نام نویسنده : مارتین کوهن

نام مترجم : امیر غلامی

برخي از مسائل فلسفه قرن‌هاست ذهن فيلسوفان و علاقه‌مندان فلسفه را به خود مشغول داشته‌اند و گرچه درباره آن‌ها بحث‌هاي بسيار در گرفته و حتي كتاب‌هاي فراوان نوشته شده، هنوز مسائلي حل شده و فيصله يافته محسوب نمي‌شوند. در اين كتاب 101 مسئله از اين گونه مسائل با زباني ساده و در قالبي داستان‌گونه مطرح شده‌اند، كه برخي از آن‌ها از ديرباز مطرح بوده‌اند و برخي در دوره جديد و در عرصه‌هايي چون اخلاق پزشكي، فيزيك مدرن، و هوش مصنوعي پيش آمده‌اند. در نيمه دوم كتاب،درباره هر يك از 101 مسئله بحثي باز شده و وجوه فلسفي گوناگون آن‌ها بررسي مي‌شود. در پايان كتاب، واژه‌ها و نام‌هاي ناآشنا شرح داده شده‌اند. كتاب گرچه خطاب به تازه آشنايان فلسفه نوشته شده، براي همه علاقه‌مندان فلسفه جالب و خواندني است.

در سال 1610 ميلادي كه رساله ي پيام آور ستارگان در ونيز به طبع رسيد، گاليله استاد 45 ساله ي رياضيات در دانشگاه پادوا (نزديك شهر ونيز) بود. اين متن نقشي بي همتا در تاريخ و فلسفه ي علم و حتي تاريخ انديشه ي بشري ايفا مي كند. اين رساله اولين اثر علمي منتشر شده پس از نگاه انسان به آسمان با چشمان مسلح است؛ نگاهي كه نگرش بشريت به هستي را دگرگون كرد.

پيام آور ستارگان پيش از آن كه يك كتاب باشد يك بيانيه است، بيانه اي در حجم كوچك (در مقايسه با كتب قديم) و به زباني شفاف. پيام گاليله در آن واضح است: عصر جديدي در دانش بشري آغاز شده و شيوه و چهارچوب هاي فكري اي كه دانشمندان هم عصر و پيشينيان گاليله در آن پرورش يافته اند رهيافت درستي نداشته است.

داگلاس آر. هوفتشتاتر

ترجمه: مرتضي خزانه داري، سروش ثابت، عبدالرضا خزانه داري

اين كتاب به رغم گذشت بیش از سی سال هنوز اثری ارزشمند به شمار‌می‌آید. این کتاب در ظاهر به شرح مکالمه‌های خیالی کورت گودل (فیلسوف، ریاضیدان و منطق‌دان اتریشی)، ماوریتس اشر( گرافیست و هنرمند هلندی) و یوهان سباستین باخ(موسیقیدان و آهنگ‌ساز آلمانی) می‌پردازد که در باب زمینه‌های مشترک کار و زندگی‌شان به بحث و گفت‌وگو می‌پردازند. اما در لایه‌ای عمیق‌تر به بیان مفاهیمی می‌پردازد که از بنیادی‌ترین پایه‌های ریاضیات و هوش مصنوعي محسوب می‌شوند. اين کتاب به بررسي مفاهيم گوناگون در حوزه‌هايي نظير تاريخچه و نظريه‌هاي هوش مصنوعي، سيستم‌هاي فرمال، هندسه‌هاي اقليدسي و نااقليدسي، ساختارهاي بازگشتي، تئوري‌هاي معناشناسي، نظريه‌هاي ذهن، آزمون تورينگ و هوش ماشيني و موارد مشابه مي‌پردازد.نويسنده در این کتاب از طریق تصویرسازی و تجزیه و تحلیل توضیح می‌دهد که چگونه سیستم‌ها به رغم این‌که از ترکیب اجزای فاقد ‌معنی به‌وجود آمده‌‌اند، می‌توانند با استفاده از قوانین وضعی و قوانین خود ارجاع، موفق به دریافت و استنباط معنی شوند. کتاب همچنین به بررسی مفهوم ارتباط، نحوه ارائه و ذخیره دانش و حتی تفحص در معنای واقعی واژه «معنی» می‌پردازد. نويسنده توضیح می‌دهد که این کتاب درباره ریاضی، موسیقی و هنر نیست بلکه به این موضوع می‌پردازد که چگونه سازوکارهای پنهان نورولوژیکال و عصبی می‌تواند به ظهور شناخت و دانش منجر شوند. به طور دقیق‌تر کتاب شرح می‌دهد که نمادها، تفکر و زبان چگونه با هم پیوند می‌یابند و چگونه واقعیت از ترکیب و همپوشانی مفهوم و ادراک حاصل می‌شود. این کتاب نمونه‌های فراوانی از بازگشت و خودارجاعی را به نمایش می‌گذارد. اشیا و ایده‌های بسیاری در این کتاب وجود دارند که درباره خودشان صحبت کرده یا به خودشان ارجاع می‌دهند. نويسنده این فرآیند خودارجاعی را «حلقه عجیب» می‌نامد و با نیم‌نگاهی به کوان‌های ذن از خواننده می‌خواهد که حقایق را خارج از دایره تجربه‌ها و پیش‌فرض‌هایشان درک کند.بزرگترين دست‌آورد نويسنده در کتاب، اين است که توانسته مفاهيم بسيار پيچيده رياضي، نظير عدم قطعيت، بازگشت‌ها و حلقه‌هاي عجيب را به زباني ساده و قابل فهم عرضه کرده و از آن مهم‌تر مطالعه آن‌ها را براي خواننده لذت‌بخش کند. به يقين، دنيا از سال 1979 تغييرات زيادي را به خود ديده است. ديپ‌بلو در سال 1997 و برخلاف پيش‌بيني کتاب کاسپاروف را در شطرنج شکست داد، صفحه‌هاي گرامافون که در بسياري از قياس‌هاي هوف‌استاتر به کار رفته بودند به تاريخ پيوستند و هوش مصنوعي در زمينه‌هاي متفاوت با نتايج مختلف به راه خود ادامه مي‌دهد. اما هنوز کتاب گودل، اشر، باخ اثري ارزشمند است. گستره وسيع نظري و قابليت به تصوير کشيدن مفاهيم پيچيده رياضي، باعث مي‌شود که اين کتاب به يکي از بهترين انتخاب‌هاي علاقه‌مندان کامپيوترها و همچنين پژوهشگران حوزه هوش «واقعي» تبديل شود. به هر حال، کتابی در زمینه هوش و دانش و نحوه انجام عملیات ادراک توسط توسط مغز انسان، که بتواند یک سال پس از انتشار جایزه ادبی پولیتزر را برای نویسنده‌اش به ارمغان آورد و توجه بسیاری از دانش‌پژوهان علوم کامپیوتر را به خود جلب کند، به طور حتم ارزش مطالعه را خواهد داشت.

نام نویسنده : لویی فردینان سلین

نام مترجم : مهدی سحابی

به زعم بسیاری، سلین یکی از بزرگ‌ترین نویسنده‌های تاریخ رمان است. نگاه او به دنیا بسیار سیاه، بی‌رحمانه و کالبد شکافانه‌است. او با شجاعتی بی‌نظیر پلیدی‌های انسان عصر جدید را برملا ساخت و آینه‌ای صادق در برابر او نهاد. همچنین نمی‌توان از زبان او یاد نکرد. او نثری بسیار عامیانه داشت و از عباراتی که خود می‌ساخت بسیار استفاده می‌کرد. او زبان معیار را زبانی زنده نمی‌دانست. او تمام تابوهای عصر خود را شکست و تأثیری عمیق بر نویسندگان پس از خویش گذاشت.

سلین در بارهٔ خودش کمتر حرف می‌زد و وقتی هم که در مورد خودش می‌گفت دروغ بود. یکی از دوستان سلین که در یکی از مصاحبه‌هایش حضور داشته، می‌گوید که او از اول تا آخر به یک خبرنگار دروغ گفت و بعد از رفتن او نیز از دروغ گفتنش خوشحال شد. سلین جایی گفته: «حقیقت دردی است که هیچ وقت انسان را رها نمی‌کند و حقیقت این دنیا مرگ است. باید انتخاب کنی؛ مرگ یا دروغ. راستش را بخواهید شخصاً هیچ‌وقت جرأت خودکشی را نداشته‌ام.» او در همهٔ آثارش ردی از شخصیتش به جا گذاشته‌است. مثلاً: در «سفر به انتهای شب»، قهرمان اصلی داستانش (فردینان) خود سلین است و قصه، ماجرای بخشی از زندگی خود اوست. فردینان داستان همانقدر بی‌حوصله، تند، بدبین و منزجر است که فردینان سلین. او هرگز عاقبت خوبی برای بشر متصور نبوده است و به همین دلیل سفر به انتهای شب را با لحنی اعتراض‌آمیز و تلخ نوشت. علاقه‌ای هم که او را وادار به نوشتن این رمان کرد نیز نتوانست مانع از بدبینی او نسبت به بشر شود.

«مرگ قسطی» نیز به سبک کتاب قبلی‌اش نوشته شد. او در این کتاب دربارهٔ کودکی خود نوشت و باز لحن عامیانه و متفاوت ادبیات فرانسه را دچار شوک کرد. سلین در جواب به منتقدانش گفته بود: «من همانطوری می‌نویسم که حس می‌کنم... از من خرده می‌گیرند که بد دهنم و زبان بی‌ادبانه دارم... از بی رحمی و خشونت دائمی کتاب‌هایم انتقاد می‌کنند... چه کنم؟ این دنیا ذاتش را عوض کند من هم سبکم را عوض می‌کنم».

او در دو جنگ جهانی شرکت کرد و در یکی از آن‌ها هم زخمی شده بود؛ بنابراین در تمام داستان‌هایش درست مثل یک پیر دنیا دیده‌است که برای بچه‌ها قصه تعریف می‌کند. در عین حال نکتهٔ عجیب و منحصربه‌فرد حکایت‌های او این است که هیچ‌چیز دلچسب و معنا داری در داستان‌هایش نمی‌توان پیدا کرد. شخصیت‌های داستانش مدام در موقعیت‌های پوچ قرار می‌گیرند و بیشتر آن‌ها را مرگ به عجیب‌ترین شکل ممکن غافلگیر می‌کند. نثرش، طنز تلخ و سردی است که در تمام حکایاتش جاری است و ماجرا را نه تنها تحمل‌پذیر بلکه لذت بخش می‌کند ولی این لذت تا کمی بعد از داستان ادامه دارد و بعد از آن، ذات غمگین و افسردهٔ قصه خودش را نشان می‌دهد و خواننده را به سرزمین‌های تاریک می‌برد. همین است که طرفداران جدی ادبیات مدرن، سفر به انتهای شب را «انجیل افسرده» لقب داده‌اند. این توافق تقریباً در تمام دنیای ادبیات وجود دارد که سلین نویسندهٔ توانایی است که سرگذشت عجیب و غریبش را حتی در کتاب «سفر به انتهای شب» تعریف کرده‌است. او همهٔ نبوغ و خلاقیتش را در این کتاب به کار برد نبوغی که باعث شد نویسنده‌های فراوانی مثل ژان پل سارتر،ژان ژنه، ساموئل بکت، کورت وانگات، هنری میلر و چارلز بوکوفسکی آن را ستایش می‌کنند. حتی نقل قولی از چارلز بوکوفسکی هست که جایی گفته: «سفر به انتهای شب، بهترین کتابی است که در دو هزار سال اخیر نوشته شده‌است.»