تاریخ خداباوری : ۴۰۰۰ سال جستجوی یهودیت، مسیحیت و اسلام
این کتاب به شرح ماهیت خدا در سه دین توحیدی که ریشه همه آنها به حضرت ابراهیم میرسد پرداخته است. همچنین به چالشهایی اشاره میکند که در سه دین توحیدی و متون کتاب مقدس و عهد عتیق وجود دارد. کارن آرمسترانگ معتقد است علیرغم بحثهای متعدد، هنوز نظریهای رضایت بخشی عرضه نشده است که بتواند شرح دهد چرا بشر همواره با این چالش مواجه است که در کتاب مقدس تناقضهایی به چشم میخورد. کارن آرمسترانگ در این کتاب، سعی میکند نشان دهد که تاریخ نمیتواند واقعیت خدا را که توصیف ناپذیر است بیان کند، بلکه فقط شیوه اندیشهای است که انسانها از زمان ابراهیم تا به امروز توانستهاند از طریق آن خدا را به تصویر دربیاورند.
درآمدی بر تاریخ قرآن
در این کتاب، مباحثی در حوزه تاریخ قرآن با این موضوعات مطرح شده است: "زمینه تاریخی"، "تجربه پیامبری حضرت محمد (ص)"، "تاریخ متن قرآن"، "هیئت ظاهری قرآن"، "ویژگیهای سبک قرآن"، "تدوین قرآن"، "تعیین زمان سوره های قرآن"، "اسامی و اوصاف پیام وحیانی"، "آموزههای قرآن"، "پژوهشهای مسلمانان پیرامون قرآن" و "قرآن و پژوهشهای شرق شناسی".
درد جاودانگی
این کتاب درباره میل به جاودانگی انسان گوشت و خون دار (و نه انسان انتزاعی که در مباحث فیلسوفان و متکلمان وجود دارد) است. اونامونو در این بحث مطرح میکند که نیازمند خدایی است که ضامن جاودانگی بشر باشد؛ خدایی که بتوان بر او امید بست. کتاب شامل 12 فصل (12 مقاله به هم پیوسته از نظر محتوا) است که عناوین آن به ترتیب عبارتند از «انسانی که گوشت و خون دارد»، «نخستین منزل»، «عطش جاودانگی»، «ماهیت کاتولیسیسم»، «بیچارگی عقل»، «ژرفنای بیپایان»، «عشق، رنج، شفقت، تشخص یافتن»، «از خدا تا به خدا»، «ایمان، امید و خیرخواهی»، «دین، اساطیر عالم بالا و بازگشت به خدا»، «شالوده عمل»، «دنکیشوت در تراژدی ــ کمدی امروز اروپا». شرح زندگی و افکار اونامونو و همچنین چگونگی ترجمه این اثر، نیز محتوای پیشگفتار مترجم بر این کتاب را تشکیل میدهد.
کمله کتاب را نیز دو مقاله «چالشگری اونامونو با مرگ» نوشته ویلیام بارت و «درد جاودانگی و ترجمه پهناور» نوشته صالح حسینی، تشکیل میدهد. در مقاله دوم نویسنده ضمن اشاره به احاطه بسیار بهاالدین خرمشاهی بر زبان و ادبیات فارسی، به بهرههایی که وی از اشعار مولانا، سعدی، حافظ، خیام و... برای ترجمه هرچه بهتر این کتاب گرفته اشاره میکند.
حسینی در این راستا ضمن اشاره به جملات و بندهایی از متن ترجمه، ابیات همسنگ آنها را از ادبیات کلاسیک ایران میآورد. به عنوان مثال حسینی ضمن اشاره به ترجمه این کلام اونامونو که «اشعار هومر نه از سرآغاز، که از سرانجام سخن میگوید؛ نه از بدایت که از نهایت یک تمدن حکایت میکند (ص 69 کتاب)» مینویسد که مترجم برای ترجمه از این بیت خیام «در دایرهای که آمد و رفتن ماست / او را نه بدایت نه نهایت پیداست» بهره برده است. البته نویسنده پای این نکته مهم را نیز به میان میکشد که متن اصلی کتاب نیز چنین است و اونامونو پیچیدهترین اصطلاحات و مفاهیم فلسفی را با بهرهگیری از کلام ترنس (یکی از مشهورترین کمدی نویسان روم باستان)، ویلیام شکسپیر، الگیری دانته و جان میلتون، مطرح کرده است.