سالهای ابری (۲جلدی)
«سالهای ابری» رمانی ۲ جلدی است که وقایع آن در فاصلهی سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۵۷ میگذرد. درویشیان در این اثر با رویکردی سیاسی و مبارزهجویانه به ایران دهههای ۲۰ تا ۵۰ پرداخته است. نویسنده در این اثر درونمایههای آثار قبلیاش را بار دیگر به کار میگیرد و آنها را بر پهنه گستردهتری از تاریخ و زندگی به نمایش میگذارد. از اینرو، خوانندهی آثار پیشین درویشیان فضا و بسیاری از حوادث داستان را آشنا مییابد. این امر قابل توجیه است اگر به قصد نویسنده توجه داشته باشیم. در صفحه ۱۲۸۸، یکی از قهرمانان رمان به راوی میگوید: «تاریخ مبارزات مردم ما همهاش بریدهبریده است و تشکیل شده از یک سلسله قطع رابطه. ما با انقلاب مشروطه چه رابطهای داریم؟ از قیامهای قبل از مشروطه چه میدانیم؟ پس از مرداد سی و دو چه اندازه از تجربههایی را که با خون و زندان و شکنجه به دست آمده، نگهداشتهایم؟ همیشه پا در هوا بودهایم. بدون تکیهگاه، بدون آگاهی از گذشته.»
فرهنگ افسانه های مردم ایران (۱۹ جلدی)
کتاب فرهنگ افسانه های مردم ایران نزدیک به دو هزار روایت افسانه ای را در بر می گیرد و در ۱۹ جلد به صورت الفبایی تنظیم شده است. گذشته از جنبه زیبا شناسی افسانه ها که مرز و محدوده سنی نمی شناسد و برای خواننده و شنونده اش لذت معنوی به جای می گذارد، این فرهنگ خود یک تاریخ است. بیان تخیلی تاریخ اجتماعی و فرهنگی مردمانی است که قرن ها با دم دست ترین و در عین حال پیچیده ترین هنر خود (قصه پردازی و قصه گویی) رنج ها، خوشی ها، آرزوها، رویاها، امیدها، نا امیدی ها و درک و دریافت خود از پیرامونشان را در قالبی خیالی بیان و از نسلی به نسل دیگر منتقل کرده اند. افسانه ها پنجره ای به سوی جهان آن مردم می گشاید؛ مردم و جهانی که دیگر نیستند اما لذت و شگفتی ای که با هنرشان آفریده اند همچنان باقی است.
افسانه ها عمری به قدمت عمر انسان دارند. از هنگامی که انسان ها قدرت کار و تفکر پیدا کردند توضیح و تفسیر طبیعت و جامعه را نیز آغاز نمودند و این مقوله را در قالب اسطوره، نقاشی، پیکر تراشی، رقص و … نسل اندر نسل به یکدیگر منتقل ساختند و می سازند. قصه، توده ای ترین هنر است. طرح مسایل مردم در قالبی جذاب، پر کشش، سرگرم کننده و ساده، یکی از دلایل فراگیر شدن قصه هاست. البته نباید تصور کرد که صرف جذابیت و کشش، علت دوام حیات قصه هاست آنچه قصه ها را تداوم و حیات بخشیده، ضرورتی درونی، مضاف بر سطح فرهنگی جامعه است.
گذشته از رگه اصلی قصه ها، رسم و رسوم عادات و عقاید و سنت های مردم نیز در ادب شفاهی ایشان منعکس شده است. «آدی و بودی» به سخره گرفته می شوند و مهر مادر در «بز زنگوله پا» ستایش می شود. دزدی و نامردی، خیانت، ناموس ربایی و زورگویی در قصه ها، مذمت و جوانمردی، گذشت، فداکاری و دست گیری از فقیران ستایش می شود؛ اما این مضامین در ادبیات نوین و مکتوب نیز به نوعی بیان می گردد. آنچه ویژگی قصه هاست، ساخت مبتنی بر اندیشه سازندگان آن است.فرهنگ افسانه های مردم ایران (۱۹ جلدی)
کتاب فرهنگ افسانه های مردم ایران نزدیک به دو هزار روایت افسانه ای را در بر می گیرد و در ۱۹ جلد به صورت الفبایی تنظیم شده است. گذشته از جنبه زیبا شناسی افسانه ها که مرز و محدوده سنی نمی شناسد و برای خواننده و شنونده اش لذت معنوی به جای می گذارد، این فرهنگ خود یک تاریخ است. بیان تخیلی تاریخ اجتماعی و فرهنگی مردمانی است که قرن ها با دم دست ترین و در عین حال پیچیده ترین هنر خود (قصه پردازی و قصه گویی) رنج ها، خوشی ها، آرزوها، رویاها، امیدها، نا امیدی ها و درک و دریافت خود از پیرامونشان را در قالبی خیالی بیان و از نسلی به نسل دیگر منتقل کرده اند. افسانه ها پنجره ای به سوی جهان آن مردم می گشاید؛ مردم و جهانی که دیگر نیستند اما لذت و شگفتی ای که با هنرشان آفریده اند همچنان باقی است.
افسانه ها عمری به قدمت عمر انسان دارند. از هنگامی که انسان ها قدرت کار و تفکر پیدا کردند توضیح و تفسیر طبیعت و جامعه را نیز آغاز نمودند و این مقوله را در قالب اسطوره، نقاشی، پیکر تراشی، رقص و … نسل اندر نسل به یکدیگر منتقل ساختند و می سازند. قصه، توده ای ترین هنر است. طرح مسایل مردم در قالبی جذاب، پر کشش، سرگرم کننده و ساده، یکی از دلایل فراگیر شدن قصه هاست. البته نباید تصور کرد که صرف جذابیت و کشش، علت دوام حیات قصه هاست آنچه قصه ها را تداوم و حیات بخشیده، ضرورتی درونی، مضاف بر سطح فرهنگی جامعه است.
گذشته از رگه اصلی قصه ها، رسم و رسوم عادات و عقاید و سنت های مردم نیز در ادب شفاهی ایشان منعکس شده است. «آدی و بودی» به سخره گرفته می شوند و مهر مادر در «بز زنگوله پا» ستایش می شود. دزدی و نامردی، خیانت، ناموس ربایی و زورگویی در قصه ها، مذمت و جوانمردی، گذشت، فداکاری و دست گیری از فقیران ستایش می شود؛ اما این مضامین در ادبیات نوین و مکتوب نیز به نوعی بیان می گردد. آنچه ویژگی قصه هاست، ساخت مبتنی بر اندیشه سازندگان آن است.