ماجرای شگفت انگیز توتان خامون

 ادوار شی یرا

مترجم: علی اصغر حکمت

اما هنوز عطش اهل علم و طالبان حقيقت سيراب نشده و هنوز به تاريكترين زاويه غارها سر مي زنند و دشت هاي پهناور را زير پا مي نهند و به دنبال گوهر مقصود خود از اقليمي به اقليمي راه مي پيمايند.

نام نویسنده : همایون کاتوزیان

نام مترجم : حسین شهیدی

محمد علی همایون کاتوزیان (متولد ۲۶ آبان ۱۳۲۱، تهران) که در ایران وی را به نام همایون کاتوزیان و در خارج از ایران به نام هما کاتوزیان نیز می‌شناسند، اقتصاددان، تاریخ‌نگار، کاوشگر علوم سیاسی و منتقد ادبیات است. زمینهٔ تحقیق مورد علاقهٔ او مسائل مربوط به ایران است. تحصیلات رسمی دانشگاهی کاتوزیان در اقتصاد و جامعه‌شناسی است. او به طور همزمان مطالعاتش را در زمینهٔ تاریخ و ادبیات ایران تا سطح پیشرفته آکادمیک ادامه داده‌است و نتایج این مطالعات را می‌توان در تنوع آثار چاپ شده از او دید. تا کنون از او بیش از هفت کتاب در زمینه تاریخ و ادبیات ایران به زبان انگلیسی به چاپ رسیده‌است.

این کتاب اطلاعات خوبی از تاریخ ایران به مخاطب ارائه می‌کند. ضمن اینکه مروری بر تاریخ ایران از آغاز امپراطوری پارسیان تا به تاریخ معاصر است. اطلاعاتی که افراد علاقه‌مند به تاریخ و فرهنگ ایران می‌توانند از آن بهره بگیرند.

کتاب دربردارنده شرح تاریخ سرزمین ایران، از آغاز امپراتوری پارسیان تا به امروز است. نگارنده، در پی روشن کردن چیستی، چگونگی و چرایی تاریخ ایران بوده و نگاهی تحلیلی به سرنوشت و سرگذشت مردم ایران زمین داشته است. همچنین، برای مشخص شدن این موضوع که جامعه ایرانی و تاریخ آن با رخدادهای عرب متفاوت است، رویکردی تطبیقی به تاریخ ایران و تاریخ اروپا داشته است. مطالب اثر در دوازده فصل تدوین شده که فصل‌های نخستین تا ششم، تاریخ ایران باستان تا قرن نوزدهم میلادی را دربردارد و فصل هفتم تا دوازدهم مشتمل بر قرن نوزدهم تا انقلاب اسلامی بهمن ماه ۱۳۵۷ است.

«ایرانیان: دوران باستان تا دوره‌ معاصر» حاوی اطلاعاتی است درباره وضعیت ایران در دوره هخامنشی، اشكانی، ساسانی و بعد از حمله عرب كه طی آن، اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایران بررسی می‌شود. «منشور كوروش اولین منشور جهانی»؛ «وضع اجتماعی و اقتصادی ملل در دوره هخامنشی»؛ «سیاست اقتصادی سلاطین هخامنشی»؛ «تمدن ایران در عهد هخامنشیان»؛ «طرز حكومت و سازمان اداری»؛ «راز موفقیت نظامی هخامنشیان در آغاز كار»؛ «سازمان قضایی؛ وضع طبقات مختلف؛ زندگی اجتماعی در عصر ودایی»؛ «موقعیت اجتماعی زنان»؛ «سیر علوم و افكار» برخی از عناوین کتاب هستند.

«معتقدات مذهبی»؛ «هنر و صنعت»؛ «اخلاق و عادات و رسوم مردم در عهد هخامنشیان»؛ «پارتیان؛ وضع سیاسی اجتماعی و اقتصادی در دوره پارتیان»؛ «اشراف و فئودال‌ها»؛ «فرهنگ ایران در عهد پارتیان»؛ «ساسانیان؛ منابع تاریخ سیاسی و مدنی عهد ساسانیان»؛ «مآخذ تاریخ ایرانی و معاصر ساسانیان»؛ «ادبیات پهلوی»؛ «تاسیس سلسله ساسانی»؛ «تشكیلات دولت شاهنشاهی، آیین زردشتی دین رسمی كشور»؛ «انقراض دولت ساسانی»؛ «طاهریان؛ فرصت طلایی برای خیزش»؛ «فتح بغداد توسط طاهر و كشته شدن امین»؛ «خاندان سهل»؛ «اهمیت و خصائص طاهریان»؛ «اصل و نسب یعقوب»؛ «محاربه یعقوب با خلیفه المعتمد»؛ «خصائص و صفات یعقوب»؛ «سامانیان؛ وضع علوم و ادبیات (سامانیان و احیای نثر فارسی)» برخی دیگر از فصل‌های کتاب را شامل می‌شود.

نام نویسنده : والتر هینتس

نام مترجم : پرویز رجبی

والتر هینتس (به آلمانی: Walther Hinz) (متولد ۱۹ نوامبر ۱۹۰۶ در اشتوتگارت - درگذشت در ۱۲ نوامبر ۱۹۹۲ در گوتینگن) یکی از دانشمندان شاخص در میان ده‌ها ایران‌شناس بزرگ آلمانی است که در دو سده گذشته، پژوهش‌های بنیادین و بی‌همتایی را به جهان ایران‌شناسی عرضه داشتند. هینتس (۱۹۰۶-۱۹۹۲) ایران‌شناسی پرکار و به ویژه متخصص خط و زبان‌های ایرانی و تمدن ایلام بود. او در بسیاری از حوزه‌های مطالعات ایرانی (همچون تاریخ و تمدن هخامنشیان و ساسانیان، زرتشت‌شناسی، کتیبه‌شناسی، تاریخ صفویه و علم اوزان و مقادیر)، صاحب پژوهش‌هایی ناب و گسترده بود که در کتاب‌ها و مقاله‌های بی‌شماری از او منتشر شده‌اند. هر چند که بسیاری از این دستاوردها در میان ایرانیان بکلی ناشناخته و مهجور مانده‌است.

داریوش و ایرانیان کوششی است برای شناخت تاریخ و فرهنگ ایران زمین در عصر زرین هخامنشی. تاریخ سیاسی هخامنشیان، از مهاجرت پارس ها تا اوج درخشان آن یعنی پادشاهی داریوش، نظام اجتماعی و قضایی و اداری، نیروی نظامی، کشاورزی، هنر و ...جنبه های گوناگونی هستند که در این کتاب به آن پرداخته میشود.

نویسنده: لوید لولین جونز

مترجم: فریدون مجلسی

اغلب منابع تاریخی ایران باستان یا برگرفته از آثار یونانیان آسیای صغیر است که رعایای یونانیِ امپراتوری ایران بودند، مانند هرودوت، و یا از یونانیان اروپایی بودند، که در هر دو حال آثارشان جانبدارانه و با نگاهی از بیرون به درون ایران بوده است. در این میان کتزیاس کنیدوسی، که قریب به بیست سال پزشک دربارهای کورش صغیر و اردشیر دوم هخامنشی بوده، کتاب پرسیوکوس خود را با شناخت و دیدی از درون ایران به بیرون نوشته و به همین دلیل از سوی نویسندگان یونانی متهم به دروغگویی شده است. جالب است که پژوهشگران ایرانی همان ادعاها را نخوانده در آثارشان منعکس کرده اند. لوید لولین جونز که پرسیکا را بازسازی کرده، در این کتاب نیز کوشیده است در ورای آن دیدگاه جانبدارانه، نگاهی به درون دربار، عادات، تشریفات، اعتقادات، هنرها، زنان و مردان، خوراک، و زندگی روزانه ایرانیان و شرایط حاکم بر آنان بیندازد. نگاهی به آنچه ایرانیان به دیگران، همسایگان و اجزاء امپراتوری داده اند، و به آنچه از آنان گرفته اند. خوبی ها و بدی ها، عدالت و ظلم، ملایمت و خشونت، آنچنان که بوده است.

بِلِین هاردن

مترجم: مسعود یوسف‌حصیرچین

«اولین خاطره‌ی او یک اعدام است.

همراه با مادرش به طرف مزرعه‌ی گندمی در نزدیک رودخانه‌ی تائِدونگ می‌رفت که نگهبانان در آن‌جا چند هزار زندانی را گرد‌هم آورده بودند. پسرک که به خاطر جمعیت هیجان‌زده بود، از میان پاهای بزرگ‌سالان راهش را به ردیف جلو خزید و دید که نگهبان‌ها مردی را به تیرکی چوبی می‌بندند.

شین این‌گِئون چهارساله بود و بسیار کوچک‌تر از آن‌که از سخنرانی پیش از اعدام سر‌نگهبان سر در‌ بیاورد. در اعدام‌های فراوانی که در سال‌های آینده اتفاق می‌افتادند او به سخنرانی سرنگهبان گوش خواهد داد که به جمعیت می‌گوید به زندانی در آستانه‌ی مرگ «رستگاری» از طریق کار با اعمال شاقه پیشنهاد شد، اما او این سخاوتمندی حکومت کره‌‌شمالی را رد کرد. نگهبانان برای جلوگیری از ناسزا‌گویی زندانی به حکومتی که می‌خواهد جانش را بگیرد، دهان او را پر از سنگ‌ریزه ‌کردند و سرش را با پارچه‌ای ‌پوشاندند. در اعدام اول، شین دید که سه نگهبان هدف‌گیری کردند و هر کدام سه‌بار ماشه را چکاندند. صدای شلیک تفنگ‌ها پسرک را ترساند و او سریعاً به عقب جست. اما از همان عقب بالا‌و‌پایین می‌پرید تا ببیند نگهبانان به سمت بدن آغشته‌به‌خون می‌روند و آن را در پارچه‌ای می‌پیچند و به‌زحمت آن را در گاری می‌گذارند. در اردوگاه ۱۴ که زندانی برای دشمنان سیاسی کره‌‌‌‌ی شمالی است، تجمع بیش از دو نفر ممنوع است مگر مواقع اعدام. همه باید در این مراسم شرکت کنند. در اردوگاه کار اجباری از اعدام در ملأعام و ترس حاصل از آن برای درس عبرت استفاده می‌شد.»

ژرار ايسرائل

ترجمه: مرتضی ثاقب فر

کوروش، فقط تنها فاتح و مدیر بزرگ نبود؛ بلکه در ذهن مردم پارسی، او همان جایگاهی داشت کهرمولوس و رموس برای رومی‌ها و موسی برای بنی اسرائیل داشت. چگونگی تحویل کوروش نوزاد به چوپان و پرورش او، یادآور رها کردن موسی در نیزار در مصر و به زیر کشیدن پدربزرگ دیکتاتورش، توسط او (موسی) است که در متون افسانه‌ای و اساطیری دیگر هم بازتاب یافته است.

هیچ شکی نیست که حماسه کوروش ابتدا در میان پارسی‌ها رشد برخاست و اکنون در میان یونانی درک شده است. احساسات احترام یا ابهت کوروش در بین پارسی وجود داشت، به یونانی‌ها منتقل گشت و این اتفاقی نیست که گزنفون، کوروش را به عنوان فرمانروای آرمانی برگزید. او می‌خواست، برای تدریس پندهای آرمانی خویش، به شنوندگان یونانی‌اش به کوروش متوسل گردد. به طور خلاصه، نقش کوروش در طول تاریخ به عنوان مرد بزرگی که بنیانگذار امپراتوری بود، باقی ماند.

کوروش بدون شک، نه تنها نابغه هدایتگری بود که امپراتور بزرگ را بنیان گذاشت، بلکه بنیانگذار فرهنگ و تمدن شهری هخامنشی نیز بود. از آنجا که پارسی‌ها شوونیست (متعصب میهن‌پرست) نبودند، کوروش به سرعت فراگیری از ملت‌های مغلوب را آموخت. او نه تنها مادها را آرام کرد، بلکه آنها را با پارسی‌ها متحد کرد و یک نوع پادشاهی دوجنبه‌ای از مادها و پارس‌ها به وجود آورد. کوروش سنت‌های پادشاهی را از مادی‌ها وام گرفت. آنها کسانی بودند که بر یک امپراتوری حکمرانی می‌کردند، در حالی که پارسی‌ها، فقط متحدشان بودند. یک مادی، احتمالاً به عنوان یک مشاور شاه هخامنشی، به عنوان نوعی رئیس وزیران عمل می‌کرد. بنا بر نقش برجسته متاخرتر در پرسپولیس، پایتخت شاهان هخامنشی از زمان داریوش، یک مادی، مکرراً با پادشاه بزرگ، دیده می‌شود. ایلامی، ساکنان بومی پارس، همان گونه که می‌توان در این نقش برجسته دید، آموزگاران پارسی‌ها در زمینه‌های بسیاری بودند، برای مثال، لباس ایلامی‌ها بر تن پارسی‌ها و خراجگذاران ایلامی دیده می‌شود که نقش‌برجسته سنگی پرسپولیس دیده می‌شود.

کوروش در نزد بابلیان، برگزیدهٔ مردوک، در نزد یهودیان، مسح‌شدهٔ خداوند بود و به‌نظر نمی‌رسد که مادها او را سروری بیگانه فرض کرده‌باشند. هرودوت می‌گوید که پارسیان از او چونان یک پدر سخن می‌گفتند، زیرا وی مهربان بود و از آنچه برای ایرانیان نیکو بود، کوتاهی نمی‌کرد؛ در عین حال هرودوت وی را مردی زود خشم می‌داند.داندامایف می‌گوید «کوروش محبوبترین شاه پارس و بنیانگذار یک امپراتوری جهانی بود».«به نظر می‌رسد کوروش به سنت و ادیان سرزمین‌های فتح شده احترام می‌گذاشت. پارسی‌ها او را پدر، روحانیان بابل او را برگزیده مردوک، یهودی‌ها او را مسیح فرستاده شده از جانب یهوه و یونانیان او را فاتحی بزرگ و سیاستمداری باهوش می‌دانستند. گزنفون در کورش‌نامه او را حکمرانی آرمانی و ایده‌آل توصیف می‌کند».

والتر هینتس، می‌گوید: «کوروش سه امپراتوری را ساقط کرده بود: ماد، لیدیه و بابل. آیندگان فراموش نکردند که کوروش هیچ‌کدام از سه فرمانروا، نه آستیاگ، نه کرزوس و نه نبونعید را نکشت، بلکه به تبعید آن‌ها بسنده کرد و حتی برای آن‌ها زندگی شاهانه‌ای فراهم آورد. این رفتار در جهان باستان بی‌سابقه بود و تا زمان کوروش هرگز اتفاق نیفتاده بود».

این‌ کتاب‌ به‌ زندگی‌ و نقش‌ تاریخی‌ جذاب‌ترین‌ قهرمان‌ دوران‌ باستان‌ یعنی‌ کوروش‌، رهایی‌بخش‌ ملت‌ها، می‌پردازد و در این‌ میان‌ علاوه‌ بر تاریخ‌ پارس‌ به‌ تاریخ‌ امپراتوری‌ آشور، مصر فراعنه‌، پادشاهی‌ بابل‌ و امپراتوری‌ لیدی‌ نیز به‌ مثابه‌ همسایه‌های‌ پارس‌ و کشورهایی‌ که‌ بعداً در قلمرو شاهنشاهی‌ هخامنشی‌ قرار گرفتند، نقشی‌ ویژه‌ می‌بخشد. فصل‌های‌ کتاب‌ عبارتند از: 1. شاهان‌ نینوا، شاهان‌ بابل‌؛ 2. «قاطر پارسی‌»؛ 3. در برابر سوداگر خدایان‌؛ 4. و بابل‌ درهای‌ خود را به‌ روی‌ او گشود؛ 5. کسی‌ که‌ تختش‌ بر آسمان‌ است‌؛ 6. شاه‌، آیینة‌ خداوند؛ پس‌گفتار: تخطی‌ ناممکن‌؛ گاهشماری‌ تاریخ‌های‌ مهم‌؛ سلسله‌ها؛ خدایان‌ اصلی‌ خاور نزدیک‌؛ یادداشت‌ها؛ منابع‌ و نمایه‌.