اقدام شرم آور
دکتر تانر آکچام، نامی آشنا برای ارمنیان جهان است، تاریخ دان و جامعه شناس ترک تباری که با شجاعت کشتار ارمنیان را در 1915م، به دست دولت ترکیۀ عثمانی، نژادکشی نامید و خواستار احقاق حق ارمنیان از سوی دولت ترکیه شد. آکچام نژادکشی ارمنیان را مسئله ای خاص ارمنیان و ترک ها نمی داند بلکه اعتقاد دارد که این یک مسئلۀ جهانی است زیرا همان گونه که تجربه های بعدی نشان داد عواقب آن دامن گیر کل بشریت شد و تا زمانی هم که این نژادکشی از سوی جوامع بین المللی پذیرفته و محکوم نشود شاهد جنایاتی دیگر علیه بشریت خواهیم بود، جنایاتی مانند کشتار فلسطینیان در غزه.
دکتر تانر آکچام در 1953م، در روستای اولچک، از توابع آرداهان متولد شد. پدرش دورسون و مادرش پریهان نام داشت. آکچام در دانشگاه فنی خاورمیانه، آنکارا، در رشتۀ اقتصاد تحصیل کرد و در 1976م از این دانشگاه فارغ التحصیل شد.
در برابر استبداد (بیست درس قرن بیستم)
تیموتی اسنایدر
بابک واحدی و طرحهایی از حسن کریمزاده
تیموتی اسنایدر این کتاب را در واکنش به انتخاب ترامپ و بیم و هراسها از تبدیل شدن دموکراسیِ امریکا به حکومتی استبدادی نوشته است. در مقدّمهی این کتاب کوتاه، که پیشدرآمدی است بر یک مطالعهی وسیعتر دربارهی ریشههای تاریخیِ معضلات و مشکلاتِ امروزِ دموکراسی، میخوانید: «تاریخِ قرنِ بیستمِ اروپا به ما میآموزد که چطور ممکن است جوامع درهمبشکنند، دموکراسیها سقوط کنند، اخلاقیّات فروبپاشد، و مردمانِ عادّی بهیکباره خودشان را اسلحه به دست بالای سرِ گورهای دستهجمعی بیابند. درک دلایلِ بهوجود آمدن این شرایط برای امروزِ ما بسیار مفید خواهد بود.»
اسنایدر با این مقدّمه و با نگاهِ یک مورّخ به بررسیِ مسائلِ امروز جامعهی امریکا و غرب پرداخته است، و از این منظر بیست درس از دِل تاریخ قرن بیستم و سازوکار حاکمانِ جبّار فاشیست، نازیست و کمونیست بیرون کشیده است، تا به کمک آنها درک وضعیتِ امروز غرب را آسانتر سازد. درسهایی مثلِ «در اطاعت پیشدستی نکنید»، یا در دنیایِ مرگِ حقیقت «حقیقت را باور داشته باشید»، یا حتّی چند دقیقهای در روز اینترنت را کنار بگذارید و به جایش کتاب بخوانید.
اسنایدر معتقد است که مردمِ امروز امریکا و غرب باهوشتر از اروپاییهایی نیستند که در قرن بیستم در دامِ فاشیسم و نازیسم و کمونیسم گرفتار شدند، و مردم امروزِ هیچ کجای جهان مصون از تکرار اشتباهاتِ گذشته نیستند. ولی ما مردمِ امروز جهان این فرصت و موهبت را داریم که میتوانیم در احوال گذشتگان مطالعه کنیم و از اشتباهاتِ آنها درس بگیریم. درسهایی مثلِ بیست درسِ این کتاب که میشود در مدّتی کوتاه آنها را خواند و در هر برههای از زندگی پسِ ذهن داشتشان.
اسنایدر پیش از این کتاب با کتابِ ”سرزمینِ خونین“ خود جوایز زیادی مثل جایزهی اندیشهی سیاسیِ هانا آرنت، جایزهی نگاهِ اروپاییِ لایبزیک، جایزه علوم انسانی امرسون، جایزهی ادبی آکادمی هنر و ادبیات امریکا، را برده بود و کتابهایش تا کنون به بیش از ۳۰ زبان دنیا ترجمه شدهاند. این کتابِ او هم در مدّتی کوتاه به کتابی پرفروش و جنجالی تبدیل شده است، وسوتلانا الکسیویچ، برندهی جایزهی نوبل ادبیات، دربارهی این کتاب گفته است، «ما داریم به سرعت به سمت فاشیسم گام برمیداریم. این نویسندهی امریکایی جای هیچ توهّم و خواب و خیال برایمان باقی نگذاشته.»