اساطیر ایران به قلم جان هینلز می خوانیم:
اسطوره ها آئینه هایی هستند که تصاویر را از ورای هزاره ها منعکس می کنند و آن جا که تاریخ و باستان شناسی خاموش می مانند. اسطوره ها به سخن در می آیند و فرهنگ آدمیان را از دور دست ها به زمان ما می اورند و افکار بلند و منطق گسترده مردمانی ناشناخته ولی اندیشمند را در دسترس ما می گذارند. اساطیر ایران باستان در این دنیای پر رمز راز جایی والا دارد…
شهید جاوید (درباره فلسفه قیام امام حسین (ع))
نعمت الله صالحی نجف آبادی
شهید جاوید کتابی درباره قیام امام حسین(ع) و واقعه عاشورا اثر نعمت الله صالحی نجف آبادی. این کتاب تفسیری متفاوت از تفسیر غالب درباره علت قیام امام حسین(ع) به دست داده است. در حالی که تفسیر غالب درباره انگیزه قیام سیدالشهدا، شهادتطلبی بوده، صالحی نجف آبادی در شهید جاوید مدعی شده است که امام حسین نه به قصد شهادت بلکه به قصد تشکیل حکومت قیام کرد، ولی به دلایلی این مقصود حاصل نشد و ایشان به شهادت رسید.
کتاب، موجی از مخالفتهای علمی و غیر آن در میان علمای شیعه برپا کرد که آثار آن همچنان پس از گذشت حدود نیم قرن از تألیف پابرجاست. شهید جاوید و حواشی پیرامون آن در ادبیات سالهای قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران، حضور پررنگ و تأثیرگذاری داشته است.
دفاع آیت الله حسینعلی منتظری و تقریظ نویسی او بر این کتاب و نیز ماجرای قهدریجان که به کشته شدن آیت الله شمس آبادی به علت مخالفتش با کتاب شهید جاوید انجامید و قبل و بعد از انقلاب به سید مهدی هاشمی و گروه هدفیون نسبت داده شد بر حواشی سیاسی اجتماعی این کتاب افزوده است.
شیخ محمود شبستری (فراسوی ایمان و کفر)
بررسی احوال و آثار یکی از مشاهیر بزرگان تصوف ایران، که شعر هزار بیتی گلشن راز او را موجزترین درآمد به اندیشهی صوفیانهی پس از ابنعربی وصف کردهاند. نویسنده که متخصص در تصوف و ادب فارسی و پژوهشهای اسلامی است و به زبان فارسی تسلط دارد، میراث ادبی شبستری را در دوران خود او که مقارن اواخر سلطهی مغول و نیز یکی از درخشانترین دورانهای تاریخ ادبیات فارسـی بود و همچنین در دوران پس از او بررسی کرده است. نقش او در ارائه و انتقال اندیشههای ابنعربی، برخورد او با متعصبان و قشریان زمانه، رابطهاش با فلسفهی مشایی، خصلت نمادین سرودههایش، دیدگاه وحدت وجودی و کلگرای او، و جایگاهش در ادب پارسی، همه به تفصیل، بحث شدهاند.