نام نویسنده : میرزا حبیب اصفهانی

جیمز موریه (به انگلیسی: James Justinian Morier) (۱۷۸۰ ازمیر -۱۹ مارس ۱۸۴۹ برایتون) دیپلمات و نویسنده بریتانیایی قرن نوزدهم و مأمور سیاسی مقارن با سلطنت فتحعلیشاه قاجار در ایران بود.

وی به سال ۱۷۸۰ در ازمیر عثمانی چشم به جهان گشود. وی دومین فرزند ذکور ایزاک موریه بود که در ترکیه تجارت می‌کرد. جیمز پس از اتمام تحصیلاتش در انگلستان به ازمیر بازگشت و و از ۱۷۹۹ لغایت ۱۸۰۶۶ نزد پدرش به کسب و کار مشغول بود و در همان‌جا بود که زبان‌های ترکی و فارسی را آموخت.

موریه در سال ۱۸۰۸ ذیل منصب منشی هارفورد جونز سفیر وقت بریتانیا به ایران سفر کرد. در این سفر جونز عهدنامه مجمل را با نمایندگان فتحعلیشاه قاجار به امضا رساند. یک سال بعد، موریه میرزا ابوالحسن خان شیرازی را به عنوان سفیر ایران در دربار انگلستان در سفر به لندن همراهی کرد. احتمالاً همنشینی با میرزا ابوالحسن در طول این سفر در نگارش کتاب سرگذشت حاجی بابای اصفهانی تأثیر زیادی داشته‌است. سپس در سال ۱۸۱۰ مجدداً و اینبار در خدمت سرگور اوزلی به تهران بازگشت و تا سال ۱۸۱۶۶ که ایران را ترک گفت برای مدتی وزیر مختار بریتانیا در ایران نیز بود.

ترجمه سرگذشت حاجی بابای اصفهانی که محصول سال های پختگی میرزا حبیب اصفهانی و متکی به تجربه های گذشته او به منظور کشف قابلیت های زبان فارسی است یک ترجمه متعارف نیست و در چار چوب تنگ تعریف ترجمه نمی گنجد.ترجمه سرگذشت حاجی بابای اصفهانی بازآفرینی یک اثر گمشده و تلاشی برای نوشتن یک رمان ایرانی اولین رمان ایرانی به دست یک نویسنده ایرانی ست.زبان میرزا حبیب متکی ست به فارسی کهن و با اتکا به این پشتوانه است که زمینه رهایی خودش را از بند زبان رسمی و منشیانه قاجاری فراهم می کند.میرزا حبیب ایجاز و استحکام و وقار زبانش را به اسلاف خودش مدیون است و زبان او حلقه پیوندی ست میان فارسی نویسی قرن ششم هجری با عصر ما.میرزا حبیب زبانی را که به دست منشیان بی مایه و ادیبان متظاهر قلمبه سلمبه نویس معاصرش به زبان الکن به بن بست رسیده و دست و پا بسته ای تبدیل شده بود به یک زبان داستان گو تبدیل کرد و با تسلطی که بر زبان گفتار زمانه اش داشت و با پیوند زدن این زبان به زبان نهصد ساله فارسی به همنهادی رسید که در قالب رمان به خوبی جا می افتد و جواب می داد.

سرگذشت حاجی بابای اصفهانی برای اولین بار در سال 1905 میلادی در کلکته و از روی نسخه دست نوشته شیخ احمد روحی کرمانی به چاپ رسید.ویرایش جدیدی که از این اثر به دست دارید اولین و یرایشی ست که بر اساس نسخه دست نوشته خود میرزا حبیب اصفهانی به چاپ می رسد.