تکه پاره های من

اولیویه روآ

دکتر عبداله ناصری طاهری

اولیویه روآ، اسلام‌شناس فرانسوی شناخته شده‌ای است که با کتاب «شکست اسلام سیاسی» در ایران شناخته شد. در این کتاب بسیاری از مسائل منطقه مانند داعش را پیش‌بینی کرده بود.

کتاب «جهل مقدس» نوشته اولیویه، در اصل به زبان فرانسه تالیف شده که به انگلیسی و عربی نیز ترجمه شده است، کتابی که مولف را بسیار پرآوازه‌تر از قبل کرده است. جوهر اصلی کتاب اشکال بنیادگرایی است و در آغاز کتاب اشاره کرده که اشکال بنیادگرایی را با توجه به دنیای غرب بررسی کرده است. اگرچه مثال‌های متعددی نیز از دنیای اسلام آورده و مشابهت‌هایی را بیان می‌کند و تطبیق می‌دهد.

اولیویه معتقد است که اشکال جدیدی از بنیادگرایی که در جهان مسیحیت و جهان اسلام شکل گرفته، شکل‌هایی هستند که به علم، فرهنگ، الهیات و مهم‌تر از همه به روند جهانی شدن و فرایند مدرنیزاسیون کاملا بی‌اعتنا هستند و در این رابطه بحث می‌کند که دین و جهانی شدن بر یکدیگر به عنوان یک واقعیت تاثیرگذارند.

ویژگی بنیادگرایان این است که می‌خواهند دین را از فرهنگ‌ جامعه دور و آن را در تعبد صرف ایمانی خلاصه کنند که اولیویه معتقد است این خطر روزافزونی است و تعامل ضروری و بایسته دین و فرهنگ را نادیده می‌گیرند و در واقع سازگاری نداشتن میان این دو را بیان می‌کند و در اصل خصومت و دشمنی میان دین و فرهنگ را دامن می‌زند.

اولیویه معتقد است که هرچه ارتدوکس‌تر باشیم و به تعبیری سخت اعتقادتر باشیم، کمتر می‌خواهیم بدانیم. در این شرایط است که روح دین در حد ایمان تعبدی و آیین‌های مناسکی صرف تقلیل پیدا و تعصب‌های دینی بروز و ظهور پیدا می‌کند. در روند بحث به این نتیجه‌گیری می‌رسد که تقلیل و کاهش دین به ایمان همان جهل مقدس است که عنوان کتاب را هم دربرمی‌گیرد.

اولیویه تاکید می‌کند که در این کتاب نمی‌خواهد از فلسفه و فرهنگ صرف صحبت کند، بلکه دغدغه اصلی تعامل دین با ساختارهای فرهنگی و اجتماعی در زندگی بشری است و به تفسیر سیر تحولات تاریخی این رویکرد را در دنیای غرب و مسیحیت بررسی می‌کند و نظری هم به دنیای اسلام دارد، زیرا زمانی که پایان‌نامه دکتریش را درباره افغانستان تالیف می‌کرد سال‌ها در این کشور، همچنین هند و پاکستان سکونت کرد.

نام نویسنده : آگوتا کریستوف

نام مترجم : اصغر نوری

رمان «دفتربزرگ» نوشته آگوتاکریستف، نویسنده، شاعر و رمان‌نویس مجارستانی ساکن سوئیس است.

آگوتاکریستف داستان‌های را به زبان فرانسوی می‌نوشت و رمان «دفتر بزرگ» یکی از کارهای مهم او به شمار می‌رود که تاکنون به ۴۰ زبان زنده‌ دنیا ترجمه شده است.

رمان «دفتر بزرگ» نگاهی متفاوت است به اشغالگری نازی‌ها و شرایط کشور روسیه. این از بین رفتن احساسات و عواطف تا حدی است که کمتر نشانی از آن‌ها را در ادامه زندگی شخصیت‌ها داستان می‌توان یافت.

داستان از زبان اول شخص جمع روایت می‌شود و البته در اوج نگاه بدبینانه نویسنده به جهان می‌توان نشانه‌هایی از انسانیت را در لابه‌لای رفتار انسان‌ها یافت. این دو پسربچه در میان شرایط سخت جنگ مجبور می‌شوند برای ادامه حیات نزد مادربزرگ خود بروند و همین مادربزرگ سنگدل در کنار شرایط سخت جنگ سبب می‌شود شخصیت‌های اصلی داستان تحت تاثیر محیطی که در آن قرار گرفته‌اند احساسات خود را به فراموشی بسپارند.

این اثر موفقیت زیادی را برای نویسنده‌اش به همراه داشت و دو اثر به نام‌های «دلیل» و «دروغ سوم» این رمان را تکمیل کرد و سه‌گانه مطرح کریستوف این‌گونه شکل گرفت.

کریستوف در سال ۱۹۳۵ در مجارستان به دنیا آمد، در کشور سوییس زندگی کرد و آثاری به زبان فرانسه نوشت. «دفتر بزرگ» در سال ۱۹۸۶ نوشته شد و برای نویسنده‌اش جایزه کتاب اروپایی را برای نگارش این اثر به زبان فرانسه به همراه آورد. این اثر به مانند کابوسی است که اروپای مرکزی را در زمان جنگ جهانی دوم روایت می‌کند.

نوری تاکنون آثاری چون «آن زندگی که من به تو دادم» اثر لوییجی پیراندللو، «دوچرخه مرد محکوم و سه‌چرخه» اثر فرناندو آرابال، «سکوت» نوشته پل استر، «محله گمشده» به قلم پاتریک مدیانو، «برهوت عشق» اثر فرانسوا موریاک و «همسر اول» نوشته فرانسواز شاندرناگور را به فارسی ترجمه کرده است.

دو مجموعه داستان با عناوین «فرقی نمی‌کند» و «زبان مادری» و نمایشنامه «جان و جو» آثاری هستند که پیشتر از این نویسنده در ایران ترجمه شده‌ است.

این کتاب شامل 65 مقاله است که الیف شافاک در فاصله‌ سال‌های 2010 تا 2012 در روزنامه‌ خبر ترک منتشر کرده بود. این نوشته‌ها موضوعات متنوعی همچون ادبیات، هویت زن، تفاوت‌ها و تبعیض‌های جنسیتی، قومی و نژادی و غیره را در بر می‌گیرد.

همچنین شافاک در این کتاب بخشی از زندگی خصوصی خود را با خوانندگان در میان گذاشته و به‌عنوان یک زن نویسنده چالش‌های زندگی خانوادگی خود را به رشته‌ تحریر در آورده است.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: «نوشتن رمان تمام شد. سرم را از لاکم بیرون می‌آورم. به دنیای بیرون نگاه می‌کنم. فضای متشنج پیش از انتخابات است. روزنامه‌نگاران روزنامه‌های کاغذی و مجازی و سیاست‌مدارانی که باهم جرو‌بحث می‌کنند. بحث‌های سیاسی‌ای که در میدان‌ها جاری است... باز هم همه جا به هم خورده است.

در هر کشوری پیش از انتخابات اختلافات فکری و عقیدتی بروز می‌کند اما بیش از این موارد دنیای‌مان فرق می‌‌کند. ما باهم مثل موجودات فضایی برخورد می‌کنیم. به زبان موجوداتی حرف می‌زنیم که زیادی خشن و مردانه‌اند. صدایی درونم می‌گوید: «فرار کن. توی این جامعه انجام دادن کار هنری و ادبیات دشوار است.» دوست دارم به دنیای خیال برگردم. راستش دنیای خیال زیباتر و واقعی‌تر به نظر می‌رسد.»

نام نویسنده : آگوتا کریستوف

نام مترجم : اصغر نوری

«مدرک» کتاب دوم از سه‌گانه دوقلوهای «آگوتا کریستوف» است که اصغر نوری به فارسی ترجمه کرده است.

اولین آثار او نمایشنامه‌های کوتاهی بودند که توسط گروه‌های آماتور روی صحنه می‌رفتند و بعضی‌شان هم در رادیو اجرا شدند. اما تا سال ۱۹۸۶، آگوتا کریستوف در دنیای ادبیات فردی تقریبا ناشناخته بود تا اینکه همان سال انتشاراتی معتبر در فرانسه اولین رمان او را با نام دفتر بزرگ منتشر کرد. این رمان با استقبال بی‌سابقه مواجه شد و جایزه بهترین کتاب اروپایی را به خود اختصاص داد.

دفتر بزرگ درواقع جلد اول از سه‌گانه دوقلوها بود که با رمان‌های مدرک و دروغ سوم کامل شد و آگوتا کریستوف را به یکی از نویسندگان شناخته‌شده دنیا تبدیل کرد. این سه‌گانه خیلی زود به بیش از ۳۳ زبان ترجمه شد.

در بخشی از رمان می‌خوانیم: «امروز، یک نامه دریافت کردم. یک نامه رسمی. آنجاست، روی میزم، می‌توانید بخوانیدش. نامه اعاده حیثیت توماس است، نامه بی‌گناهی‌اش. هیچ‌وقت شک نداشتم که او بی‌گناه است. آنها برایم نوشته‌اند: شوهرتان بی‌گناه بود، او را اشتباهی کشتیم. ما آدم‌های زیادی را اشتباه کشته‌ایم، اما حالا، همه‌چیز سروسامان گرفته است، ما پوزش می‌خواهیم و قول می‌دهیم که دیگر چنین اشتباه‌هایی تکرار نشود... آنها معذرت می‌خواهند، ولی توماس مرده! می‌توانند دوباره او را زنده کنند؟ می‌توانند آن شبی را پاک کنند که همه موهام سفید شد، شبی که دیوانه شدم.»

آگوتا کریستف نویسنده‌ی مجاری‌الاصل سوئیسی‌ست که از بزرگ‌ترین نویسندگان معاصر سوئیس به شمار می‌رود و رمان دفتر بزرگ نیز یکی از کارهای مهم او به شمار می‌رود که تاکنون به ۴۰ زبان زنده‌ی دنیا ترجمه شده است.

اریش فروم (به آلمانی: Erich Fromm) (زاده ۲۳ مارس ۱۹۰۰ - درگذشته ۱۸ مارس ۱۹۸۰) روانکاو و فیلسوف اجتماعی آمریکایی آلمانی تبار از جمله مارکسیست های سرشناس مکتب فرانکفورت و از برجسته ترین نمایندگان مکتب روانشناسی اومانیستی است. او در آثارش کوشید تا ارتباط متقابل روان‌شناسی و جامعه را شرح دهد و معتقد بود که با به‌کار بستن اصول روانکاوی، به عنوان علاج مشکلات و بیماری‌های فرهنگی، بشر راهی به سوی تحقق یک «جامعهٔ معقول» و متعادل از لحاظ روانی خواهد یافت.

نويسنده در اين كتاب مي‌گويد عشق احساسي نيست كه هركس، صرف‌نظر از مرحلة بلوغ خود، بتواند به آساني آن را به دست آورد. او تأكيد مي‌كند تمام كوشش‌هاي فرد براي عشق‌ورزيدن محكوم به شكست است، مگرآنكه خود او با جد تمام براي تكامل تمامي شخصيت خويش بكوشد، تا آنجا كه به جهان‌بيني سازنده‌اي دست يابد. وي عقيده دارد اگر آدمي همسايه‌اش را دوست نداشته باشد و از فروتني واقعي، شهامت، ايمان و انضباط بي‌بهره باشد، از عشق فردي خرسند نخواهد شد.