دیوان حکیم سوزنی سمرقندی
به اهتمام دکتر ناصرالدین شاه حسینی
سوزنی سمرقندی یکی از مشهورترین و ماهرترین شاعران هجاگو زبان فارسی بود که در هجو معانی خاصی را ابداع کرد و دیوانی از خود به یادگار گذاشت. او در سده ششم هجری فعالیت می‌کرد.
دیوان سوزنی سمرقندی نخستین بار توسط ناصرالدین شاه حسینی تصحیح و با مقدمه‌ای منتشر شد. این دیوان تنها نسخه کامل اشعار سوزنی به همراه هزلیات او به شمار می‌آید.
سوزنی سمرقندی شاعری سبکی ساده و شیرین داشت و از مفاهیم حدیث و تفسیر در اشعارش بهره می‌برد. او به شیوه‌ای روشنفکرانه شعر می‌سرود و از کلمات عربی و ترکی استفاده می‌کرد. سوزنی از ترکی و کلمات زبان‌های ماوراءالنهری نیز در شعرهای خود بهره می‌برد.
سوزنی سمرقندی شعرهای خود را به دو دسته تقسیم می‌کند. او هزلیاتی می‌سرود که مفاهیم نامناسب را با شیوه‌ای استادانه به نظم می‌کشید و از لحاظ سبک شاعری بسیار جذاب هستند. همچنین او شعرهای جدی دارد که در آن‌ها به مدح بزرگان و سلاطین می‌پرداخت یا مسائل اخلاقی و دینی را مطرح می‌کرد.
دیوان کامل حکیم سوزنی سمرقندی
تصحیح و مقدمه و شرح احوال: دکتر ناصرالدین شاه حسینی
شمس‌الدین تاج‌الشعرا محمدبن علی سمرقندی، سوزنیِ سمرقندی (درگذشتهٔ ۵۶۲ یا ۵۶۹ هجری قمری) شاعر ایرانی قرن ششم هجری است. وی همچنین در شعرهای خویش، خود را به نام‌های محمد، عمر و بوبکر خوانده و خود را ملقب به حکیم سوزنی نموده است. مولد او را عوفی نسف (نخشب)، واقع در نزدیکی سمرقند، می‌داند. وفات او را رضاقلی خان هدایت ۵۶۲ و دولتشاه سمرقندی در ۵۶۹ نوشته و از اشعار شاعر حیات او در سال ۵۶۰ مسلم می‌شود. پدر وی نیز با نام «مسعود» شاعر بوده است. وی در شعرهایش خود را به سلمان‌فارسی منتسب می‌داند.
وی در ابتدای جوانی برای کسب دانش به بخارا رفت و به قول عوفی به‌سبب تعلق خاطر به شاگرد سوزنگری به آموختن آن صنعت مشغول شد. سوزنی سمرقندی معاصر ارسلان خان محمد از آل افراسیاب و سنجر آتسزبن محمد خوارزمشاه بوده‌است.
وی با عمعق بخاری، سنایی غزنوی، انوری ابیوردی، محمد معزی، ادیب صابر و رشیدی سمرقندی معاصر بوده‌است و با برخی از آنان را هجو کرده و به تیغ زبان خود آزرده‌است. سوزنی شاعر هجا و بدزبان بوده و در هجو معانی خاص ابداع کرده‌است. قصاید و قطعات وی سهل، صریح و فصیح است. می‌گویند که وی در اواخر عمر دست از هجو و هزل کشیده و استغفار کرده‌است.