نویسنده :   ژان پل سارتر

مترجم :   علی امین نیا

راههای آزادی [Les Chemins de la liberte]. رمانی در سه مجلد از ژان پل سارتر  (1905-1980)، نویسنده و فیلسوف فرانسوی، که به توصیف شخصیتهایی می‌پردازد که زندگی‌شان اندک اندک، از سال 1938 تا 1940، زیر سیطره تاریخ قرار می‌گیرد.

جلد سوم با عنوان عذاب روح ، منتشر شده به سال 1949، آخرین روزهای جنگ فرانسه را در ماه ژوئن 1940 بازگو می‌کند. ماجرای این جلد برگرد دو تن می‌چرخد: یکی ماتیو، که همراه گروهی از رفقا خود را به کشتن می‌دهد تا آلمانیها را از پیشروی بازدارد، و دیگری برونه، که اسیر شده است و می‌کوشد تا انبوهی از مردمان گرسنه و خودباخته را از نظر سیاسی متشکل کند. اگر شجاعت ماتیو به نظر بی‌موجب و ریشخندآمیز می‌آید، وقوف او بر عمل دسته‌جمعی و همبستگی با دیگر انسانها واقعی است؛ کمبود او فقط هدفی است که بتواند هدایتش کند. اما برونه دارای این هدف است؛ هدفی سیاسی که می‌تواند عمل او را نه به سوی شجاعت بی‌موجب، بلکه به سوی تشکل آگاهانه و کارآمد هدایت کند و این کار را، علیرغم نیروی رخوت و جمود گله‌ای از اسیران ناامید، انجام می‌دهد. در این جلد بوریس را نیز می‌بینیم که لولا را ترک کرده و آماده است تا پیکار را در انگلستان ادامه دهد. ایویش با یک نفر بورژوا ازدواج کرده است و پسری زاییده است که منفور اوست. دانیل در پاریس اشغال شده تنها مانده است. فیلیپ را که از ارتش گریخته است می‌بیند و سعی می‌کند که او را وسوسه کند و از راه به در برد.