شاهنامه چاپ بروخیم (۱۰جلدی در ۵مجلد)
ابوالقاسم فردوسی
شاهنامه چاپ بروخیم تصحیح و ویرایشی از کتاب شاهنامهٔ ابوالقاسم فردوسی است که توسط انتشارات بروخیم در سال ۱۳۱۵ در ۱۰ جلد به چاپ رسید. انتشار شاهنامهٔ چاپ بروخیم سبب توجه بیش از پیش به شاهنامه شد و پس از آن بود که گروهی از پژوهشگران روس در شوروی دستاندرکار انتشار نسخهای دیگر از این کتاب شدند. شاهنامهٔ چاپ بروخیم تصحیح مستقل و جدیدی از شاهنامه به شمار نمیآید و تنها به دلیل نفیس بودن، تقارن انتشار آن با جشنهای هزارهٔ فردوسی و ارائهٔ نسخهای منسجم از روایات در زمان خود اثری با اهمیت به شمار میآمد و امروزه تنها اهمیتی تاریخی دارد.
در سال ۱۳۱۳ مجموعه جشنهایی به مناسبت هزارمین سالگرد تولد ابوالقاسم فردوسی توسط حکومت پهلوی اول در تهران، طوس و شهرهای دیگر ایران برگزار شد. در همان زمان و از سال ۱۳۱۱ گروهی از پژوهشگران ادبیات به تدوین نسخهای از شاهنامه مشغول بودند که در سال ۱۳۱۵ از طرف انتشارات بروخیم در تهران به چاپ رسید و به شاهنامهٔ چاپ بروخیم معروف شد. در تدوین این نسخه از شاهنامه،نسخهٔ ترنر ماکان و ژول مول نقش داشتند. جلد نخست چاپ بروخیم با تصحیح مجتبی مینوی، جلد دو تا پنج توسط عباس اقبال، جلد شش توسط سلیمان حییم و جلد هفت، هشت، نه و ده توسط سعید نفیسی تصحیح و منتشر شد. شاهنامهٔ چاپ بروخیم حدود ۱۰۰ پرده نقاشی را نیز بههمراه داشت و تا پیش از چاپ مسکو نسخه معتبرترین نسخهٔ شاهنامه به شمار میآمد.
شاهنامهٔ چاپ بروخیم برپایهٔ تصحیح یوهان فولرس (Joannes A.Vullers) چاپ شده و در آن به اختلافات با دو تصحیح متعلق به ترنر ماکان و ژول مل نیز اشاره شدهاست. انتقاد وارد بر شاهنامهٔ چاپ بروخیم این بوده که این نسخه تصحیح جدید و مستقلی به شمار نمیآید.
شاهنامه فردوسی (۵ جلدی به نظم)
نام نویسنده : حکیم ابوالقاسم فردوسی
نام مترجم : محمد دبیر سیاقی
سیدمحمّد دبیرسیاقی (زادهٔ ۵ اسفند ۱۲۹۸ خورشیدی در قزوین) پژوهشگر، نویسنده، شاعر و استاد ادبیات فارسی است. وی از ارکان چهارگانهٔ «بنیاد لغتنامهٔ دهخدا» و مصحح بسیاری از متنهای کهن فارسی است. وی پس از گذراندن دورههای ابتدایی و متوسطه در قزوین و تهران و گرفتن دیپلم از دارالفنون در ۱۳۱۸ در ۱۳۲۴ دکتری ادبیات فارسی خود را از دانشگاه تهران دریافت کرد. در ۱۳۲۵ به عضویت انجمن ایرانشناسی درآمد. آنگاه به استادی در دانشگاه تهران و نیز دانشگاههای چین ومصر پرداخت.دبیرسیاقی تا ۱۳۵۳ که بازنشسته شد در استخدام وزارت دارایی بود. او میان سالهای ۱۳۲۶ تا ۱۳۳۴ در گردآوری لغتنامه با علیاکبر دهخدا همکاری داشت. از آن پس همکاری او با سازمان لغتنامه تا ۱۳۵۹ -که کار این اثر به پایان رسید- پی گرفته شد.
شادروان دهخدا در یک نوار صوتی از وی بهعنوان یک جوان کوشا دربارهٔ تنظیم لغتنامهیاد کردهاست.
دبیرسیاقی از ۱۳۵۷ عضو هیئت علمی انجمن آثار و مفاخر ایران بودهاست.
او تاکنون نزدیک به ۸۰ متن ادبی و تاریخی را تصحیح و منتشر کردهاست، که از میان آنها میتوان از دیوان منوچهری، نزهةالقلوب، فرهنگ سُروری و سلطان جلالالدین خوارزمشاه نام برد. دكتر دبیرسیاقی هماکنون در زادگاه خود، قزوین، به پژوهش و آموزش زبان پارسی ادامه میدهد.
شاهنامه فردوسی (رحلی)(قابدار)
ابوالقاسم فردوسی
به تصحیح ژول مُلشاهنامهٔ بایسنقری، نسخهٔ کهن نگارهدار شاهنامه فردوسی از سدهٔ نهم هجری است که از دید کتاب آرایی و ارزشهای هنری از اهمیت فراوانی برخوردار است.این کتاب ارزشمند و نفیس، ۲۲ نگارگری به سبک هرات دارد و در سال ۸۳۳ قمری (۸۰۹ خورشیدی) به سفارش شاهزاده بایسنقر میرزا(فرزند شاهرخ و نوهٔ تیمور گورکانی) تهیه شدهاست. این اثر که در کتابخانه کاخ موزه گلستان نگهداری میشود. در سال ۱۳۸۶ در برنامه حافظه جهانی یونسکو به عنوانی نشانی از سوی ایران ثبت شد. نسخه کنونی شاهنامه بایسنقری را امیرنظام گروسی، به کتابخانه کاخ موزه گلستان هدیه کردهاست؛ و این شاهنامه بیش از ۱۱۰ سال است که در کتابخانه نگهداری میشود. این نسخه باارزش و نفیس در برخی از نمایشگاههای مهم جهانی نمایش داده شدهاست.
شاهنامه فردوسی از روی نسخه خطی بایسنغری
شاهنامه ی فردوسی یک جلدی
ویرایش: سعید حمیدیان
اين شاهنامه، متن کامل اشعار شاهنامهي فردوسي چاپ مسکو است؛ بدون حواشي، مقدمات و تعليقات.
شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی، حماسهای منظوم بر وزن «فَعولُن فعولن فعولن فَعَلْ/ فَعولْ»، در بحرِ مُتَقارِبِ مثمَّنِ محذوف و دربرگیرندهٔ نزدیک به ۶۰٬۰۰۰ بیت و یکی از بزرگترین و برجستهترین سرودههای حماسیِ جهان است که سرایش و ویرایش این گنجینه، دستآورد دستکم سی سال رنج و تلاش خستگیناپذیر این سخنسرای بزرگ ایرانی است.
درونمایهٔ این شاهکار ادبی، اسطورهها، افسانهها و تاریخ ایران از آغاز تا حمله اعراب به ایران در سدهٔ هفتم میلادی است که در چهار دودمان پادشاهیِ پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان گنجانده میشوند و به سه بخش اسطورهای (از روزگار کیومرث تا پادشاهی فریدون)، پهلوانی (از خیزش کاوه آهنگر تا مرگ رستم)، و تاریخی (از پادشاهی بهمن و پیدایش اسکندر تا گشایش ایران به دست اعراب) بخشبندی میشود.
هنگامی که زبان دانش و ادبیات در ایران زبان عربی بود، فردوسی، با سرودن شاهنامه با ویژگیهای هدفمندی که داشت، زبان پارسی را زنده و پایدار کرد. یکی از بنمایههای مهمی که فردوسی برای سرودن شاهنامه از آن استفاده کرد، شاهنامهٔ ابومنصوری بود. شاهنامه نفوذ بسیاری در جهتگیری فرهنگ فارسی و نیز بازتابهای شکوهمندی در ادبیات جهان داشتهاست و شاعران بزرگی مانند گوته و ویکتور هوگو از آن به نیکی یاد کردهاند.
شاهنامه بزرگترین کتاب به زبان پارسی است که در همه جای جهان مورد توجه قرار گرفته و به بسیاری از زبانهای زندهٔ جهان بازگردانی شدهاست.