دون ژوان ایرانی
اروجبیک بیات و چنان که بعدها خوانده شد دون ژوان ایران (۱۵۶۰-۱۶۰۵م) از اعضای هیئتی ایرانی بود که به فرمان شاه عباس یکم (۱۰۰۷ق، ۱۵۹۹م) به سرپرستی حسینعلی بیگ بیات برای تحکیم روابط به اروپا رفتند.
او دبیر اول نخستین سفارت شاه عباس در اروپا بود. آنها در شهر بایادولید در اسپانیا، به محضر فیلیپ سوم، پادشاه اسپانیا رسیدند و مورد پذیرایی گرم قرار گرفتند. پادشاه به اتحاد با ایران ابراز علاقه کرد و قرار شد به شاه عباس جواب دهد.
این هیئت قصد عزیمت به لیسبون را داشت، اما در پی آگاهی حسینعلی بیگ از مسیحی شدن برادرزاده اش از سفر به دیگر کشورهای اروپایی چشم پوشید. قرار شد این هیئت به هزینه پادشاه اسپانیا از راه دماغه امید نیک به ایران برگردند. در مریدا، در نزدیکی لیسبون شخصی روحانی شیعه همراه گروه را کشت و حسینعلیبیگ، اروج بیگ را برای دادخواهی نزد پادشاه فرستاد.
او هم به مذهب کاتولیک دین ترسایی گروید و به لیسبون برگشت. او فکر میکرد کسی از تغییر مذهبش مطلع نیست و میخواست به ایران برگشته خانوادهاش را به اسپانیا ببرد، ولی مطلع شد که حسینعلیبیگ به این مساله پی برده و قصد قتل او را دارد. اروج بیگ از مهلکه جان به در برد و در اروپا ماند.
راهنمای صنایع اسلامی
تالیف: س. م. دیماند
ترجمه: عبدلله فریار
تصاویر گلاسه
با یک نقشه و چهار لوحه و دویست و سیزده تصویر خارج از متن
در این کتاب پس از اشاره به تاریخ اسلام و منابع صنایع اسلامی به بحث درباره خصوصیات صنایع اسلامی پرداخته شده و نمونههای موجود در موزهها و مجموعههای مهم جهان انواع هنر و صنعت ممالک اسلامی از نقاشی و مینیاتور سازی و حجاری و گچبری و منبتکاری و خاتمکاری گرفنه تا سفالسازی و لعابکاری و مینکاری و قالیبافی به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است .
كتاب در سيزده فصل سامان يافته و بجز فصول اول و دوم كه به ذكر مقدمات تاريخى و معرفى منابع صنايع اسلامى پرداخته، مابقى فصول، هريك به معرفى يك هنر و صنعت خاص اختصاص يافته است.هنرها و صنايع مزبور عبارتند از: نقاشى و مينياتور، خط و تذهيب، صحافى و تجليد، حجارى و گچبرى، چوببرى و منبتكارى، حكاكى عاج و استخوان، فلزكارى، سفالسازى، شيشه و بلور، منسوجات و فرش و قالى كه مؤلف ذيل هريك به معرفى آن هنر و خصوصيات آن، سرگذشت آن هنر در دورههاى مختلف، سبكها و مكاتب و نيز معرفى آثار موجود پرداخته است.
در این کتاب به ویژه با گذشته هنری مردم سرافراز ایران که طی قرون بر سنگ و گل و چوب آثاری جاویدان بر جای نهادهاند، آشنا می شویم.
روضات الجنان و جنات الجنان (۲جلدی)
عنوان کامل: روضاتالجنان و جناتالجنان عنوان کتابی تاریخی تالیف درویش حسین کربلائی (با نام کاملِ حافظ حسین بن کربلائی تبریزی، معروف به ابن الکربلائی). روضاتالجنان تاریخچۀ مفصل و مشروحی است از مزارات تبریز و نواحی آن و شرح حال جمع زیادی از مدفونین صحابه و امامزادگان و برخی از علما و شعرا و خاصه عرفا که محل مزار آنها خاک تبریز و نواحی آن است. تالیف و نگارش کتاب به سال 975ق به انجام رسیده و نخستین بار جلد نخستش به تصحیح و تعلیق جعفر سلطانالقرایی توسط انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب در سال 1344ش و به شکل کامل در دو جلد به سال 1349 نشر یافته است.
رومیو و جولیت
نویسنده: ویلیام شکسپیر مترجم: علاء الدین پازارگادی
رومئو و ژولیت یکی از نمایشنامههای درام عاشقانه ویلیام شکسپیر (۱۶۱۶-۱۵۶۴) است. رومئو و ژولیت معضل عشق است و نخستین نمایشنامه تراژیک شکسپیر است.رومئو و ژولیت دختر و پسر جوانیاند که خانوادههای آنان با یکدیگر دشمنی دیرینه دارند و از اینرو اجازه نمیدهند آنها با هم ازدواج کنند. قهرمانان یک زوج جوان ساده و یک لاقبایند که در آتش عشق یکدیگر میسوزند. اما نمیتوانند بههم برسند و پس از نخستین و تنها شب مشترک عشق ورزی، تصمیم به خودکشی میگیرند.
رومیو و جولیت داستان غم انگیز دو دلداده است که در حقیقت لیلی و مجنون مغرب زمین محسوب می وشد و به اکثر زبانهای جهان ترجمه شده است. این دو دلداده از دو خاندان هستند که سالها با یکدیگر سردشمنی داشته و به کشتار یکدیگر می پرداختند و حتی دامنه این خصومت به خدمتکاران و اطرافیان آنها کشانده می شده...
رویا در شب نیمه تابستان
نویسنده: ویلیام شکسپیر مترجم: مسعود فرزاد
این نمایش در ۵ پرده تدوین شده و دارای ۲۱ شخصیت و تعدادی سیاهی لشکر است. تسوس، دوک آتن، قرار است ماه آینده، چله تابستان، شبی که ماه قرص کامل است با هیپولیتا ازدواج کند؛ بنابراین تسوس به فیلوسترانه رئیس تشریفات و جشن و سرورهای خود فرمان میدهد برنامهای بریزد تا آن شب جوانان آتنی واقعاً به عیش و نوش پردازند. اما تمام جوانان آتنی از این موضوع خوشحال نیستند.
لیساندر و دیمیتریوس که از کودکی با هم دوست بودهاند، هردو عاشق هرمیای زیبا و ریزه میزه دختر همسایهشان هستند و مسئله غامضی دارند. اژئوس پدر هرمیا دو پا را در یک کفش کرده که دخترش باید شب عروسی دوک و در حضور دوک با دیمیتریوس ازدواج کند، وگرنه هرمیا را میکشد یا به معبد کاهنان میفرستد که تا آخر عمر همانجا ترشیده بماند، حال آنکه هیچکس در آن محله آتن نیست که نداند هرمیا از بچگی عاشق لیساندر بودهاست…
سرخ و سیاه
عظمی عدل (نفیسی) فرزند یوسف خان مکرمالملک (عدل) و همسر حبیب نفیسی (مدرس مدرسه عالی تکنیکوم و موسس دانشگاههای علم و صنعت و مازندران) است. او تحصیلات فارسی و فرانسه خود را از مدرسه ژاندارک تهران آغاز کرد. پس از اتمام آن به مطالعه ادبیات ایران و آثار نویسندگان فرانسه پرداخت. وی از مترجمان صاحب ذوق به شمار میآمد.
بانو عظمی گذشته از زبان فرانسه به زبان انگلیسی نیز آشنایی داشت. از میان مهمترین ترجمههای او میتوان به «جامه پشمین» اثر هانری بوردو، «داستانهای دوشنبه» اثر آلفونس دوده، «سرخ و سیاه» اثر استاندال و «عشق سوان» اثر مارسل پروست، اشاره کرد. در پروژه تاریخ شفاهی دانشگاه هاروارد نیز گفتوگوهای مفصلی با او انجام شده است.
سزار بیروتو
اونوره دو بالزاک
ترجمه: اردشیر نیک پور
آنوره دو بالزاک بیشتر عمر خود را در یک قدمی طلبکارانش گذراند. خانه او در پاریس حتی یک خروجی ویژه برای دوری از آنها داشت. هیچ کس بیشتر از بالزاک درد بی پولی را نکشیده است، و این موضوع ذر رمان سزار بیروتو، یکی از بزرگترین رمان های بالزاک نمایان است.
این داستان سزار بیروتو، یک عطرساز درستکار است که وسوسه می شود تا کار خود را توسعه دهد...
بالزاک مینویسد: «برای من بدبختیهای بیروتو بدبختیهای بشریت است» و کلید درک رمانی را که او یکی از شاهکارهایش میدانست در اختیار ما قرار میدهد.
این رمان که در سال 1837 نوشته شده است، بخشی از مجموعه معروف کمدی انسانی است. بالزاک توصیفی درخشان از تجارت پاریس در آغاز قرن نوزدهم به ما ارائه می دهد، اما همچنین مستندی جذاب از سبک زندگی بورژوازی پاریس و آغاز سرمایه داری مدرن است.
سفرنامه ابن بطوطه (۲جلدی)
نویسنده: ابن بطوطه
مترجم: محمد علی موحد
حاوی شرح مسافرتهای ابن بطوله است از کشورهای ایران - یمن - مراکش - عراق - عربستان - روم و...
سفرنامه ابن بطوطه یکی از مشهورترین کتابهای جفرافیایی است. نویسنده این کتاب ابن بطوطه است. این کتاب نتیجه سفرهای طولانی ابن بطوطهاست که در سال ۷۲۵ هجری قمرى آغاز شد و در سال ۷۵۴هجری قمرى پایان یافت واین سفرها ۲۹ سال ونیم بطول انجامید.
به راستی کتاب سفرنامه ابن بطوطه حاصل چندین سفر پی در پی و طولانی نویسنده به دوردنیا است. چنانکه به بیشترین شهرهای سرشناس دوران خودش سفر کرده وبیشتر کشورهای آسیا و آفریقا وقسمتی از قاره اروپا نیز دیدن کردهاست، ولی از دو قاره آمریکای شمالی وجنوبی واسترالیا دیدن نکردهاست ، چونکه در آن زمان جهان به ۷ آسمان و هفت دریا و هفت اقلیم تقسیم میشد و جهان همانند سینی تصور میشد که سلسله کوه قاف آن را احاطه کردهاست تا آب دریاها از آن به بیرون نریزند.هفت دریا عبارت بودند از دریای فارس، دریای روم، دریای هند، دریای مازندران، دریای قلزم، دریای اقیانوس و دریای زنگبار...
...روز پنجشنبه دوم ماه رجب سال ۷۲۵ به قصد حج و زیارت قبر پیغمبر (ص) که والاترین درود و سالم بر او باد، یکه و تنها از زادگاه خود طنجه بیرون آمدم. نه رفیقی بود که با او دمساز باشم و نه کاروانی که با آن همراه گردم. میل شدید باطنی و اشتیافی که برای زیارت آن مشاهد متبرکه ر اعماق جانم جایگزین بود مرا بدین سفر برانگیخت.
دل بر هجران یاران نهادم و به سان مرغی که از آشیان خود جدا افتد از وطن دوری گزیدم. در آن هنگام پدر و مادر من در حال حیات بودند و دوری ما در یکدیگر سخت موثر بود. من بیست و دو سال داشتم...
از مشاهدی که در بیرون شهر شیراز واقع شده شیخ صالح معروف به سعدیست که در زبان فارسی سرآمد شاعران زمان خود بوده و گاهی نیز در بین سخنان خویش شعر عربی سروده است. مقبره سعدی زاویهای دارد نیکو سرچشمه نهر معروف رکن آباد است و شیخ در آنجا حوضچههایی از مرمر برآورده که برای شستن لباس میباشد. مردمان از شهر به زیارت شیخ آمده پس از خوردن غذا در سفرهخانه شیخ و شستن لباسها مراجعت میکنند و من خود نیز چنین کردم. رحمت خدا بر او باد.
سفرنامه فرد ریچاردز
فرد ریچاردز
ترجمه: مهین دخت صبا
مرد هنرمندی از اهالی انگلستان بنام فرد ریچاردز در اوایل قرن حاضر به ایران سفر می کند و به سیر و سیاحت در شهرهای ایران می پردازد و با نظر تیزبین یک نقاش و نویسنده با ایران آشنا می شود و از مناظر گوناگون شهرها تابلوهای ارزنده ای تهیه می کند و در هر شهر و دیاری دیده ها و شنیده های جالب را یادداشت می کند و در بازگشت به اروپا سفرنامه ای می پردازد.
کتاب حاضر، سفرنامهای است از "فرد ریچاردز ."وی که عضو انجمن سلطنتی نقاشان و حکاکان انگلستان بود در اوایل قرن بیستم ـ مقارن با نخستین سالهای حکومت رضاشاه ـ به ایران سفر کرد" .ریچاردز 48 تابلوی زیبا از شهرهای مختلف ایران ترسیم کرد، همچنین شرح مشاهدات و خاطرات خود را به رشته تحریر درآورد .شهرهایی که نامبرده از آنها دیدار کرده عبارتاند از : اصفهان، شیراز، کرمان، مشهد، نیشابور، قزوین، تبریز، رشت، انزلی و تهران . وی در این سفرنامه اوضاع و احوال اجمالی، نیز وضع معیشت مردم این شهرها را ضمن شرح مشاهدات خود بازگو کرده است ...
سفرنامه کلاویخو (با هفت نقشه خارج از متن)
ترجمه: مسعود رجب نیا
سفرنامه ی کلاویخو از اوضاع و احوال دوره ای از تاریخ ایران سخن میگوید که منابع تاریخی موجود از آن اطلاع درستی نمی دهند. در زمان شاهان صفوی جهانگردان و مبلغان مسیحی بسیاری به ایران آمده اند و از آنها سفرنامه هائی بجای مانده است، اما از قبل از روزگار صفویه از جهانگردان اروپائی که سفرنامه ای بیادگار گذاشته باشند، جز مارکوپولو و کلاویخو و چند تن بازرگان ونیزی کسی را نمی شناسیم.
کلاویخو که سفیر پادشاه اسپانیا در دربار تیمور بود، در سفر خود به ایران از شمال غربی این سرزمین تا اقصی ناحیه شمال شرقی آن را پیموده است و بسیاری از نکات اجتماعی و اداری و سیاسی ایران را در روزگار آشفته و پرآشوب فرمانروائی تیمور دریافته و در سفرنامه ی خود آورده است. این کتاب سندی دقیق و مشروح و اصیل است و میتوان گفت که از بسیاری جهات در نوع خود همتا ندارد.
سفرنامه گالیور
نویسنده: جاناتان سویفت
مترجم: منوچهر امیری
گالیور طبیب کشتی و ناخدائیست که به سفرهای دور و دراز می رود و سرزمین هائی را کشف می کند که مخلوق تصور نویسنده کتابست.در کشوری مردمی را می نگرد که بلندی قامتشان یک انگشت است و در کشور دیگر مخلوقی را می بیند که محکوم به عمر ابدند و در آرزوی مرگ می سوزند و در جای دیگر گذارش به سرزمینی می افتد که ساکنانش همه اسبان خردمند و فرزانه اند....
جاناتان سویفت ، از بزرگترین نویسندگان نثر انگلیسی و از هجانویسان معروف است . تاریخ ادب انگلستان هنوز نویسندهای هجو نویس و لغز خوان و طعنه زن نظیر جاناتان سویفت به خود ندیده است . در سال 1714 در شهر لندن ، انجمنی به نام " باشگاه قلمزنان کممایه و پرکار " تاسیس گردید . هدف این انجمن این بود که هر تهی مایه فریبکاری را که می خواست از راه سخن یا قلم خویش مردم را بفریبد و دکانی برای کسب شهرت و پول باز کند ، راه را برای او بندد و رسوای خاص و عامشان کند .
جاناتان عضو این گروه بود . سویفت به این کارها معتقد بود و آن را خدمتی به هم وطنانش میدانست . نمونه بارز این مبارزات که جنبه مطایبه هم داشت . بلایی بود که بر سر یک شیاد عالم نمایی به نام جان پاتریج آورد . سویفت از مداخلههای بیمورد و عدم توجه کافی دولت انگلستان به وضع مردم ایرلند ناراضی بود . رسالات مذهبی ، سیاسی و هجوآمیز و طنزآلود سویفت نام او را درشمار مفاخر انگستان و یکی از بزرگترین داستانسرایان طنزنویس جهان قرار داده است .
برگزیدهترین اثر جاناتان سویفت ، کتاب سفرنامه گالیور نام دارد که به سال 1725 میلادی انتشار یافت و همین یک کتاب نام او را در جهان ادب جاویدان ساخت . سفرنامه گالیور در نظر نقدنویسان یکی از آثار کلاسیک ادب انگلستان و یکی از کتب جاویدان ادب جهان است . سفرنامه گالیور یکی از قویترین اسناد محکومیت بشر است و این ادعانامه سخت و بیرحمانه ، برای مردمی است که جز آسایش و مسرت خویش نمیخواهند و دیگر انسانها را ابزار و وسایل کاری میپندارند که نیازهای آنان را تامین میکند .
سویفت شیوه سفرنامهنویسی را برگزید چرا که در زمان او مردم شیفته سفر به سرزمینهای ناشناخته بودند و با این شیوه امکان این بود که در قلب و مردم زمانه نفوذ کند .
سویفت از نظر سیاسی، شخصیتی منتفذ بود، خاصه دفاع وی از حقوق مردم ایرلند و وظایفی که برای رفاه آنان برعهده گرفته، او را قهرمان ملی ساخته بود. سویفت از راه نوشتههایش بر دستگاه حکومت انگلستان تأثیر بسیار گذاشت، چنانکه از راهنماییها و پیشنهادهایش بهره بسیار برده شد. از نظر ادبی سویفت استاد نثر هجوآمیز قرن خود به شمار میآمد، آثارش از تازگی و بلندی اندیشه برخوردار بود و سبک انشایش از وحدت و تناسب کامل میان لفظ و معنی و غنای کلمه و تخیل و استحکام و نرمی و روشنی و فصاحت و دقت بهرهمند است.
طنز سلاح محبوب سویفت بود و برای وصف اوضاع مسخرهآمیز یا سازمانهایی که مورد گلهاش قرار میگرفت، از لحن آمیخته با مزاح استفاده میکرد. زبان شاعرانه سویفت بسیار لطیف بوده و به سبب استادیش در بیان اندیشهای بدیع و عمیق و ژرفبینی کامل و نظر صائب، در رأس نویسندگان بزرگ کلاسیک انگلستان در نیمه اول قرن هیجده جای گرفته است.
سیرت جلال الدین منکبرنی
نویسنده: شهاب الدین خزندری
تصحیح، تعلیق و مقدمه: مجتبی مینوی
سیرت جلال الدین مینکبرنی سرگذشت پسر سلطان محمد خوارزمشاه است در مدت یازده سال: «داستان» مختصر جنگهای اوست با چنگیز و لشکر مغول و،سپاه بردن او بنواحی مختلف و فتوحات و شکستهای او و،وقایع ایلغار مغول و تاتار و خرابیهای فراوان و بلاهای بیشماری که در آن ترکتازیها و پیکارها اقوام تاتار و ترک و مغول به سرزمین و مردم ایران و ممالک مجاور آن رسانیده و چشانیدهاند.بعنوان مقدمه از سیرت و رفتار علاء الدین محمد خوارزمشاه و نبردهای او و،تهورهای سفیهانهء او در قبال خلیفهء عباسی و، رعب و هراس کودکانهء او در برابر قشون جرار مغول،که منجر به هزیمت و بخواری مردن او و مبتلا گشتن مسلمین در پنجهء غارتگران و خونریزان خوارزمی و تاتار گردید هم بحث مختصری شده است. این داستان را شهاب الدین محمد خرندزی نوشته است که شش هفت سالی منشی جلال الدین بوده و در بسیاری از سفرها و لشکرکشیها و میدانهای کارزار با وی همراه بوده است.کتاب را اصلا بزبان عربی نوشته بوده و ظاهرا در همان قرن(قرن هفتم هجری) شخص دیگری آن را بفارسی ترجمه و تحریر کرده است.از این ترجمهء فارسی نسخهای (ظاهرا منحصربفرد)در کتبخانهء شخصی مرحوم مکرمین خلیل یینانچ استاد تاریخ در دانشگاه استانبول موجود بود که آن را بنده در1329 هـ.ش.در نزد او دید و از وی خواهش کرد که عکسی از ان ببنده ببخشد و آن بزرگ پذیرفت.پس از چندی عکس را تهیه کرد و توسط مرحوم استاد عباس اقبال آشتیانی از برای بنده گسیل داشت،ولی ببنده نرسید.اقبال درگذشت و کتابهای او را بدانشگاه طهران فروختند و این عکس در آن میان بود.دانشگاه آن را به بنده امانت داد و من برای چاپ تصحیح و آمادهاش کردم و بنگاه ترجمه و نشر کتاب متعهد طبع و نشر آن گردید.و بعد ها در یک جلد به همت استاد مجتبی مینوی در انتشارات علمی فرهنگی به چاپ رسید.