تاریخ مختصر ایران
بقلم سر پرسی سایکس
ترجمه ح. سعادت نوری
محصولات مرتبط
اشکانیان (پارتیان)
مالکوم کالج
مسعود رجب نیا
امپراطوری صحرانوردان
کتاب امپراطوری صحرا نوردان از مهمترین و ارزنده ترین کتابهای تاریخی است که تماس بسیاری با تاریخ ایران دارد. مولف دراین کتاب نفیس مانند نقاشی چیره دست پرده ای رسم نموده که وقایع چین و مغولستان و تبت و هند و ترکستان و ماوراء النهر و بالاخره خاورمیانه و خاصه ایران از ادوار ابتدای تاریخ انسانی تا اوایل قرن بیستم در آن نمایان است. در اینجا سه چهره مهیب و خونریز ومخرب عالم یعنی آتیلا چنگیزخان و تیمور که روم و ایران و چین را بخاک و خون کشیدند با قلم سحار نویسنده تصویر گردیده اند این اثر گرانقدر تاریخی بارها به چاپ رسیده است و بی اغراق می توان گفت که از لحاظ دقت و غنی بودن منابع معتبر در نوع خود کم نظیر است و می تواند مورد استفاده همه و بویژه محققان و علاقمندان به تاریخ قرار گیرد . کتاب امپراطوری صحرانوردان به تاریخ اقوام نیمهبربر آسیایمیانه میپردازد. این اقوام که گاه چون سکاها و اسکیتها از نژاد قدیم آریایی، گاه چون چون چنگیز و تیمور از نژاد مغول و تاتار و گاه چون سلجوقیان از نژاد ترک هستند، همواره در طول تاریخ معضل بزرگ آسیا و اروپایشرقی بودهاند. توکیوها، اویغورها، هونها، کیتانها، قراختیائیان و نهایتا شاخههای گوناگون مغول و ازبک و تُرک، اقوام مورد پژوهش در این کتاب ارزشمند میباشند. تصادم این اقوام با تمدنهای پیشرفتهای چون ایران و چین و هند و روم، و صدمات آنها به این تمدنها نیز از دیگر مبحث مطروحه در کتاب است.
ایران باستان
نام نویسنده : یوزف ویسهوفر
نام مترجم : مرتضی ثاقب فر
چکیده کمترین صفت برجستهای که میتوان برای این کتاب بر شمرد، تازه بودن آن است. اما صفات برجسته و ممتاز واقعی کتاب در روشدار و تحلیلی بودن، فشرده بودن، مستند بودن و منصف بودن آن است. خواست نویسنده آن بوده که نظری کلی و فشرده و موثق از تاریخ و فرهنگ ایران پیش از اسلام از زبان خودِ ایران و از طریق اسناد و مدارک ارائه دهد، و در این کار نیز موفق بوده است. مولف علاوه بر سود جستن از آثار مورخان معروفی چون هرودوت، گزنفون، پلوتارک، استرابو، طبری و ... از سنگنبشته و لوحهها و اسناد باستانی دیگر نیز بهره برده است.
ایران بین دو انقلاب
نام مترجم : احمد گل محمدی
یرواند آبراهامیان استاد ایرانیالاصلِ تاریخ در کالج باروکِ دانشگاه شهر نیویورک است. آبراهامیان در این کتاب به تحلیل تأثیرات متقابل سازمانهای سیاسی و نیروهای اجتماعی ایران از سدهٔ نوزدهم میلادی تا انقلاب اسلامی 1357 میپردازد. نیروهای اجتماعی را به «گروههای قومی» و «طبقات اجتماعی» تقسیم میکند و با توجه به دستاوردهای جامعهشناسان تأثیرات نظامهای سیاسی بر نظامهای اجتماعی را بررسی میکند. آبراهامیان کارش را با تبیین ساختار اجتماعی سیاسی دورهٔ قاجار و علل و پیامدهای انقلاب مشروطیت آغاز میکند، با بررسی دورهٔ رضاشاه و سقوط او و سالهای بحرانی شهریور 20 تا مرداد 1332 ادامه میدهد و بر این دوره، بهویژه تأثیر و تأثرهای نیروهای سیاسی، تأکید میکند، سالهای پس از کودتا را تا آستانهٔ انقلاب اسلامی به انگیزهٔ ریشهیابی علل وقوع انقلاب و نیروهای مؤثر در آن از نظر میگذراند و اهم حوادث و نیروهای سیاسی و اجتماعیِ مؤثر این دوره را تجزیه و تحلیل میکند و اینگونه نتیجه میگیرد که علت وقوع انقلاب توسعهٔ ناهمگونی بود که رژیم محمدرضاشاه، خواه ناخواه، درپیش گرفته بود. آبراهامیان با بررسی نقش مهم اسلام و نیز نقش تعیینکنندهٔ شخص امامخمینی(ره) در پیروزی انقلاب بررسیاش را به پایان میبرد. بیگمان ایران بین دو انقلاب کتابی منحصر بهفرد در بررسی تاریخ هفتادسالهٔ ایران است.
ایرانیان (دوران باستان تا دوره ی معاصر)
نام نویسنده : همایون کاتوزیان
نام مترجم : حسین شهیدی
محمد علی همایون کاتوزیان (متولد ۲۶ آبان ۱۳۲۱، تهران) که در ایران وی را به نام همایون کاتوزیان و در خارج از ایران به نام هما کاتوزیان نیز میشناسند، اقتصاددان، تاریخنگار، کاوشگر علوم سیاسی و منتقد ادبیات است. زمینهٔ تحقیق مورد علاقهٔ او مسائل مربوط به ایران است. تحصیلات رسمی دانشگاهی کاتوزیان در اقتصاد و جامعهشناسی است. او به طور همزمان مطالعاتش را در زمینهٔ تاریخ و ادبیات ایران تا سطح پیشرفته آکادمیک ادامه دادهاست و نتایج این مطالعات را میتوان در تنوع آثار چاپ شده از او دید. تا کنون از او بیش از هفت کتاب در زمینه تاریخ و ادبیات ایران به زبان انگلیسی به چاپ رسیدهاست.
این کتاب اطلاعات خوبی از تاریخ ایران به مخاطب ارائه میکند. ضمن اینکه مروری بر تاریخ ایران از آغاز امپراطوری پارسیان تا به تاریخ معاصر است. اطلاعاتی که افراد علاقهمند به تاریخ و فرهنگ ایران میتوانند از آن بهره بگیرند.
کتاب دربردارنده شرح تاریخ سرزمین ایران، از آغاز امپراتوری پارسیان تا به امروز است. نگارنده، در پی روشن کردن چیستی، چگونگی و چرایی تاریخ ایران بوده و نگاهی تحلیلی به سرنوشت و سرگذشت مردم ایران زمین داشته است. همچنین، برای مشخص شدن این موضوع که جامعه ایرانی و تاریخ آن با رخدادهای عرب متفاوت است، رویکردی تطبیقی به تاریخ ایران و تاریخ اروپا داشته است. مطالب اثر در دوازده فصل تدوین شده که فصلهای نخستین تا ششم، تاریخ ایران باستان تا قرن نوزدهم میلادی را دربردارد و فصل هفتم تا دوازدهم مشتمل بر قرن نوزدهم تا انقلاب اسلامی بهمن ماه ۱۳۵۷ است.
«ایرانیان: دوران باستان تا دوره معاصر» حاوی اطلاعاتی است درباره وضعیت ایران در دوره هخامنشی، اشكانی، ساسانی و بعد از حمله عرب كه طی آن، اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایران بررسی میشود. «منشور كوروش اولین منشور جهانی»؛ «وضع اجتماعی و اقتصادی ملل در دوره هخامنشی»؛ «سیاست اقتصادی سلاطین هخامنشی»؛ «تمدن ایران در عهد هخامنشیان»؛ «طرز حكومت و سازمان اداری»؛ «راز موفقیت نظامی هخامنشیان در آغاز كار»؛ «سازمان قضایی؛ وضع طبقات مختلف؛ زندگی اجتماعی در عصر ودایی»؛ «موقعیت اجتماعی زنان»؛ «سیر علوم و افكار» برخی از عناوین کتاب هستند.
«معتقدات مذهبی»؛ «هنر و صنعت»؛ «اخلاق و عادات و رسوم مردم در عهد هخامنشیان»؛ «پارتیان؛ وضع سیاسی اجتماعی و اقتصادی در دوره پارتیان»؛ «اشراف و فئودالها»؛ «فرهنگ ایران در عهد پارتیان»؛ «ساسانیان؛ منابع تاریخ سیاسی و مدنی عهد ساسانیان»؛ «مآخذ تاریخ ایرانی و معاصر ساسانیان»؛ «ادبیات پهلوی»؛ «تاسیس سلسله ساسانی»؛ «تشكیلات دولت شاهنشاهی، آیین زردشتی دین رسمی كشور»؛ «انقراض دولت ساسانی»؛ «طاهریان؛ فرصت طلایی برای خیزش»؛ «فتح بغداد توسط طاهر و كشته شدن امین»؛ «خاندان سهل»؛ «اهمیت و خصائص طاهریان»؛ «اصل و نسب یعقوب»؛ «محاربه یعقوب با خلیفه المعتمد»؛ «خصائص و صفات یعقوب»؛ «سامانیان؛ وضع علوم و ادبیات (سامانیان و احیای نثر فارسی)» برخی دیگر از فصلهای کتاب را شامل میشود.
بن بلا
تاریخ ایران بعد از اسلام
این کتاب شامل هفت بخش: در باب مأخذ و نقد آنها، فرجام روزگار ساسانیان، اسلام در مهد، عرب در ایران، موالی و نهضتها، دنیای هزارویک شب و رستاخیز ایران همراه با یادداشتها خواندنی میباشد.
در مقدمۀ این کتاب میخوانیم: "تاریخ نه آیینۀ عبرتاست نه کارنامۀ جهل و جنایت. کسانیکه با آن چنین شوخیها کردهاند در واقع خواستهاند بعضی از کسانی را که در تاریخ، نام و آوازه یافتهاند دست بیندازند یا ستایش و نکوهش کنند.تاریخ راستین سرگذشت زندگی انسان است. سرگذشت انسانهاست که زندگی کردهاند و حتی در راه آن مردهاند. اما آنچه برای مورّخ اهمیت دارد آن نیست که چگونه مردهاند، آن است که اینها چگونه زیستهاند. شک نیست که زندگی از آنچه جهالت و شقاوت انسان خوانده میشود هرگز خالی نیست و از اینجاست که در تاریخ صفحههای آلوده و تیره هست."
شاه و دربار در ایران باستان
نویسنده: لوید لولین جونز
مترجم: فریدون مجلسی
اغلب منابع تاریخی ایران باستان یا برگرفته از آثار یونانیان آسیای صغیر است که رعایای یونانیِ امپراتوری ایران بودند، مانند هرودوت، و یا از یونانیان اروپایی بودند، که در هر دو حال آثارشان جانبدارانه و با نگاهی از بیرون به درون ایران بوده است. در این میان کتزیاس کنیدوسی، که قریب به بیست سال پزشک دربارهای کورش صغیر و اردشیر دوم هخامنشی بوده، کتاب پرسیوکوس خود را با شناخت و دیدی از درون ایران به بیرون نوشته و به همین دلیل از سوی نویسندگان یونانی متهم به دروغگویی شده است. جالب است که پژوهشگران ایرانی همان ادعاها را نخوانده در آثارشان منعکس کرده اند. لوید لولین جونز که پرسیکا را بازسازی کرده، در این کتاب نیز کوشیده است در ورای آن دیدگاه جانبدارانه، نگاهی به درون دربار، عادات، تشریفات، اعتقادات، هنرها، زنان و مردان، خوراک، و زندگی روزانه ایرانیان و شرایط حاکم بر آنان بیندازد. نگاهی به آنچه ایرانیان به دیگران، همسایگان و اجزاء امپراتوری داده اند، و به آنچه از آنان گرفته اند. خوبی ها و بدی ها، عدالت و ظلم، ملایمت و خشونت، آنچنان که بوده است.
شناخت کورش ، جهانگشای ایرانی
نام نویسنده : رضا ضرغامی نام مترجم : عباس مخبر
کتاب حاضر روایتی از زندگی کوروش بنیان گذار سلسله ی هخامنشی است.در این روایت بنای نویسنده بر این بوده است تا حد امکان همه ی منابع موجود درباره ی کوروش را از نظر بگذراند،اما کتاب را به شیوه ی رایج نوشته های دانشگاهی ننوشته و مقایسه و سبک و سنگین کردن شواهد را در مرکز کار خود قرار نداده است،بلکه کوشیده تا ماجرایی داستان گونه از زندگی کوروش بازگو کند که هم بر منابع تاریخی متکی باشد و هم گروه گسترده تری از خوانندگان را با خود همراه کند.در این مسیر نویسنده برای سامان بخشیدن به روایت خود بسیاری از جریان های تاریخی موازی را هم بازگو کرده است تا کوروش را در قاب زمینه و زمانه ی خود بهتر تصویر کند.
کسروی و تاریخ مشروطه ایران
نام نویسنده : سهراب یزدانی
احمد کسروی چه در زندگی و چه در آثارش چهره ای بحث برانگیز بوده است.زیرا او در رشته های گوناگونی چون زبان شناسی،جغرافیای تاریخی،تفکر دینی و مسائل اجتماعی و سیاسی قلم زد.در همه این عرصه ها اندیشمندی سنت شکن و نواور بود اما پایداری شهرت علمی کسروی اعتبار نوشته های تاریخی اوست و پر ارج ترین پژوهش های تاریخی وی بی گمان کتاب تاریخ مشروطه ایران است.
در کتاب حاضر تحلیل کسروی از ابعاد مختلف مشروطیت بررسی و بر پایه ی دانسته های جدید تاریخی اروپا میشود نتیجه ای که به دست می آید چنین است؛بخش های مختلف نوشته های او با یکدیگر همکونی دارند و نشانگر اعتقاد نویسنده به جنبه مردمی مشروطیت است از این دیدگاه کسروی بنیانگذار نگرشی نو در تاریخ نگاری ایران شناخته میشود.
کوروش بزرگ
ژرار ايسرائل
ترجمه: مرتضی ثاقب فر
کوروش، فقط تنها فاتح و مدیر بزرگ نبود؛ بلکه در ذهن مردم پارسی، او همان جایگاهی داشت کهرمولوس و رموس برای رومیها و موسی برای بنی اسرائیل داشت. چگونگی تحویل کوروش نوزاد به چوپان و پرورش او، یادآور رها کردن موسی در نیزار در مصر و به زیر کشیدن پدربزرگ دیکتاتورش، توسط او (موسی) است که در متون افسانهای و اساطیری دیگر هم بازتاب یافته است.
هیچ شکی نیست که حماسه کوروش ابتدا در میان پارسیها رشد برخاست و اکنون در میان یونانی درک شده است. احساسات احترام یا ابهت کوروش در بین پارسی وجود داشت، به یونانیها منتقل گشت و این اتفاقی نیست که گزنفون، کوروش را به عنوان فرمانروای آرمانی برگزید. او میخواست، برای تدریس پندهای آرمانی خویش، به شنوندگان یونانیاش به کوروش متوسل گردد. به طور خلاصه، نقش کوروش در طول تاریخ به عنوان مرد بزرگی که بنیانگذار امپراتوری بود، باقی ماند.
کوروش بدون شک، نه تنها نابغه هدایتگری بود که امپراتور بزرگ را بنیان گذاشت، بلکه بنیانگذار فرهنگ و تمدن شهری هخامنشی نیز بود. از آنجا که پارسیها شوونیست (متعصب میهنپرست) نبودند، کوروش به سرعت فراگیری از ملتهای مغلوب را آموخت. او نه تنها مادها را آرام کرد، بلکه آنها را با پارسیها متحد کرد و یک نوع پادشاهی دوجنبهای از مادها و پارسها به وجود آورد. کوروش سنتهای پادشاهی را از مادیها وام گرفت. آنها کسانی بودند که بر یک امپراتوری حکمرانی میکردند، در حالی که پارسیها، فقط متحدشان بودند. یک مادی، احتمالاً به عنوان یک مشاور شاه هخامنشی، به عنوان نوعی رئیس وزیران عمل میکرد. بنا بر نقش برجسته متاخرتر در پرسپولیس، پایتخت شاهان هخامنشی از زمان داریوش، یک مادی، مکرراً با پادشاه بزرگ، دیده میشود. ایلامی، ساکنان بومی پارس، همان گونه که میتوان در این نقش برجسته دید، آموزگاران پارسیها در زمینههای بسیاری بودند، برای مثال، لباس ایلامیها بر تن پارسیها و خراجگذاران ایلامی دیده میشود که نقشبرجسته سنگی پرسپولیس دیده میشود.
کوروش در نزد بابلیان، برگزیدهٔ مردوک، در نزد یهودیان، مسحشدهٔ خداوند بود و بهنظر نمیرسد که مادها او را سروری بیگانه فرض کردهباشند. هرودوت میگوید که پارسیان از او چونان یک پدر سخن میگفتند، زیرا وی مهربان بود و از آنچه برای ایرانیان نیکو بود، کوتاهی نمیکرد؛ در عین حال هرودوت وی را مردی زود خشم میداند.داندامایف میگوید «کوروش محبوبترین شاه پارس و بنیانگذار یک امپراتوری جهانی بود».«به نظر میرسد کوروش به سنت و ادیان سرزمینهای فتح شده احترام میگذاشت. پارسیها او را پدر، روحانیان بابل او را برگزیده مردوک، یهودیها او را مسیح فرستاده شده از جانب یهوه و یونانیان او را فاتحی بزرگ و سیاستمداری باهوش میدانستند. گزنفون در کورشنامه او را حکمرانی آرمانی و ایدهآل توصیف میکند».
والتر هینتس، میگوید: «کوروش سه امپراتوری را ساقط کرده بود: ماد، لیدیه و بابل. آیندگان فراموش نکردند که کوروش هیچکدام از سه فرمانروا، نه آستیاگ، نه کرزوس و نه نبونعید را نکشت، بلکه به تبعید آنها بسنده کرد و حتی برای آنها زندگی شاهانهای فراهم آورد. این رفتار در جهان باستان بیسابقه بود و تا زمان کوروش هرگز اتفاق نیفتاده بود».
این کتاب به زندگی و نقش تاریخی جذابترین قهرمان دوران باستان یعنی کوروش، رهاییبخش ملتها، میپردازد و در این میان علاوه بر تاریخ پارس به تاریخ امپراتوری آشور، مصر فراعنه، پادشاهی بابل و امپراتوری لیدی نیز به مثابه همسایههای پارس و کشورهایی که بعداً در قلمرو شاهنشاهی هخامنشی قرار گرفتند، نقشی ویژه میبخشد. فصلهای کتاب عبارتند از: 1. شاهان نینوا، شاهان بابل؛ 2. «قاطر پارسی»؛ 3. در برابر سوداگر خدایان؛ 4. و بابل درهای خود را به روی او گشود؛ 5. کسی که تختش بر آسمان است؛ 6. شاه، آیینة خداوند؛ پسگفتار: تخطی ناممکن؛ گاهشماری تاریخهای مهم؛ سلسلهها؛ خدایان اصلی خاور نزدیک؛ یادداشتها؛ منابع و نمایه.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.