بسیارى از عوامل تشکیل دهنده تمدن، هزاران سال پیش از ظهور تمدن یونانى در مصر و بین النهرین وجود داشت و از آن مناطق به سرزمینهاى همسایه نیز رسیده بود. ولى هنوز عناصر خاصى لازم بود تا تمدن پدید آید.سرانجام یونانیان این کمبود را بر طرف کردند. پیشرفت هاى یونانیان در هنر و ادب بر همه کس معلوم است، اما آنچه این قوم در زمینه فکر محض آوردند، از توفیق هاى هنرى و ادبى آنها نیز کم‏ نظیرتر است.ریاضیات و علم و فلسفه را یونانیان پدید آوردند؛حساب و قدرى هندسه در میان مصریان و بابلیان وجود داشت، ولى بیشتر به شکل قواعد تجربى که از شمارش انگشتان به دست مى‏ آید؛روش استنتاج از مقدمات کلى را یونانیان ابداع کردند.

علم و فلسفه و ریاضیات یونانى در قرن ششم قبل از میلاد بنیاد نهاده شد.چنان که معروف است فلسفه با طالس آغاز شد که گفت: همه چیز از آب ساخته شده است.با توجه به خسوفى که وى پیش‏ بینى کرد و به نظر منجمان در حدود سال 585 ق.م رخ داده است، وى در قرن ششم قبل از میلاد زندگى مى‏ کرده است....

با تسلط تدریجی پاپ و کلیسای کاتولیک بر اروپا، قرون ‌وسطی آغاز شد. افکار دنیاگریز و علم ستیز این مذهب شرایطی را به ‌وجود آورد که از آن به  عصر تاریکی یاد نموده ­اند و انسانی تارک دنیا و رهبانیت پیشه و آخرت گرا به معنی کاتولیکی آن و علم گریز متولد شد.

در عکس العمل به این تفکرات و شرایط حاصل از آن، معترضانی تفکرات انسان‌محورانه و مذهب پروتستان را به‌وجود آوردند که این تفکرات اعتراضی نقش بزرگی در گسترش تمدن مادی جدید و تولد انسان دنیا طلب منفعت جوی بریده از دین در این تمدن  داشت.

این نکته را نباید فراموش کرد که پیروان کلیسا در اثر رفت و آمد و معاشرت با مسلمانان که به نظر اروپاییان منفور بودند، از علم و دانش بهره مند شدند.بهره ایکه در محیط خود، محال بود بدست آورند. به گفته ادوین پالو تمام موسسات اروپا از فقیر و غنی و از با سواد تا بیسواد و از خانه و کلیساتا مدرسه و دولت همه در تحت تاثیر این مسافرتها قرار گرفتند. فراموش نشود اعراب و مسلمین در بنیانگذاری اروپا و تمدن درخشانی که از درون تاریکی های هزاره قرون وسطی بیرون می آید سهم فراوانی داشتند.