آموزش و توسعه(مباحث نوین در اقتصاد آموزش)

نام نویسنده : زیگموند فروید

نام مترجم : سايرا رفیعی

اگر دانش روا‌‌ن‌شناسی که گرایش‌ها، محرک‌های غریزی، انگیزه‌ها و مقاصد فرد را تا تبلور آن‌ها در کنش‌هایش و تا روابط فرد با نزدیکانش پی‌گیری می‌کند، وظیفه‌اش را به‌طور کامل به انجام رسانده باشد و پیوندهای متقابل آن‌ها را روشن‌ کرده باشد، ناگهان خود را با وظیفه‌ای جدید و انجام‌نشده روبه‌رو خواهد دید. روان‌شناسی ناچار به توضیح این واقعیت شگفتی‌آور خواهد بود که فردی که روان‌شناسی مورد بررسی قرار داده و شناخته است، در شرایط خاصی کاملاً دور از انتظار احساس و فکر می‌کند و دست به کنش می‌زند. این شرایط همانا ملحق شدن به توده‌ای از مردم است که ویژگی‌های تودهٔ روان‌شناختی را به خود گرفته‌اند. اما توده چیست و چگونه توان تأثیرگذاری‌ای تا این حد تعیین‌کننده را بر زندگی ذهنی افراد به‌دست می‌آورد، و دگرگونی ذهنی‌ای که بر افراد تحمیل می‌کند در چه چیزی نهفته است؟

معرفی بیشتر

زيگموند فرويد، روانشناس و متفكر معاصر اتريشي غير از آثار بزرگ و تخصصي خود مثل تعبير رويا كه عمدتا به حوزه روان‌شناسي اختصاص يافته است، همواره به مسائل تاريخي و ادبي و اجتماعي نيز توجه داشته و كوشيده با نگرش عميق و تاثيرگذاري كه در روانكاوي وضع كرده، پديده‌هاي اجتماعي را نيز مورد بازنگري قرار دهد، كاري كه بعد از او از طريق روانكاوان و انديشمندان فراواني پي گرفته شده است. روانشناسي توده‌يي و تحليل اگو كه در سال 1921 يعني دوازده سال پيش از به قدرت رسيدن جنبش نازيسم در آلمان منتشر شده است، يكي از اين آثار است. او در ابتداي اين كتاب كه اخيرا توسط سايرا رفيعي ترجمه شده و به همت نشر ني منتشر شده است، تمايز ميان روانشناسي فردي و روانشناسي توده‌يي را نفي مي‌كند و به توضيح پديده‌يي اجتماعي از منظر روانكاوي مي‌پردازد. اين همان كاري است كه او در آثار ديگرش مثل موسي و يكتاپرستي، تمدن و ناخرسندي‌هاي آن، توتم و تابو و آينده يك توهم انجام مي‌دهد. با اين تفاوت كه صورت‌بندي آگاهانه استفاده از مفاهيم روانكاوانه براي توضيح پديده‌هاي اجتماعي نخستين‌بار در روانشناسي توده‌يي صورت مي‌گيرد. او خود در نامه‌يي كه در مورد كتاب به رومن رولان نويسنده مي‌نويسد، تاكيد مي‌كند كه «گمان مي‌كنم كه (اين كتاب) راهي باز مي‌كند كه مي‌تواند از تحليل فرد به فهم جامعه برسد». روانشناسي توده‌يي در مجموعه آثار فرويد و از ديد تاريخ روانكاوي نيز جايگاه خاصي دارد. مفهوم اگو ايده آل كه بعدها فرويد آن را سوپر اگو نا نهاد براي نخستين‌بار در درباره خودشيفتگي و به شكلي بسيار فشرده و مختصر طرح شد. اين مفهوم در روانشناسي توده‌يي بسط پيدا كرد و بنياني شد براي نظريه ساختاري ذهن-متشكل از ‌ايده، اگو و سوپر اگو- كه در تحليل‌ها جايگزين نظام توپوگرافيك ذهن شامل ناخودآگاه، پيش آگاه و خود آگاه شد و فرويد تا آخر از آن استفاده كرد. اين كتاب زمينه استفاده نظريه پردازان اجتماعي گوناگون را از روانكاوي فراهم آورد. مكتب فرانكفورت از رابطه دوجانبه روابط اجتماعي و روانشناسي فردي كه روانكاوي فرويد مطرح ساخت بهره بسيار گرفت. برخي از مقالات تئودور آدرنو مثل نظريه فرويدي و الگوي تبليغات فاشيستي و برخي مفاهيم مهم او چون شخصيت اقتدارگرا و نيز مقاله جامعه‌شناسي و روانشناسي متاثر از اثر فرويد است. جامعه‌شناساني مانند تالكوت پارسونز نيز كه بر لزوم استفاده از روانكاوي در مطالعات جامعه‌شناختي تاكيد داشتند، مفهوم سوپر اگو را نقطه تلاقي جامعه‌شناسي و روانكاوي دانسته‌اند؛ مفهومي كه براي نخستين‌بار در كتاب روانشناسي توده‌يي و تحليل اگو آمده است.

نام نویسنده : محمد راسخ

مجموعهٔ حاضر جستارها و نوشتارهایی را دربردارد که در ده سال گذشته، پس از انتشار جلد نخست حق و مصلحت، به‌تدریج شکل گرفته و عمدتاً منتشر شده‌اند. مباحث این مجموعه پیرامون سه محور قانون، حق و ارزش می‌گردند. قانون ستون فقرات نظام حقوقی است. از این رو، فهم چیستی نظام حقوقی وابسته به درک ماهیت قانون است. چنین فهمی به شکل منفرد و جزئی میسر نیست. به دیگر سخن، به‌نظر می‌رسد درک دقیق‌تر قانون از رهگذر فهم آن در نسبت متقابل با مفاهیم و نظام‌های هنجاری مجاور به‌دست آید. همچنین، مفاهیم و نظام‌های هنجاری در ربط و نسبت با واقعیات موجود در «جهان ممکن» مشترک با خود قرار دارند. مجموعهٔ عناصر یاد شده زمینهٔ بروز نظریهٔ «واقع‌گرایی انتقادی حقوقی» را فراهم می‌آورد، نظریه‌ای که در پی تبیین مفهوم و مبنای قانون در نقطه‌ای میان عدالت و واقعیت است. مفهوم حق، در معنای مدرن، مفهومی نو در جغرافیای فکر و نظام هنجاری است. درک این مفهوم البته در گرو شناخت عناصر گوناگون فلسفهٔ حق است. این عناصر ناگزیر در نسبتی هم‌گرا با یکدیگر قرار دارند. فلسفهٔ یادشده به‌نوبهٔ خود جزئی از نظریهٔ عدالت است. حقوق و حق، از نگاهی دیگر، از مصادیق ارزش هستند. از این رو، لازم است پابه‌پای بحث از قانون و حق به مقسم آن‌ها،‌ ارزش، نیز پرداخته شود. فلسفه‌ها و نظریه‌های متقن و استوار در حوزه‌های هنجاری، از جمله در دو گسترهٔ پیش‌گفته، در گرو اتخاذ موضع نسبت در خصوص «ارزش» است.

محمد راسخ دانشیار فلسفهٔ حقوق و حقوق عمومی در دانشگاه شهید بهشتی است.

نام نویسنده : مسعود نیلی

جهان اطراف ما مجموعه‌ای بسیار پیچیده از روابط متقابل عواملی است که آن‌ها را «متغیرهای اقتصادی» می‌نامیم. حاصل این روابط پیچیده «پدیده‌هایی» هستند که در قالب مشاهدات بیرونی متجلی می‌شوند. رسالت دانشمند، کشف روابط موجود بین متغیرهای اقتصادی، به منظور توضیح تغییرات مشاهده‌شده در پدیده‌های اقتصادی است. چرا تورم به‌وجود می‌آید؟ چه عواملی موجب بروز پدیدهٔ بیکاری می‌شوند؟ چرا مصرف نوساناتی کمتر از سرمایه‌گذاری دارد؟ به چه دلیل در کشورهایی که نظام نرخ برابری شناور دارند، نرخ ارز نوساناتی غیرقابل پیش‌بینی دارد؟

چنین مواردی نمونه‌هایی از مشاهدات اقتصادی‌اند که دانشمندان علم اقتصاد درصدد یافتن پاسخ برای آن‌ها برمی‌آیند.

نام نویسنده : محمدقلی یوسفی

این کتاب به تحلیل مسائلی می‌پردازد که برای کشورهای توسعه‌نیافته حائز اهمیت‌اند. مؤلف سعی کرده است با تحلیل ریشه‌ای مسائل، خوانندگان را از افتادن در دام تحلیل‌های صوری متغیرهای ظاهری و بی‌بنیان برحذر دارد. در بررسی کلینیکی اقتصاد، نهادها به‌مثابه عناصر کلیدی توسعه معرفی می‌شوند، اما برخلاف تصور مرسوم در اندیشه‌های سنتی اقتصاد توسعه، نهادها، مناسب و یا سازگار با فرایند توسعه فرض نمی‌شوند بلکه بر طراحی و تدوین آن‌ها متناسب با شرایط و برقراری حاکمیت قانون، آزادی فردی، حقوق مالکیت، کنترل فساد و رانت، شفافیت و پاسخگویی تأکید می‌گردد. اعتقاد بر این است که نهادها هستند که فرصت‌ها، انگیزه‌ها، ریسک‌ها و محدودیت‌ها را تعیین و سیاست‌ها را طراحی و تدوین می‌نمایند.

برخلاف تصور مرسوم، در این‌جا «رشد و توسعه» و نیز «بازار و آزادی» مترادف تلقی نمی‌شوند و مسیر توسعه یگانه و خطی منظور نمی‌شود و یا «رشد و توزیع»، «عدالت و کارایی»، «درونگرایی و برونگرایی» و «تورم و بیکاری» متضاد دانسته نمی‌شوند بلکه بر جنبه‌های تکمیلی آن‌ها تأکید می‌شود و مسیر توسعهٔ چندگانه و زیگزاگی معرفی می‌شود، مسیری که در آن، انسان «هدف» و خود «وسیلهٔ» توسعه شمرده می‌شود. و بر این نکته تأکید می‌شود که «رشد» بدون عدالت و آزادی، توسعه را از قالب تهی می‌سازد.

نام نویسنده : نیکولاس ابر کرامبی

نام مترجم : هادی جلیلی

هنوز هم مهم‌ترین اثر در ژانری که کتاب حاضر را در قالب آن نوشته‌ام دعوت به جامعه‌شناسی اثر پیتر برگر است. این کتابِ منصفانه، چالش‌برانگیز و از همه مهم‌تر انسانی قدمتش به چهل سال می‌رسد اما همچنان قادر است مردم را به دانش جامعه‌شناسی جذب کند و بر استادان بدبین این رشته تأثیر بگذارد. دعوت به جامعه‌شناسی کتابی است که رویکردی خاص به این حوزه دارد، رویکردی که از فصل‌های آن مجموعه‌ای منسجم ساخته است. من نیز همچون برگر سعی دارم خواننده‌ها را به این جهان فکری جذاب و پرمعنا دعوت کنم، اما راه متفاوتی را برای تحقق این هدف برگزیده‌ام. به‌جای اینکه رویکردی تحلیلی یا نظری به اندیشهٔ جامعه‌شناختی در پیش گیرم سعی کرده‌ام نشان دهم که جامعه‌شناسان چگونه با مسائلی روبه‌رو می‌شوند که مستقیماً به زندگی مردم مربوط‌اند. هدفم این است که با طرح مجموعه‌پرسش‌هایی که به اعتقاد من و سایرین جذاب‌اند، نظر خواننده را جلب و او را وارد این حوزه کنم. هر یک از فصول کتاب به سؤالی مربوط می‌شود که احتمالاً همهٔ ما از خودمان پرسیده‌ایم. با استفاده از این روش تلاش کرده‌ام نگاهی سریع به هر یک از مباحث بیاندازم و پس از تشریح مطالعاتی، که به نظر من موفق بوده‌اند، به‌سرعت به سراغ حوزه‌های دیگر بروم.

نام نویسنده : گریگوری منکیو

نام مترجم : حمیدرضا ارباب

کتاب مبانی علم اقتصاد کتاب درسی کامل و بسیار موفقی از منظر خوانندگان بوده است. در مقایسه با کتاب‌های مشابه در عین حال که دارای مطالب جدید و کاربرد بیشتری است، از اختصار نیز برخوردار است. کتاب مبانی علم اقتصاد «منکیو» گزیده‌ای از فصل‌های کتاب اصول علم اقتصاد است که در 9 بخش و 23 فصل تنظیم شده و شامل مهم‌ترین مباحث اقتصاد خرد و اقتصاد کلان است. این کتاب نه‌تنها با سرفصل‌های دروس کلیات علم اقتصاد، اصول علم اقتصاد و مبانی علم اقتصاد در رشته اقتصاد و سایر رشته‌های علوم انسانی (در ایران) منطبق است، بلکه شامل مباحث بیشتر، قضایای واقعی، کاربردها و سایر ابزارهای آموزشی است که با توجه به موضوع دروس قابل تدریس است. این کتاب اولین جلد از مجموعه چهار جلدی کتاب اصول علم اقتصاد پرفسور منکیو است. سایر کتاب‌های این مجموعه چهار جلدی عبارت‌اند از اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، و اصول علم اقتصاد.