اگر بتوانيم متون مهم گذشته را از نو به سخن بياوريم، يعني تار پودشان را بشكافيم، ساختمانشان را بشناسيم، زبانشان را حلاجي كنيم، مباني و مبادي فلسفي‌شان را بفهيم، اگر بكوشيم چون باستان‌شناسي محتاط و مجرب، ذهنيت و جهان‌بيني مستتر در هر يك از اين متون را بازسازي كنيم، رابطه اين ذهنيت را با ساخت قدرت زمانش دريابيم، شايد از اين راه بتوانيم بالمال، ذهن و زباني نقاد و خودبنياد بيابيم كه هم از قيد سنت فارغ است، هم از تقيد و تعبد از غرب، هم‌ رنگ و هم‌ بافتي بومي دارد، هم پشتوانه‌اي جهاني.