«از نظر قدما، دانش تاریخی، محال است و حال آنکه از دیدگاه نقادان متأخر، همه‏ ی دانش ها، تاریخی است».

«فلسفه‏ ی تاریخ ابن خلدون» کتابی است با نثری نسبتاً دشوار که «محسن مهدی» با تکیه بر مضمون این گزاره، به تبیین نسبت «فلسفه»، «تاریخ» و «علم عمران» در اندیشه‏ ی ابن خلدون می پردازد. هسته‏ ی اصلی تفسیر مهدی از آراء ابن خلدون که او را از قامت یک مورخ به درآورده و لباس فیلسوف بر او پوشانده، معطوف به رفع نقیصه ای در اندیشه‏ ی اسلامی است که ابن خلدون کوشیده تا بر آن فائق آید. این نقصیه، گویای این است که فلسفه یا فلسفه‏ ی سیاسی اسلام با تأثیر از فلسفه‏ ی یونانی، به تاریخ وقعی نمی نهاده و آن را علمی شریف و معتبر نمی دانسته است. اما در تفسیر مهدی، ابن خلدون نه تنها فلسفه را کنار نمی نهد، بلکه بنا به تفسیر مهدی با تأثیر از ابن رشد، علم جدید عمران را برای درک جنبه‏ی باطنی تاریخ، با تکیه بر همان اصول فلسفی تدوین می کند. مهدی، در این اثر، ابن خلدون را همچون فیلسوفی معرفی می کند که قصد داشته آن اصول فلسفی را در مورد تاریخ به‏ کار بندد.