از ایران زردشتی تا اسلام
نام نویسنده : شائول شاکد
نام مترجم : مرتضی ثاقب فر
مجموعة جستارهای این کتاب در پی دستیابی به دو هدف اساسی‌اند؛ نخست، بازنمایی توضیحات و تفسیرهای کیش زردشتی در دورة ساسانی، و دیگری چگونگی انتقال آن اندیشه‌ها به اسلام. این دو موضوع با هم بستگی دارند: از بازتاب اندیشه‌های ساسانی در اندیشه‌های عربی ـ اسلامی اطلاعات بنیادین بسیاری در بارة کیش زردشتی دورة ساسانی کسب می‌کنیم و می‌توانیم ارزیابی کنیم تا چه اندازه اسلام از سرازیر شدن اندیشه‌های ایرانی بهره جسته است. مولف کوشیده است با تحلیل دقیق آگاهی‌ها و دانش‌های ساسانیان که از مجاری گوناگون ــ چه ایرانی و چه اسلامی ــ انتقال یافته‌اند، به پرسش‌های اساسی در مورد کیش زردشتی در زمان ساسانیان پاسخ گوید و به بحث در بارة انتقال برخی مضامین و اندیشه‌های ایرانی به تفکر اسلامی بپردازد.
ایران باستان
نام نویسنده : یوزف ویسهوفر
نام مترجم : مرتضی ثاقب فر
چکیده کم‌ترین صفت برجسته‌ای که می‌توان برای این کتاب بر شمرد، تازه بودن آن است. اما صفات برجسته و ممتاز واقعی کتاب در روش‌دار و تحلیلی بودن، فشرده بودن، مستند بودن و منصف بودن آن است. خواست نویسنده آن بوده که نظری کلی و فشرده و موثق از تاریخ و فرهنگ ایران پیش از اسلام از زبان خودِ ایران و از طریق اسناد و مدارک ارائه دهد، و در این کار نیز موفق بوده است. مولف علاوه بر سود جستن از آثار مورخان معروفی چون هرودوت، گزنفون، پلوتارک، استرابو، طبری و ... از سنگنبشته و لوحه‌ها و اسناد باستانی دیگر نیز بهره برده است.
تاریخ هرودوت (۲جلدی)
هرودوت (480 ـ 425 پ. م) اهل هاليكارناس بود. اين شهر از بخش هاي يوناني نشين امپراتوري هخامنشي به شمار مي رفت. از همين رو است كه بسياري هرودوت را شهروندي ايراني مي شناسند. او اثر تاريخي بزرگ خود را در 9 كتاب و در زمان فرمانروايي «پريكلس» در آتن نوشت.
هرودوت در كتاب اول و دوم سرگذشت كوروش بزرگ و در كتاب سوم داستان كمبوجيه و رفتن او به مصر و سرانجام او را گزارش مي كند. كتاب چهارم و پنجم و ششم درباره داريوش بزرگ است و كتاب هاي هفتم و هشتم و نهم داستان لشكركشي خشايارشا به يونان را دربردارد.
با آنكه هرودوت گرايش به افسانه گويي دارد اما ارزش اثر او را نمي توان ناديده گرفت. چه بسا اگر كتاب هرودوت از ميان مي رفت، آگاهي ما درباره تاريخ باستاني ايران (دوره مادها و هخامنشيان) كمتر از آنچه بود كه اكنون مي دانيم. از اين رو از ساليان پيش تلاش هايي براي برگردان تاريخ هرودوت به فارسي انجام شده است.
زاده در خون (رازهای گمشده فراماسونری)
كتاب زاده در خون / رازهاي گم شده فراماسونري : هدف اصلي پژوهش اين كتاب در آغاز فاش كردن يا روشن كردن چيزي درباره فراماسونري يا شهسواران مدافع معبد اورشليم نبود، بلكه فقط مي خواستم كنجكاوي خود را درباره برخي جنبه هاي روشن نشده شورش دهقانان در انگلستان سال 1381 ارضا كنم، خيزش وحشيانه اي كه بالغ بر يكصد هزار مرد انگليسي را به سوی لندن به حركت درآورده بود.
شاهنشاهی اشکانی
نام نویسنده : یوزف ولسکی
نام مترجم : مرتضی ثاقب فر
یوزف ولسکی لهستانی اکنون دهه نهم عمر پربار خود را می‌گذراند. وی قدیمی‌ترین و بی‌گزاف بزرگ‌ترین کارشناس تاریخ اشکانی در جهان است. او از دهه 1930 تاکنون بیش از پنجاه کتاب و مقاله در باره اشکانیان منتشر کرده است و بسیاری از نظریه‌های آغازین او درباره اشکانیان با کشفیات بعدی باستان‌شناختی تأیید شده است. تاکنون از این اشکانی‌شناس بزرگ اثری به زبان فارسی ترجمه نشده است.
شاهنشاهی ساسانی
نام نویسنده : تورج دریایی
نام مترجم : مرتضی ثاقب فر
تورج دریایی استاد «تاریخ ایران و جوامع پارسی‌زبان» و رئیس مرکز مطالعات ایرانی دکتر سموئل جردن در دانشگاه کالیفرنیا، ارواین است. از او تاکنون چندین کتاب و ده‌ها مقاله به چاپ رسیده‌است و بخشی از آثار انگلیسی او به فارسی نیز ترجمه شده‌اند. مدیریت پروژهٔ «ساسانیکا»، ویراستاری نشریهٔ «نامهٔ ایران باستان» و انتشار مقالات در گاهنامه‌های مهم ایران‌شناسی از دیگر فعالیت‌های دریایی است.
در سال ۲۰۱۰ «انجمن بریتانیایی مطالعات خاورمیانه» (BRISMES)، کتاب «ایران ساسانی» (Sasanian Persia) نوشته تورج دریایی را به عنوان یکی از سه برنده جایزه امسال «انجمن دوستی بریتانیایی-کویتی» در زمینه پژوهش‌های خاورمیانه معرفی کرد.
«انجمن بریتانیایی مطالعات خاورمیانه» این کتاب را «یک شاهکار» و «کتابی واقعاً عالی» توصیف کردند.
به گفته داوران اهدای جوایز این انجمن، کتاب ایران ساسانی، «در روزگاری که اروپامحوری، باعث شده تا مطالعات دوران باستان با تحریف روبه‌رو شود، وزنه‌ای به‌موقع در برابر این تحریفها قرار داده‌است.»
جوایز این انجمن هر ساله به بهترین آثار دانشوران تعلق می‌گیرد که به زبان انگلیسی در موضوع خاورمیانه نوشته‌شده باشد و نخستین بار در بریتانیا به چاپ رسیده‌باشد.
دریایی در کتاب «ایران ساسانی» تلاش کرده‌است تا به آن بخش از تاریخ که معمولاً مورد غفلت قرار گرفته، یعنی تاریخ اجتماعی بپردازد و با استفاده از منابعی تازه، روند شکل‌گیری نهادهای اداری ایران را از زمان اردشیر بابکان، بنیانگذار سلسله ساسانی تا دوران یزدگرد سوم، آخرین شاه این دودمان پی‌گیری کند. بررسی فراز و نشیب کوشش‌های نوادگان یزدگرد سوم برای برپایی حکومتی ایرانی، در حدود یک قرن پس از شکست ساسانیان از اعراب، بخشی دیگر از اثر تحقیقی تورج دریایی را تشکیل می‌دهد.
این اثر ترجمه فارسی کتابی است که برای مخاطبان انگلیسی‌زبان نوشته شده است. فکر نوشتن این کتاب از هنگامی که نگارنده آن ــ دکتر تورج دریایی ــ دانشجوی دوره دکترا در دانشگاه کالیفرنیا ــ لوس‌آنجلس بوده است، شکل می‌گیرد. هنگامی که بدانیم صدها کتاب در باره تاریخ روم باستان نوشته شده ولی یک کتاب به زبان انگلیسی در باره تاریخ و تمدن ساسانی وجود نداشت و این انگیزه‌ای شد برای نگارش کتاب شاهنشاهی ساسانی. نویسنده کتاب بر این اعتقاد است که برای درک تاریخ یک قوم باید آن را در تمامیت و جامعیتش درک کرد: تاریخ، زبان، دین، جامعه و غیره. از این‌رو کتاب شاهنشاهی ساسانی رویکردی کلی به تمدن ساسانی دارد.
شاهنشاهی هخامنشی
نام نویسنده : جان مانوئل کوک
نام مترجم : مرتضی ثاقب فر
پیشگفتار مترجم به بیان اهمیت راستگویی و بی طرفی در بیان حوادث تاریخی می‌پردازد. و بر این اساس به نقد نویسنده کتاب مانوئل کوک که اندیشمندی انگلیسی است و در آستانه قرن بیست و یکم زندگی می‌کند، می‌پردازد. پروفسور جان مانوئل کوک در جنگ جهانی دوم در یونان سرباز بوده و در آن جا شیفتگی بیش تری نسبت به یونان یافته‌است. سپس از ۱۹۴۶ تا ۱۹۵۴ مدیر مدرسه باستان شناسی بریتانیا در آتن شده و آن گاه از ۱۹۵۸تا ۱۹۷۶سمت استادی تاریخ و باستان شناسی را در دانشگاه بریستول بر عهده گرفته‌است. مترجم معتقد است که نویسنده شیفتگی خود نسبت به یونان را در کار علمی و تاریخ نگاری خود دخالت داده و به پیروی از سیاست اروپاییان در دو سده اخیر علاقه به یونان و دشنام به شرق را سر لوحه نوشته خود قرار داده‌است. از این رو به تحریف واقعیات، دست چین کردن بدترین تهمت‌های یونانیان به ایرانیان و نادیده گرفتن واقعیات دینی، اجتماعی و سیاسی جامعه ایران پرداخته‌است. یکی از طرفدارانه نویسنده در انتخاب منابع است. وی خود در بخش منابع به این نکته اشاره می‌کند: در این فصل منابع تاریخ هخامنشی به سه دسته تقسیم می‌شوند: دسته اول: عهد عتیق که آن را به دلیل مذهبی بودن، افسانه پردازی و بی اعتبار می‌داند.
دسته دوم: کتیبه‌های ایرانی که همه آنها را تبلیغات و حتی دروغ و فاقد ارزش معرفی می‌کند.
دسته سوم: نوشته‌های یونانیان و در رأس آنان هرودوت که خود موضعی خصمانه نسبت به هخامنشیان داشته‌است، منبع اصلی او است و به نظر او ارزش مراجعه و استناد دارد.
مترجم در جای جای کتاب و در پاورقی درباره موضع گیری‌های نویسنده نظریاتی را آورده و به نقد و تحلیل گفته‌های وی پرداخته‌است.
مقدمه نویسنده بیان انگیزه وی از نگارش کتاب است.
ایشان معقتد است که قصد داشته شکافی را پر کند و هیچ گاه از نظر حجم و دامنه مطالبقصد رقابت با کتاب «تاریخ شاهنشاهی» نوشته «اومستد» را نداشته‌است. وی معتقد است بعد از اومستد کشفیات زیادی انجام گرفته و اندیشه‌های جدید مطرح شده که باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین کتاب‌های «ایران از آغاز تا اسلام» و «ایران از آغاز تا اسکندر بزرگ» نوشته رومن گیرشمن فرانسوی را نیز پر از حدس و نظریه پردازی می‌داند و معتقد است که با تکیه بر بهترین مراجع نوشته‌های جدید یادداشت‌هایی را اضافه کرده‌است.
از منابع بابلی و مصری و اسناد آرامی و لوحه‌های عیلامی و همچنین کارهای باستان شناسان شوروی، به صورت دست دوم استفاده کرده‌است.
کوروش بزرگ
ژرار ايسرائل
ترجمه: مرتضی ثاقب فر
کوروش، فقط تنها فاتح و مدیر بزرگ نبود؛ بلکه در ذهن مردم پارسی، او همان جایگاهی داشت کهرمولوس و رموس برای رومی‌ها و موسی برای بنی اسرائیل داشت. چگونگی تحویل کوروش نوزاد به چوپان و پرورش او، یادآور رها کردن موسی در نیزار در مصر و به زیر کشیدن پدربزرگ دیکتاتورش، توسط او (موسی) است که در متون افسانه‌ای و اساطیری دیگر هم بازتاب یافته است.
هیچ شکی نیست که حماسه کوروش ابتدا در میان پارسی‌ها رشد برخاست و اکنون در میان یونانی درک شده است. احساسات احترام یا ابهت کوروش در بین پارسی وجود داشت، به یونانی‌ها منتقل گشت و این اتفاقی نیست که گزنفون، کوروش را به عنوان فرمانروای آرمانی برگزید. او می‌خواست، برای تدریس پندهای آرمانی خویش، به شنوندگان یونانی‌اش به کوروش متوسل گردد. به طور خلاصه، نقش کوروش در طول تاریخ به عنوان مرد بزرگی که بنیانگذار امپراتوری بود، باقی ماند.
کوروش بدون شک، نه تنها نابغه هدایتگری بود که امپراتور بزرگ را بنیان گذاشت، بلکه بنیانگذار فرهنگ و تمدن شهری هخامنشی نیز بود. از آنجا که پارسی‌ها شوونیست (متعصب میهن‌پرست) نبودند، کوروش به سرعت فراگیری از ملت‌های مغلوب را آموخت. او نه تنها مادها را آرام کرد، بلکه آنها را با پارسی‌ها متحد کرد و یک نوع پادشاهی دوجنبه‌ای از مادها و پارس‌ها به وجود آورد. کوروش سنت‌های پادشاهی را از مادی‌ها وام گرفت. آنها کسانی بودند که بر یک امپراتوری حکمرانی می‌کردند، در حالی که پارسی‌ها، فقط متحدشان بودند. یک مادی، احتمالاً به عنوان یک مشاور شاه هخامنشی، به عنوان نوعی رئیس وزیران عمل می‌کرد. بنا بر نقش برجسته متاخرتر در پرسپولیس، پایتخت شاهان هخامنشی از زمان داریوش، یک مادی، مکرراً با پادشاه بزرگ، دیده می‌شود. ایلامی، ساکنان بومی پارس، همان گونه که می‌توان در این نقش برجسته دید، آموزگاران پارسی‌ها در زمینه‌های بسیاری بودند، برای مثال، لباس ایلامی‌ها بر تن پارسی‌ها و خراجگذاران ایلامی دیده می‌شود که نقش‌برجسته سنگی پرسپولیس دیده می‌شود.
کوروش در نزد بابلیان، برگزیدهٔ مردوک، در نزد یهودیان، مسح‌شدهٔ خداوند بود و به‌نظر نمی‌رسد که مادها او را سروری بیگانه فرض کرده‌باشند. هرودوت می‌گوید که پارسیان از او چونان یک پدر سخن می‌گفتند، زیرا وی مهربان بود و از آنچه برای ایرانیان نیکو بود، کوتاهی نمی‌کرد؛ در عین حال هرودوت وی را مردی زود خشم می‌داند.داندامایف می‌گوید «کوروش محبوبترین شاه پارس و بنیانگذار یک امپراتوری جهانی بود».«به نظر می‌رسد کوروش به سنت و ادیان سرزمین‌های فتح شده احترام می‌گذاشت. پارسی‌ها او را پدر، روحانیان بابل او را برگزیده مردوک، یهودی‌ها او را مسیح فرستاده شده از جانب یهوه و یونانیان او را فاتحی بزرگ و سیاستمداری باهوش می‌دانستند. گزنفون در کورش‌نامه او را حکمرانی آرمانی و ایده‌آل توصیف می‌کند».
والتر هینتس، می‌گوید: «کوروش سه امپراتوری را ساقط کرده بود: ماد، لیدیه و بابل. آیندگان فراموش نکردند که کوروش هیچ‌کدام از سه فرمانروا، نه آستیاگ، نه کرزوس و نه نبونعید را نکشت، بلکه به تبعید آنها بسنده کرد و حتی برای آنها زندگی شاهانه‌ای فراهم آورد. این رفتار در جهان باستان بی‌سابقه بود و تا زمان کوروش هرگز اتفاق نیفتاده بود».
این کتاب به زندگی و نقش تاریخی جذاب‌ترین قهرمان دوران باستان یعنی کوروش، رهایی‌بخش ملتها، می‌پردازد و در این میان علاوه بر تاریخ پارس به تاریخ امپراتوری آشور، مصر فراعنه، پادشاهی بابل و امپراتوری لیدی نیز به مثابه همسایه‌های پارس و کشورهایی که بعداً در قلمرو شاهنشاهی هخامنشی قرار گرفتند، نقشی ویژه می‌بخشد. فصل‌های کتاب عبارتند از: 1. شاهان نینوا، شاهان بابل؛ 2. «قاطر پارسی»؛ 3. در برابر سوداگر خدایان؛ 4. و بابل درهای خود را به روی او گشود؛ 5. کسی که تختش بر آسمان است؛ 6. شاه، آیینة خداوند؛ پس‌گفتار: تخطی ناممکن؛ گاهشماری تاریخ‌های مهم؛ سلسله‌ها؛ خدایان اصلی خاور نزدیک؛ یادداشت‌ها؛ منابع و نمایه.
مجموعه تاریخ هخامنشیان (۱۵جلدی)
نویسنده: گروه نویسندگان
ترجمه: مرتضی ثاقب فر
مجموعه تاریخ هخامنشی دانشگاه خرونینگن هلند در واقع تاریخ نیست بلکه تحلیل نقادانه این تاریخ و طرح اکثرا درست مشکلات و پرسش هایی است که پاسخ به آنها می تواند راهگشای شناخت دقیق تر و در عین حال بی طرفانه تر و علمی تر شاهنشاهی هخامنشی باشد.
مبتکر اصلی این پژوهش شادروان بانو پروفسور هلن سانسیسی وردنبورخ هلندی بوده است. این طرح در سال ۱۹۸۱ با برنامه ایجاد ۱۰ کارگاه پژوهشی سالانه بین المللی و دعوت از همه کارشناسان و استادان در نه تنها رشته تاریخ ایران و یونان باستان، بلکه باستان شناسان، آشورشناسان، مصرشناسان و غیره آغاز شد و سپس تقریبا هرساله تا پایان دهه ۱۹۸۰ ادامه یافت.
ویراستاران: هلن سانسیسی وردنبورخ، آملی کورت و مارگارت کول روت، مارک گریسون
جلد اول: منابع، ساختارها و نتیجه گیری
جلد دوم: منابع یونانی
جلد سوم: روش و نظریه
جلد چهارم: مرکز و پیرامون
جلد پنجم: ریشه های سنت اروپایی
جلد ششم: آسیای صغیر و مصر
جلد هفتم: از نگاه مسافران
جلد هشتم: تداوم و تغییر
جلد نهم: بررسی مهرهای تخت جمشید
جلد دهم: از کوروش تا اسکندر، تاریخ امپراتوری هخامنشی ( ۲ مجلد)
پی یر بریان
جلد یازدهم: مطالعاتی درباره تاریخ ایران
ویراستاران: ماریا بروسیوس و آملی کورت
جلد دوازدهم: مهرهای داسکولیون (تصاویر مهرهای غرب شاهنشاهی هخامنشی)
ویراستاران: دروس، مارگارت روت، هلن سانسیسی وردنبورخ و یوزف ویزه هوفر
جلد سیزدهم: چشم اندازی ایرانی
ویراستاران: ووتر هنکلمن و آملی کورت
جلد چهاردهم: خدایان دیگری که هستند
(مطالعاتی در فرهنگ پذیری ایلامی – ایرانی بر پایه متون بارویی تخت جمشید)
ویراستاران: ووتر هنکلمن
یونانیان و بربرها (دوره ۱۵جلدی)
نویسنده: امیرمهدی بدیع
مترجمان: مرتضی ثاقب‌فر، ع. روح‌بخشان، قاسم صنعوی
درباره یونان باستان چه می‌دانیم؟ یونانی که از ابتدای تاریخ تا صدر اسلام روابط و برخوردهای گوناگون با ایران داشته است، گاه جزئی از شاهنشاهی هخامنشی و گاه همسایه و هم‌مرز آن در شمال غربی قلمرو ایران‌زمین بوده است و مهد فیلسوفان، سیاستمدران و خطیبان شناخته شده است.
درباره هرودوت که اروپایی‌ها به غلط و عمداً او را «پدر تاریخ» کرده‌اند و درباره غرض‌ورزی‌های او در نقل تاریخ و مخصوصاً روابط آتن با ایران چه مقدار اطلاع داریم. این به اصطلاح «پدر تاریخ» نه فقط نسبت به ایران کینه می‌ورزیده که حتی در مورد یونانیان غیر آتنی نیز دست به تحریف تاریخ و سرهم‌بندی جعلیات زده‌است چندان که مورخ یونانی دیگری به نام پلوتارک در همان عصرِ باستان کتابی در افشای جعلیات و تحریفات او با عنوان در خباثت هرودوت تألیف کرده بوده‌است…
این تحریفات و جعلیات در طی بیست و چهار قرن همواره به عنوان تاریخ واقعی رویت شده‌اند و مورد قبول قرار گرفته‌اند تا سی و چند سال پیش که یک محقق و مورخ ایرانی با مطالعه دقیق کتاب هرودوت و همه کتاب‌های یونان پرده از آنها برداشت و با تألیف مجموعه پانزده جلدی یونانیان و بربرها «روی دیگر تاریخ» را نشان داد.
ارزش تألیف امیرمهدی بدیع که در اصل به زبان فرانسوی است در این است که او با تسلط کامل بر زبان‌های اروپایی و منحصراً تمسک به منابع غربی حقیقت تاریخ را نشان داده است.
این مجموعه به‌وسیله گروهی از مترجمان مبرز و باسابقه به فارسی درآمده و با دقت وسواس‌آمیز ویرایش شده‌است.
عنوان مجلدات منتشرشده:
جلد اول: خطا در تاریخ، ترجمه مرتضی ثاقب‌فر
یونانیان و بربرها، که جلد اول آن با عنوان خطا در تاریخ انتشار می‌یابد مجموعه‌ای است در زمینه بررسی روابط ایران با یونان از سرآغاز تاریخ تا روزگار اسکندر، در جلد اول که به بررسی اشتباهی که در تاریخ روی داد اختصاص یافته‌است تصویر نادرست یونانیان نسبت به اقوام دیگر شناسایی و تجزیه و تحلیل شده‌است و به دنبال آن زندگی اسکندر و رفتار خود کامانه او و سرانجام گزارشها و آرای مورخان یونانی و پس از آنان تا به امروز مورد بررسی و نقد قرار گرفته است.
جلد دوم: دو جهان مکمل یکدیگر، ترجمه ع. روح‌بخشان
امیر مهدی بدیع، مؤلف میهن دوست و دانشمند مجموعه یونانیان و بربرها، جلد دوم این اثر گرانقدر را با عنوان دو جهان مکمل یکدیگر به بررسی روابط دو کشور و دو تمدن درجه اول دنیای باستان اختصاص داده است و فارغ از تعصبات قومی و نژادی نشان می‌دهد که این دو جهان به ظاهر متفاوت، در واقع مکمل همدیگر بوده‌اند، اما مورخان ناأگاه یا مغرض ضمن نادیده گرفتن حقایق، در جهت تحریف تاریخ گام برداشته‌اند، بدیهی است که همین تحریفها که از قدیم‌ترین روزگار شایع شده بوده‌اند غالباً دو ملت و دو تمدن را رویاروی هم قرار داده به کشمکش و جنگ وا می‌داشتند ، که حمله مقدونیان به ایران نمونه کامل آن است.
جلد سوم: شوش در برابر آتن، ترجمه قاسم صنعوی
برخورد میان ملتها و اقوام سابقه کهن دارد، علی الخصوص هرگاه که سرداری گردنکش یا پادشاهی خودکامه در رأس قدرت بوده است. رونقی شهر دیگری در یونان و مخصوصاً در شهرهای عمده آتن و اسپارت از یک سو و ایران هخامنشی از دیگر سو به برخورد منافع اقتصادی، نفوذ فرهنگی و در نتیجه جنگ و پیکار دو طرف انجامید. در جلد سوم یونانیان و بربرها، که برای نشان دادن “روی دیگر تاریخ” یعنی – چهره واقعی تاریخ ایران، با عنوان شوش در برابر آتن نگاشته شده است، چگونگی رویارویی اجتناب ناپذیر دو ابرقدرت آن رزورگار، از زبان مورخان آن روزگار یونان شرح داده شده‌است و صورت دقیق لشکر کشی خشایارشا به یونان و عوارض آن و دروغپردازیهای هرودوت در این زمینه ترسیم شده است.
جلد چهارم: کتاب اول ـ ناکامی در سالامیس ـ ترجمه مرتضی ثاقب‌فر
در جنگهایی که در روزگار هخامنشیان میان ایرانیان و یونانیان روی دادند دو واقعه بیشتر از وقایع دیگر اهمیت دارند: جنگهای دریایی در دو نقطه در منطقه‌ای از دریای اژه که امروزه تنگه بسفور نام دارد و باریک‌ترین نقطه این تنگه است. این دو نقطه ”ناکامی در سالامیس“ و ”پلاته“ نام دارند و در جنگهایی که در آن جاها میان نیروهای دریایی ایران و یونان روی داد، به سبب ازدحام کشتی‌های ایرانی، نیروی دریایی ایران از کار بازایستاد و شکست خورد. مورخان یونانی آن زمان، و به تَبَع آنان مورخان بعد، این دو واقعه محلی و دو شکست کوچک را همچون شکست بزرگ و نهایی ایران در رویارویی با یونان قلمدادکرده‌اند. مولف با بررسی همان منابع یونانی نشان می دهد که این دو واقعه کم اهمیت تر از آن بودند که بر سیاست دولت هخامنشی، نظم اجتماعی و قلمرو فرهنگی ایران اثری بگذارند.
جلد چهارم: کتاب دوم ـ افسانه پیروزی ـ ترجمه مرتضی ثاقب‌فر
افسانه پیروزی که کتاب دوم از جلد چهارم مجموعه یونانیان و بربرها است، گزارش کامل حمله خشایارشا به یونان براساس منابع یونانی است که بعدها مورد استناد و استفاده مورخان اروپایی واقع شده است و اینان بدون ورود به کُنه قضایا و تشخیص خطا از صواب آنچه را که مورخان غرضمند یونان قدیم درباره روابط ایران با یونان نوشته بوده‌اند گرفته با آب و تاب نقل کرده‌اند و شکست بزرگ یونانیان را در جنگ با ایرانیان وارونه جلوه داده و از آن «افسانه پیروزی» خود را ساخته‌اند. مؤلف، با بهره‌گیری از همان منابع به دقت نشان می‌دهد که چگونه «افسانه به تاریخ تبدیل شده‌است».
اسامی مجلدات دیگر به این شرح است:
۶- جلد پنجم: صلح شاه < کتاب اول: ضمن خواندن توسیدید >
۷- جلد پنجم: صلح شاه < کتاب دوم: پیروزیهای دیپلماتیک شوش پس از جنگهای مادی >
۸- جلد پنجم: صلح شاه < کتاب سوم: از صلح کالیاس تا پیمان کالسدوان >
۹- جلد پنجم: صلح شاه < کتاب چهارم: از پیمان کالسدوان تا صلح آنتالکیداس >
۱۰- جلد ششم: از اسکندر تا مهرداد < کتاب اول: از تهاجم مقدونی تا مرگ اسکندر >
۱۱- جلد ششم: از اسکندر تا مهرداد < کتاب دوم: جانشینان >
۱۲- جلد ششم: از اسکندر تا مهرداد < کتاب سوم: سلوکوس وارث فتح های اسکندر در ایران >
۱۳- جلد ششم: از اسکندر تا مهرداد < کتاب چهارم: رخنه رم در آسیا و نتیجه های آن >
۱۴- جلد ششم: از اسکندر تا مهرداد < کتاب پنجم: مهرداد اوپاتور یا طغیان آسیا >
۱۵- شرح حال نویسنده و فهرست اعلام توصیفی و …