نویسنده :   ایساک یونانسیان

هنگامی که در خصوص نسل کشی ارمنیان صحبت می کنیم هرگز نباید سخنان هیتلر را که قبل از حمله به لهستان در جمع سربازان ارتش نازی در توجیه کشتار یهودیان ایراد شد فراموش کنیم. هیتلر گفته بود:"امروزه چه کسی جنایت های  چنگیز خان و قتل عام ارمنیان را به یاد می آورد؟" این سخنان هیتلر در حالی بیان شد که دنیا فراموش کرده بود ولی هیتلر به یاد می آورد ، زیرا یکی از دوستان نزدیک هیتلر یعنی شنوبر ریختر که در زمان نسل کشی ارمنیان در ارزروم خدمت می کرد بارها گزارشات آن جنایات را برای وی نوشته بود.

بزرگ‌ترین رویداد مصیبت‌بار در تاریخ ارمنیان با آغاز جنگ جهانی اول روی داد. در ۱۹۱۵ میلادی دولت ترکان جوان تصمیم گرفت همهٔ جمعیت ارمنی ۱٬۷۵۰٬۰۰۰ نفری کشور را به سوریه و میان‌رودان انتقال دهد. آنانارمنی‌ها در امپراتوری عثمانی را به رغم تعهد بسیاری از آنان به وفاداری ـ عناصر خطرناک خارجی و شریک در توطئهٔ دشمن مسیحی‌گرای تزاری برای برهم زدن فعالیتهای عثمانی در شرق می‌دانستند. در آنچه بعدها «نخستین نسل‌کشی» سدهٔ ۲۰ میلادی خوانده شد، صدها هزار ارمنی که از خانه‌های خود رانده شده بودند، یا قتل‌عام شدند، یا در خلال جابه‌جایی قومی، آن قدر پیاده راه پیمودند تا جان باختند. شمار کشته‌شدگان ارمنی در ترکیه طی سال‌های ۱۹۱۵ تا ۱۹۲۳ میلادی بین ۶۰۰٬۰۰۰ (در منابع رسمی ترکیه) تا ۱٬۵۰۰٬۰۰۰ تن برآورد شده است. علاوه بر این، طی این مدت ده‌ها هزار تن از آنان به روسیه، ایران، لبنان، سوریه، فرانسه و ایالات متحده آمریکا مهاجرت کردند.