بودا
نوشته عسکری پاشایی
بنا به کتابهای کهن بودایی، دو هزار و پانصد سال پیش فرزانهای به نام سدراته گوتمه در هند پیدا شد که سیر و سلوک خاصی در پیش گرفت و به «روشنی» رسید و بودا شد، یعنی بیدار و روشن، آئینی بنیاد نهاد که آئین بودا نامیده شده است. کهنترین متنهای فلسفی ـ دینی موجود بودایی به زبان پالی در دست است که یکی از زبانهای هندو آریایی میانه و زبان زادگاه بودا است. مجموعه این متنها را خود بودائیان، پس از مرگ بودا، در سه بخش گرد آورده و بر آن نام تی پیتکه یا سه سبد نهادهاند و بوداشناسان غربی هم آن را کانون پاکی خواندهاند، یعنی قانون بودا که به زبان پالی نوشته شده است. موضوع این کتاب، که از گفتارهای گوناگون متنهای سه سبد فراهم آورده شده، گزارش «سه گوهر» بودایی است، یعنی شرح زندگانی بودا و آئین او و انجمن رهروان کهن بودائی است، با همان آب و رنگ باستانی و بودایی آن.