فرانسیس فوکویاما

ترجمه: عباس عربی و زهره عربی

فرانسين فوكوياما نظريه پايان تاريخ را در سال 1992 با نگارش كتاب «پايان تاريخ و واپسين انسان» مطرح كرد، نظريه اي كه حكومت ليبرال دموكراسي غربي را نمونه تكامل يافته حكومت مي پنداشت و بر آن بود كه دموكراسي بيش از اين پيشرفت نخواهد كرد بنابراين تاريخ به معناي سير رشد و شكوفايي بشريت، پايان يافته است.

يك سال پس از انتشار اين كتاب، سامئول هانتينگتون نظريه برخورد تمدن ها را در پاسخ به نظريه پايان تاريخ مطرح كرد.

هانتينگتون در اين نظريه تمدن‌هاي جهان را به قسمت‌هاي مجزايي شامل تمدن غرب، تمدن اسلامي، ارتدوكس ها، تمدن شرق آسيا، آمريكاي لاتين، آفريقا، تمدن بودايي و هندوئيسم تقسيم كرد و آينده را دوران برخورد ميان تمدن هاي غرب و اسلام پيش بيني كرد.

گذشت زمان نشان داد كه برخورد تمدن ها بيشتر از پايان تاريخ به واقعيت نزديك است.

البته فوكوياما پس از گذشت بيش از بيست سال و با مشاهده مشكلات اقتصادي نظام سرمايه داري، نظريه پس از پايان تاريخ را مطرح كرد. از نظر اين انديشمند آمريكايي پايان تاريخ بر پايه هاي قدرت سياسي، اقتصادي و نظامي استوار شده است كه تنها با سست شدن اين پايه ها فرو مي پاشد. اكنون كه با بحران گستره اقتصادي و اجتماعي در كشورهاي سرمايه داري نشانه هاي فروپاشي نظام ليبرال دموكراسي غربي آشكار شده، نظريه پايان تاريخ هم جايگاه خود را از دست داده است.

كتاب پايان تاريخ و انسان واپسين نوشته فرانسيس فوكوياما در سال 1992 در آمريكا منتشر شد و با وجود اهميت بسيار زيادي كه در عرصه سياست و روابط بين الملل داشت هيچگاه به زبان فارسي ترجمه نشد.

سرانجام پس از 22 سال از طرح اين نظريه تاثيرگذار، عباس و زهره عربي كتاب پايان تاريخ و واپسين نظريه را به فارسي ترجمه كردند.

بخشی از سخنان فوکویاما: «در ایران، یک انقلاب اجتماعی زیر پوست جامعه در حال گسترش است. یک جمعیت جوان و تحصیل‌کرده وجود دارد، خصوصاً در بین زنان، که با ساختار قدرت محافظه‌کار و روستایی که بر کشور حاکم است، سر سازگاری ندارد. ایران به سمت نوعی انفجار درونی در حرکت است و من مطمئن نیستم نتیجه‌اش چه می‌شود، ولی وضعیت ایران وضعیت باثباتی نیست.»