آشوب (نقاط عطف برای کشورهای بحران زده)
آیرونی
نویسنده: کلر کولبروک
مترجم: سینا بشیری
در این جلد مفید، کلر کولبروک مروری بر تاریخ و ساختار آیرونی(وارونهگویی )، از سقراط تا امروز ارائه می دهد. دانش آموزان از این راهنمای واضح و مختصر استقبال می کنند که: *استفاده از این مفهوم را در طول تاریخ، از دوران یونان تا دوره رمانتیک و تا دوران پست مدرن ردیابی می کند. *با دقت به آثار سقراط و نظریه پردازان معاصرتر ژاک دریدا و ژیل دلوز می نگرد. * ابعاد فلسفی، ادبی و سیاسی آیرونی را بررسی می کند *نظریه های آیرونی را در متون ادبی به کار می برد این که حتی سختترین بحثها را در دسترس و واضح قرار میدهد، این مقدمه دانشجویی ایدهآل برای بسیاری از نظریههای آیرونی است.
احیای مرگ
اخلاق در فلسفه کانت
راجر سالیوان
عزت الله فولادوند
به رغم اينکه کانت شايد بزرگترين فيلسوفي است که پس از ارسطو در پهنه فلسفه غرب ظهور کرده است، و به رغم تأثير گسترده و ژرف او در تقريبا تمام مکتبهاي فلسفي بعدي، با کمال تأسف بجر بنياد مابعدالطبيعه اخلاق (ترجمه حميد عنايت و علي قيصري)، تاکنون هيچ کتابي از او يا درباره او در فلسفه اخلاق به فارسي موجود نيست. کتابي که اکنون به فارسي زبانان تقديم ميشود، نوشته يکي از استادان فلسفه و کانت شناسان معاصر است. کانت نيز مانند هر متفکر بزرگي، در هر نسل موضوع بررسيها و تفسيرهاي جديد بوده است. نويسنده اين کتاب از نسل کساني مانند پل گاير و الن وود و کارل آمريکس و هنري آليس و ژيل دولوز و انورا اونيل و ديگران است که در دهههاي اخير عصر نويني در کانتشناسي آغاز کردهاند، و اين خود البته به علت توجه روزافزون به اهميت و عظمت کانت در اين دوره بوده است. من اين کتاب را از اين رو براي ترجمه برگزيدم که: نخستبه زباني روشن(ولي بدونگريز از پيچيدگيها) و نسبتا به اختصار انديشه اخلاقي کانت را آنگونه که در آثار مختلفش منعکس است بيان ميکند؛ دوم از راه فلسفه سياسي به اخلاق نظري وارد ميشود و به خواننده نشان ميدهد که چرا کانت ميگويد نظام حقوقي هر جامعه مدني بايد اساس اخلاقي داشته باشد؛ و سوم، چنانکه گفته شد، حاوي شرح و تفسيري بالنسبه جامع از بنياد مابعدالطبيعه اخلاق است که فهم آن- لااقل براي دانشجويان- خالي از اشکال نيست و فعلا تنها کتاب موجود در اين زمينه به زبان فارسي است.
ارسطو (سه جلدی) اخلاق/ مابعدالطبیعه/ سماع طبیعی
ارسطو به وجود خدایی اعتقاد دارد که برای نظر زنده است و در زندگی انسانی نیز نظر را بر همه چیز برتری مینهند؛ و آنجا که (در اخلاق نیکوماخوس) میگوید، لذت نظر را بر همه لذات دیگر برتری مینهیم گمان میبرد که با این سخن طبیعت انسانی را تشریح میکند حال آنکه در واقع طبیعت خود را توصیف میکند. طبیعت «نظر پرست» ارسطو بیش از همه آثار او، حتی مابعدالطبیعه، در هشت فقره درسهای او درباره طبیعت و حرکت که مجموعه آنها از دیرباز در محیط فرهنگی ما با عنوان «سماع طبیعی» شناخته شده است، متجلی است. این درسها پایههای آن چیزی هستند که «فلسفه طبیعی» یا به قول خود ارسطو فلسفه دوم در مقابل فلسفه اولی نامیده میشود. اندیشه حاکم در این اثر این اصل فلسفی ارسطوئی است که همه موجودات از تضاد ماده و صورت نشات گرفته و پدید آمدهاند در حالی که صورت، هم علم محرک است و هم علت غائی؛ و مفاهیم بخت و اتفاق و ضرورت و نامتناهی و زمان و مکان و خلا و حرکت و تغیر و فساد همه از این دیدگاه مورد بررسی قرار میگیرند. عنوان کتاب حاضر در دست نوشتههای یونانی «درسهایی درباره طبیعت» است.
از چشم فوئنتس
گسترهی این کتاب از نویسندهی نخستین رمان مدرن اروپایی، سروانتس، تا میلان کوندرا کشیده شده و در فاصلهی میان این دو، فوئنتس نویسندگانی چون دیدرو، گوگول، بورخس، گارسیا مارکز و لوییس بونوئل را از دیدگاه خود به خواننده معرفی میکند. مناسبترین تعریف برای این کتاب این است که بگوییم راهی دیگر برای نگاهکردن به ادبیات پیشروی ما مینهد و ما را به شناختی تازه از ادبیات میرساند. ویژگی کار فوئنتس در این نقدها این است که بیش از هرچیز بر بیان تجربهی خود از آشنایی با این نویسندگان تأکید داشته و خود را محدود به نظریهها و تفسیرهای آکادمیک نکرده است. او آنچه را که دیده با خواننده در میان مینهد و از این روست که نگاه او، نگاهی یگانه بیبدیل است و به ما فرصت میدهد دنیای پرتنوع ادبیات را از چشم انسانی تماشا کنیم که نهتنها دانشی عمیق در همهی زمینههای فرهنگ انسانی دارد، بلکه خود نویسندهای تواناست و ادبیات اصیل را میشناسد و چنانکه بایست قدر مینهد. افزون بر این مقالات، در این کتاب دو مقاله دربارهی خود فوئنتس و اثر مشهورش آئورا میخوانیم که در شناخت نویسنده و آشنایی بیشتر با آئورا و سرچشمههای این رمان کوچک پرجاذبه سودمند تواند بود.
انسان غیرعقلانی
ویلیام برت
ترجمه: الهه حسینی
پژوهشی در باب فلسفۀ اگزیستانسیال
بسیار کسان این کتاب را دقیقترین تعریفی از فلسفۀ اگزیستانسیال میدانند که تاکنون به رشتۀ تحریر درآمده است. ویلیام برت با قلمی صریح و شیوا از دغدغههای قرن بیستم سخن میگوید: دورهای که پیش از آن عدم عقلانیت و پوچی هرگز چنین در هم نتنیده بودند و هرگز خطری چنین ویرانگر وجود بشر را تهدید نکرده بود، وجودی که انسان حتی معنایش را نمیفهمد.
انسان غیرعقلانی با پیگرفتن ریشههای اگزیستانسیالیسم در یونان باستان، عبرانیت، و مسیحیت آغاز میشود و به بازتابِ آن در هنر، ادبیات، موسیقی، و فلسفۀ روزگار حاضر میپردازد. جانِ کلام کتاب تبیین دیدگاههای نخستین و برجستهترین اگزیستانسیالیستها – کییرکگور، نیچه، هایدگر، و سارتر – و از این رهگذر، ارائۀ تعریفی بهغایت روشن و درخشان از اگزیستانسیالیسم و تأثیرگذاری آن است.
انقلاب صنعتی سوم (چگونه قدرت جانبی در حال دگرگونسازی انرژی نظام اقتصادی و کل دنیا است)
بودا
مایکل کریدرز
علی محمد حق شناس
در كتاب بودا، مایکل کریدرز ما را در انتخاب صحیح از میان اطلاعات پیچیده و گاه متناقضی که متون بودایی در مورد زندگی و تعالیم بودا ارائه می دهند، راهنمایی می کند. او در مورد پس زمینه های سیاسی و اجتماعی هند در زمان بودا و همچنین روند توسعه تفکر و فلسفه او بحث می کند.
این کتاب با ارائه مطالب به صورت گام به گام و آموزنده هم راهنمایی است برای کسانی که به مذهب بودا و مطالعه تطبیقی ادیان علاقه مندند و هم برای کسانی که شیفته فلسفه والای یکی از بزرگترین متفکران دینی هستند.
پرسشهای بزرگ فیزیک و فلسفه
نویسنده: استیون گیمبل
مترجم: کاوه بهبهانی
فیلسوفان مدتهاست که در مورد ماهیت فضا، زمان و ماده گیج شده اند. این تحقیقات به شکوفایی فیزیک با انقلاب علمی در قرن هفدهم منجر شد. از آن زمان، به نظر می رسد که موفقیت چشمگیر فیزیک مدرن، فلسفه را بی ربط کرده است. اما نظریه های جدید طیف جدیدی از دغدغه های فلسفی را ایجاد کرده اند: شکل فضا چیست؟ آیا سفر در زمان امکان پذیر است؟ آیا یک نظریه یکپارچه بزرگ وجود دارد که تمام فیزیک را متحد کند؟
پرسشهای بزرگ فلسفه و فیزیک با رویکردی سرگرمکننده و در دسترس، با این پازلها و سایر معماها، شما را از طریق مفاهیم، نظریهها و گمانهزنیهایی که زیربنای درک ما از واقعیت هستند، راهنمایی میکند. استیون گیمبل، معلم و فیلسوف برنده جایزه از کالج گتیزبورگ، در 12 سخنرانی هیجانانگیز، نیم ساعته، ایدههای اساسی فیزیک مدرن را پوشش میدهد، نقش فلسفه را در تعیین قوانین اساسی، تفسیر نتایج و طرح سؤالات جدید برجسته میکند.
پروفسور گیمبل سنتز بزرگی را که اسحاق نیوتن با نظریه جهانی گرانش خود و تصویر آن از فضا و زمان مطلق به دست آورد، توصیف می کند. سپس، می بینید که چگونه نظریه نسبیت آلبرت انیشتین، همراه با نظریه کوانتومی، پارادایم نیوتنی را سرنگون کرد و مجموعه ای از پازل های فلسفی را به وجود آورد. از جمله آنها آزمایش فکری معروف اروین شرودینگر در مورد گربه ای است که طبق تفسیر استاندارد مکانیک کوانتومی به طور همزمان مرده و زنده است. شما تلاشهای فلسفی برای فرار از این تناقضها و دیگر تناقضها را بررسی میکنید و همچنین نقش ریاضیات را در نظریههای فیزیکی بررسی میکنید. آیا موفقیت خارقالعاده آن به معنای این است که جهان یک سیستم ریاضی است؟
شما با کاوش برهان های الهیاتی که اکتشافات فیزیک را برای معرفی خدای خالق استناد می کنند، پایان می دهید. مانند سایر نظریههای تحت پوشش در این دوره، شما با استفاده از شواهد علمی و ابزارهای فلسفه، هر دو طرف را با دقت ارزیابی میکنید.
تکامل فلسفی من
برتراند راسل
ترجمه: نواب مقربی
تکامل فلسفی من (به انگلیسی: My Philosophical Development) یکی از آثار برتراند راسل، فیلسوف بریتانیایی مکتب فلسفه تحلیلی است.
راسل دو گونه زندگینامه نوشتهاست: یکی به نام اتوبیوگرافی که بیشتر به زندگی شخصی و سیاسی-اجتماعی راسل میپردازد؛ و دیگری کتاب تکامل فلسفی من که به مسائل فنیتر و تخصصی تر میپردازد. در این کتاب، که زندگینامه فکری راسل بهشمار میرود، راسل مسیر طولانی و پرپیچ و خم تحولات فکری خود را با بیانی موجز مرور میکند.
راسل داستان تکامل فلسفی خود را با شرحی کوتاه از اندیشهها و انگیزههای دوره نوجوانی خود آغاز میکند. او مینویسد: «دلبستگی آغازین من به فلسفه منبعث از دو منبع بود: از یک سو، مشتاق بودم دریابم که آیا فلسفه برهانی هرچند مبهم در تأیید آنچه که میتواند باور دینی نامیده شود عرضه میکند یا نه؛ و از سوی دیگر، خواستار آن بودم که خود را متقاعد سازم که در ریاضیات محض چیزی میتواند شناخته شود که در جاهای دیگر یافت نمیشود»
تکامل فلسفی من نخستین بار به سال ۱۹۵۹ به چاپ رسید.
حکیم رازی (حکمت طبیعی و نظام فلسفی)
نویسنده: پرویز اذکائی
رازی کتابهایی را در تقبیح مذاهب و در باب روشهای شیادی پیامبران نوشت که اگر چه امروز خودشان موجود نیستند اما بخشهایی از آنها در آثار دیگران بحث و بررسی شدهاند. به گفته بیرونی رازی نه تنها اسلام که تمامی مذاهب را تقبیح کرد. او تمامی کسانی که از ابتدا ادعای پیغمبری کردند را شیادانی میدانست که در بهترین حالت بیماری روانی داشتند. وی همچنین قرآن را مجموعهای از افسانههای سراسر تناقض میخواند که هیچ اطلاعات مفید و بدردبخوری ندارد. هانری کربن در مقدمهای که بر جامعالحکمتینِ ناصرخسرو نوشته (بخشی از آن با نامِ «نقد آراء محمد زکریای رازی در جامعالحکمتین» به فارسی ترجمه شدهاست)، میگوید وی نبوت ووحی را نفی میکرد و ضرورت آن را نمیپذیرفت. در تفکر رازی همهٔ انسانها قدرت و توانایی رسیدن به معرفت و دانایی را دارند، و لذا از لحاظ توانایی کسب معرفت با هم برابرند و بر یکدیگر هیچ برتری ندارند. از دیدگاه او مقتضای حکمت و رحمت الهی این است که انسانها همگی به منافع و مضار خود صاحب علم باشند و اگر خدا قومی را به نبوت اختصاص دهد به این معناست که آنها را بر دیگر انسانها برتری داده و این برتری باعث جنگ و دشمنی و در نهایت هلاکت انسانها میشود که این با حکمت و رحمت الهی سازگاری ندارد.کتب زیر به این اعتقاد وی اشاره دارند.
- «فیالنبوات» که دیگران به طعن و استهزاء، نام آن را «نقضالادیان» نهادهاند.
- «فی حیل المتنبین» دیگران به طعن نام او را «مخارقالانبیاء» گذاشتهاند.
دو کتاب بالا اکنون در دست نیست. اما جنیفر مایکل در کتابش نقل قولهایی از کتب بالا میآورد. همچنین احمد بیرشک مینویسد: «از تعلیمات او این بود که همهٔ آدمیان سهمی از خرد دارند که بتوانند نظرهای صحیح دربارهٔ مطالب عملی و نظری بهدست آورند، آدمیان برای هدایت شدن به رهبران دینی نیاز ندارند؛ درحقیقت دین زیانآور است و مسبب کینه و جنگ. نسبت به همهٔ مقامات همهٔ سرزمینها شک داشت». رازی دربارهٔ قرآن میگوید:
تو ادعا میکنی که معجزهای که [نبوت محمد را اثبات میکند] حاضر و در دسترس است، یعنی قرآن. تو میگویی که هر کس انکارش میکند یکی مشابه اش را بیاورد. در واقع ما میتوانیم هزاران مشابه اش را بیاوریم از آثار لفاظان، فصیح گویان و شاعران که بسیار بهتر از قرآن جملهبندی شدند و مفاهیم را موجزتر میرسانند. آنها معانی را بهتر میرسانند و وزن شعری بهتری دارند. به خدا که آنچه تو میگویی ما را شگفت زده میکند. تو دربارهٔ کتابی سخن میگویی که [مشتی] افسانهٔ باستانی را بازگویی میکند و در عین حال سراسر تناقض است و هیچ اطلاعات یا توضیح مفید و بدردبخوری ندارد و آنگاه تو میگویی چیزی شبیه آن بیاور؟
وی را هیچگاه به دلیل دیدگاههای ضددینی که داشت زندانی یا اعدام نکردند اما نوشتارهای دینی اش مورد سانسور قرار رفتند و از بین رفتند. گروهی معتقدند این تفکرات رازی موجب خشم علمای اسلامی علیه او شد و او را ملحد خواندند و آثار او را رد کردند و دست به نابودی آنها زدند. ابوحاتم رازی در کتاب اعلام النبوه نوشتهاست که این ملحد با عقل معیوب و نفس و رای ضعیف خود کلامی در ابطال نبوت تصنیف کردهاست.کسانی چون ناصرخسرو، ابن حزم و موسی بن میمون او را نادان و مهوس بیباک و سخنان او را دعاوی و خرافات بیدلیل، هوس و هذیانات خواندهاند. ابن قیم الجوزیه میگوید: «رازی از هر دینی بدترین چیزهای آن را برگزید و کتابی در ابطال نبوات و رسالهای در ابطال معاد تألیف کرد و مذهبی ساخت که از مجموع عقائد زندیقان عالم ترکیب یافته بود». افراد زیادی بر باورهای رازی رد نوشتهاند و برخی از باورهای رازی را در این ردیهها نقل کردهاند. ذبیحالله صفا از ۱۲ نفر که بر آرای رازی رد نوشتهاند نام میبرد. برخی، همچون نویسندهٔ خزینةالاصفیاء، او را از اکابر صوفیه میشمارند که پیوسته از خوف خدا در گریه بود. غلام سرور هندی در تاریخ وفات او سرودهاست:
چون شد از دنیا به فردوس برین
حضرت بوبکر رازی اهل راز
وصل او بوبکر محبوب حبیب
هست هم صوفی کامل پاکباز
هریک از جملههای «ابوبکر محبوب حبیب» و «صوفی کامل پاکباز» ازنظر ابجدی ۳۱۰ است که ـ به گفتهای ـ اشاره به سال فوت اوست. وی همچنین انتقاداتی بر ادیان دیگر دارد:
کتابی در «رد سیسن ثنوی» (رد بر مانویت)
خیام فیتزجرالد و خیامیهای او
برگردان پارسی کتاب «رباعیات خیام» فیتزجرالد همراه با حواشی و توضیحات و رباعیات مرجع
Fitzgerald’s Khayyam and His Khayyamian Quatrains
A Persian Translation of Fitzgerald’s Khayyamian Quatrains With Exploratory Essays About Fitzgerald and Khayyam
اشعار معناگرا و هنرمندانۀ فیتزجرالد اثری ماندگار و بخشی از گنجینۀ ادبیات کلاسیک زبان انگلیسی و در سراسر جهان پرخوانندهترین پس از شکسپیر است که ارزش بارها خوانش و ژرفنگری را دارد.
محبوبیت و شهرت خیام مرهون سرودههای فیتزجرالد با الهام از رباعیهای اوست. ازاینرو هر ایرانی میباید که با اشعار این شاعر بزرگ انگلیسی و کتاب او با عنوان “RUBAIYAT OF OMAR KHAYYAM” آشنا باشد.
پس از انتشار جهانی خیام فیتزجرالد، خیام یکی از چهرههایی شد که نام ایران را در جهان زنده و پُرآوازه کردهاند. ازاینرو است که کتاب حاضر با پژوهش در هر پنج ویراست «رباعیات خیام فیتزجرالد»، برگردانی شورمند از سرودههای او را به دست میدهد.
و بنگر که هنگام روز، هزاران شکوفه بیدار میشوند و هزاران نیز پراکنده در خاک. چنین است ماه اول تابستان: گل به پیشکش میآرد و جمشید و کیقباد را به بها میبرد.
هنگام صبوح ای صنم فرخ پی
برساز ترانهای و پیش آور می
کافکند به خاک صد هزاران جَم و کی
این آمدن تیر مَه و رفتنِ دی
درآمدی بر تحلیل فلسفی
این کتاب ترجمه چهارمین و واپسین ویرایش اثری است که از حدود پنجاه سال پیش، یعنی از زمان نخستین چاپ نخستین ویرایش آن، تاکنون جایگاهی بس ممتاز را به عنوان اثری درباره مبادی فلسفه و آشنایی با تحلیل فلسفی، با سبکی بس زنده و خواندنی، حفظ کرده است و بی گمان تا ده ها سال آینده نیز چنین جایگاهی را حفظ خواهد کرد. هاسپرس با تجربه ای گرانبار در آموزش و نگارش در سنت فلسفه تحلیلی، به بحث درباره بسیاری از مسائل مهم فلسفه، از نقش زبان و شناخت شناسی- شناخت علمی تا فلسفه دین و فلسفه اخلاق با توجه به روش ها و رویکردهای فلسفی رایج در دانشگاه های انگلستان و امریکا پرداخته است. او با توجهی که به واپسین تحولات در زمینه بحث های فلسفی مورد نظر داشته است در هر ویرایش با بازنگری کامل کتابی تقریبا جدید پدید آورده است. و هر بار با دوری گزیدن از روش مرسوم در نگارش کتابهای مربوط به مسائل فلسفی و تاریخ فلسفه، با روی آوردن به روش روایی خاص و تکیه بر صدها مثال و گفتگو و تمرین، با زبانی غیر فنی و محاوره ای، کار را با چنان موفقیتی به سامان رسانده است که به گفته جان ویزدم «در کاری بس دشوار شگفتی ها آفریده است.» هاسپرس در این کتاب نه وظیفه آموزش رسمی تاریخ فلسفه یا مکتبهای فلسفی، بلکه وظیفه آموزش فلسفه ورزی را، به صورت خودآموزی با زنده ترین شیوه بیان، به عهده گرفته است و می توان با استیون پریست همراه شد و درباره نتیجه کار او گفت: «بهترین کتاب موجود در مبادی فلسفه».