مترجم: علی اصغر سعیدی

سفرنامه قفقاز و ایران

«ارنست اورسُل» سیّاح و جهانگرد بلژیکی در اوایل اکتبر 1882میلادی(مقارن با سلطنت ناصرالدین شاه) به منظور سیاحت از طریق باکو وارد بندرانزلی میشود.او شخصی آگاه،دقیق،جستجوگر،مسلط به پنج زبان و آشنا به تاریخ و ادبیات بوده که پیش از سفربه مشرق زمین اغلب کتب تاریخی و سفرنامه های مربوط به ایران و آسیا را مطالعه کرده است.«اورسُل» علاوه بر اینها از موهبت روشن بینی و تجزیه و تحلیل دقیق مسائل سیاسی و اجتماعی نیز بهره کافی داشته است.«لرد کرزن» در کتاب «ایران و قضیه ایران» تأکید میکند که هیچکس بهتر از «اورسل» درباره قصور سلطنتی قاجاریه مطلبی ننوشته است.مطالعه این سفرنامه مطالب ارزشمندی را در باب جغرافیا و بوم شناسی نواحی شمالی و مرکزی ایران به خواننده ارائه میدهد.تصویری که نویسنده از مشاهدات خود از تهران عهد ناصری در قالب وضع شهر و محلات و اطراف آن،ارگ و کاخها و نیز خلقیات و رفتار مردم و حاکمان ارائه میدهد دقیق و کم نظیر است.

در میان جهانگردان و بیگانگان بی‌شماری که از دیرباز به ایران و سرزمین‌های همسایه آمده‌اند، ارنست اورسل دارای ویژگی‌های خاصی است و همین ویژگی‌ها سفرنامه‌ی او را از اغلب سفرنامه‌هایی که درباره‌ی این سرزمین‌ها نوشته شده است، ممتاز می‌سازد و بر ارزش و اعتبار کتابش می‌افزاید.اورسل با توجه به شرح حال مختصری که از او در آرشیو کتابخانه‌ی ملی پاریس موجود است، در سال ۱۸۵۸ در مونس یکی از شهرهای کوچک بلژیک به دنیا آمده و تحصیلات خود را در علم حقوق به پایان رسانده و در این رشته به اخذ درجه‌ی دکتری از دانشگاه نیز نایل گردیده است. او قبل از سفر به مشرق زمین و تالیف کتاب قفقاز و ایران ابتدا سفری به کشور پرتغال انجام داده که حاصل آن سفرنامه‌یی با عنوان سیری در سرزمین پرتغال، یادداشت‌های یک جهانگرد است. این سفرنامه در سال ۱۸۸۱- یعنی یک سال پیش از عزیمت او به سوی ایران- در بروکسل چاپ شده و سال‌ها است که به کلی نایاب گشته است.