نويسنده: ليا اوپی

مترجم: عليرضا شفيعی نسب

این کتاب بیوگرافی لیا اوپی در دوران گذار آلبانی از کمونیسم توتالیتر به سرمایه داری لیبرال است.

اغلبِ ما گمان می‌کنیم انتخاب‌هایمان در زندگی تماماً به اختیار خودمان شکل می‌گیرد؛ گمان می‌کنیم مستقل از جهان پیرامونمان می‌اندیشیم و رفتار می‌کنیم. اما رنگ‌ها حالات درونی ما را دگرگون می‌کنند؛ نام‌هایمان تا حدی سرنوشت ما را رقم می‌زنند و بر قضاوت دیگران دربارۀ ما تأثیر می‌گذارند؛ آب‌وهوای هر روز نگرش کلی ما در آن روز را جهت می‌دهد؛ و این فهرست عوامل پنهان مفصل و دراز است. بازداشتگاه صورتی توضیح می‌دهد که چگونه محیط اطراف ما و صدها عامل پنهان دیگر افکار و اعمالمان را بی‌آنکه بدانیم شکل می‌دهد. آدام آلتر برای اثبات حرف خود آزمایش‌های اعجاب‌آور بسیاری انجام داده است و آن‌ها را با زبانی ساده و گیرا و گاهی طنزآمیز توضیح می‌دهد. کتاب او هم برای تأثیر گذاشتن بر دیگران به کار می‌آید و هم برای آگاه‌شدن به اینکه چقدر تحت‌تأثیر عوامل بیرونی هستیم.

در دهه‌های اخیر علاقۀ متفکران به بحث دربارۀ تمدن‌ها، هم در حیطۀ مباحث سیاسی و هم در بستر بحث‌های جامعه‌شناختی، افزایش یافته است؛ همین نکته توجه برخی از عالمان علوم اجتماعی را به ضرورت تأمل نظری دربارۀ مسائل و منظرهای اصلی این قلمرو جلب کرده است. کتاب جامعه‌شناسی تمدن: مسائل تاریخی و سنت‌های نظری کاوشی نظام‌مند و نقادانه است در شناخت رویکردهای تحلیل تمدنی معاصر. آرناسون الگوهای نظری مطرح‌شده در کار جامعه‌شناسان تاریخی و آراء مورخان این حوزه را با نگاهی انتقادی تشریح می‌کند و می‌کوشد به تحلیلی چندوجهی از تمدن‌ها دست یابد. در این چارچوبِ تحلیلی، او بر فرهنگ و نیز پویایی نهادهای سیاسی و اقتصادی تمدن‌ها تأکید می‌کند. سیر پرفرازونشیب کتاب در فصل پایانی به سوالاتی نقادانه دربارۀ اروپامحوری و قوت و ضعف‌های نظریۀ پسااستعماری در تحلیل اجتماعی می‌انجامد.

ناشران و کتابداران از مرورها برای فروش کتاب‌‌ها استفاده می‌‌کنند. نخستین سؤالی که همیشه در این مورد از من می‌‌پرسند این است که «چگونه کسی مرورنویس می‌‌شود؟» مدرکی برای مرورنویسی وجود ندارد. برای اشتغال به مرورنویسی لزوماً به مدرک زبان و ادبیات، روزنامه‌‌نگاری یا نویسندگی خلاق نیاز نیست. همه‌ چیز در تجربه خلاصه می‌‌شود. به‌قول یکی از شخصیت‌‌های نمایشنامۀ گلن‌‌گری، گلن راس، فروش ملک یعنی موقعیت ملک، موقعیت ملک، موقعیت ملک. مرورنویسی هم یعنی تجربه، تجربه، تجربه. هدف این کتاب این است که به خوانندگان بیاموزد چگونه به یک کتاب و به مرورهای دیگران از کتاب‌‌ها بنگرند تا بیاموزند مؤلفه‌‌های اصلی یک مرور خوب کدام‌‌اند و چگونه باید مرور بنویسند. فصلی نیز دربارۀ مرورِ کتاب گویا به قلم جویس ساریکس، نویسنده و کتابدار خبره، آمده است.

یک مدیر با ده‌ها پروژۀ عقب‌افتاده، یک کارگر ساده با کوهی از بدهی و یک خانم خانه‌دار که درگیر رژیم‌گرفتن است چه شباهتی با هم دارند؟ این افراد همه دچار کمیابی‌اند. یکی زمان کافی ندارد، یکی بی‌پول است و دیگری نیز کالری‌هایش را محدود کرده. کمیابی به شکلی اعجاب‌آور ذهن همه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مولاینیتن و شفیر، متکی به آخرین یافته‌های علوم رفتاری و اقتصاد، تبیین می‌کنند که چطور ابعاد مختلف زندگی ما تحت تأثیر ذهنیت کمیابی است؛ همچنین آن‌ها توضیح می‌دهند که چطور سازمان‌ها و تک تک افراد می‌توانند کمیابی را مهار کنند تا به موفقیت و رضایت بیشتری دست یابند. همان‌طور که تِیلر برندۀ نوبل اقتصاد 2017 می‌گوید، این کتاب از نظر علمی بی‌بدیل و از نظر روایی بسیار خواندنی و سرگرم‌کننده است.

در دنیایی که یکی از دشمنان اصلی خواندنْ شبکه‌‌های اجتماعی و فناوری‌‌هایی است که توجه گاه‌‌گاه می‌‌طلبند، چگونه می‌‌توانیم کتاب‌‌خوان شویم؟ آلن جیکوبز به یاری مشتاقان خواندن می‌‌آید، اما نه با نوشتن کتابی پر از راهکارهای فرمایشی از جنس چگونه کتاب بخوانیمِ مورتیمر ادلر، نه با پیشنهاد فهرست‌‌هایی که می‌‌گویند این ۱۰۰ کتاب را بخوان تا اهل کتاب شوی، و نه با ادعای راهکاری فست‌‌فودی برای کتاب‌‌خوان‌‌شدن. به نظر او این راه‌‌ها اعتمادبه‌‌نفس خوانندگان را کم کرده‌‌اند و خواندن برای لذت، یعنی همان انگیزۀ اصلی خوانندگان برای کتاب‌‌خوانی، را فراموش کرده‌‌اند. جیکوبز خواننده را هدایت می‌‌کند تا در دنیای درونی خود کاوش کند و با پیروی از میل و هوسش برای خواندن راه کتاب‌‌خوان‌شدن را برای خود هموار کند.

روزهای واپسین عمرِ سالمندان و بیماران لاعلاج اغلب در آسایشگاه‌ها و بخش مراقبت‌های ویژۀ بیمارستان‌ها می‌گذرد. پزشکان در این اوضاع درمان‌هایی را پیش می‌برند که مغزهایمان را گیج و منگ می‌کنند و شیرۀ بدن‌هایمان را می‌کشند تا مگر شانس نصفه‌ونیمه‌ای برای زنده‌ماندن به ما بدهند؛ و در آخر افسوس می‌خوریم که همان اتفاقی افتاد که نباید. پزشکی مدرن به چیزی جز درمان فکر نمی‌کند، اما مرگ درمان ندارد. این مسیر نه‌تنها بیماران و اطرافیانشان بلکه خود پزشکان را هم دچار بحران‌های روحی متعددی می‌کند. آتول گاواندی، جراح و نویسندۀ آمریکایی، در این کتاب داستان‌های زیادی از بیماران و پزشکانی می‌گوید که گرفتار این موقعیت‌ها بوده‌اند و سرانجام تسلیم مرگ شده‌اند. گاواندی این تجربه‌ها را بررسی می‌کند تا ریشۀ ناتوانی پزشکی مدرن در مواجهه با مرگ را بیابد و راه‌هایی را به بیماران و پزشکان پیشنهاد دهد که چگونه نگاهی تازه به وظیفۀ پزشکی داشته باشند و روزهای واپسین را بگذرانند.