نویسنده: لوید لولین جونز

مترجم: فریدون مجلسی

اغلب منابع تاریخی ایران باستان یا برگرفته از آثار یونانیان آسیای صغیر است که رعایای یونانیِ امپراتوری ایران بودند، مانند هرودوت، و یا از یونانیان اروپایی بودند، که در هر دو حال آثارشان جانبدارانه و با نگاهی از بیرون به درون ایران بوده است. در این میان کتزیاس کنیدوسی، که قریب به بیست سال پزشک دربارهای کورش صغیر و اردشیر دوم هخامنشی بوده، کتاب پرسیوکوس خود را با شناخت و دیدی از درون ایران به بیرون نوشته و به همین دلیل از سوی نویسندگان یونانی متهم به دروغگویی شده است. جالب است که پژوهشگران ایرانی همان ادعاها را نخوانده در آثارشان منعکس کرده اند. لوید لولین جونز که پرسیکا را بازسازی کرده، در این کتاب نیز کوشیده است در ورای آن دیدگاه جانبدارانه، نگاهی به درون دربار، عادات، تشریفات، اعتقادات، هنرها، زنان و مردان، خوراک، و زندگی روزانه ایرانیان و شرایط حاکم بر آنان بیندازد. نگاهی به آنچه ایرانیان به دیگران، همسایگان و اجزاء امپراتوری داده اند، و به آنچه از آنان گرفته اند. خوبی ها و بدی ها، عدالت و ظلم، ملایمت و خشونت، آنچنان که بوده است.

نام نویسنده : ماشاالله آجودانی

هیچ کتابی نیست که مانند این کتاب مشکل عمیق و اساسی ایران را در دوران معاصر برای پیشرفت علمی و صنعتی و اقتصادی به درستی آ شکار کرده باشد و تباین اصول تمدن غربی را با عادات ذهنی و آیین های سنتی ما به دست داده باشد.اگر بخواهیم یک کتاب فارسی را درباره تاریخ مشروطیت مقدم بر سایر کتب توصیه کنیم همین کتاب مشروطه ایرانی دکتر آتجودانی است که آن را بیش از هر کتاب دیگری روشنفکر کیفیت شکل گرفتن این مشروطه و آب و هوای خاص آن و شامل سیری در آپار اصیل دوران جنبش مشروطه و پیشینه آن می دانیم.

نام نویسنده : همایون کاتوزیان

نام مترجم : حسین شهیدی

محمد علی همایون کاتوزیان (متولد ۲۶ آبان ۱۳۲۱، تهران) که در ایران وی را به نام همایون کاتوزیان و در خارج از ایران به نام هما کاتوزیان نیز می‌شناسند، اقتصاددان، تاریخ‌نگار، کاوشگر علوم سیاسی و منتقد ادبیات است. زمینهٔ تحقیق مورد علاقهٔ او مسائل مربوط به ایران است. تحصیلات رسمی دانشگاهی کاتوزیان در اقتصاد و جامعه‌شناسی است. او به طور همزمان مطالعاتش را در زمینهٔ تاریخ و ادبیات ایران تا سطح پیشرفته آکادمیک ادامه داده‌است و نتایج این مطالعات را می‌توان در تنوع آثار چاپ شده از او دید. تا کنون از او بیش از هفت کتاب در زمینه تاریخ و ادبیات ایران به زبان انگلیسی به چاپ رسیده‌است.

این کتاب اطلاعات خوبی از تاریخ ایران به مخاطب ارائه می‌کند. ضمن اینکه مروری بر تاریخ ایران از آغاز امپراطوری پارسیان تا به تاریخ معاصر است. اطلاعاتی که افراد علاقه‌مند به تاریخ و فرهنگ ایران می‌توانند از آن بهره بگیرند.

کتاب دربردارنده شرح تاریخ سرزمین ایران، از آغاز امپراتوری پارسیان تا به امروز است. نگارنده، در پی روشن کردن چیستی، چگونگی و چرایی تاریخ ایران بوده و نگاهی تحلیلی به سرنوشت و سرگذشت مردم ایران زمین داشته است. همچنین، برای مشخص شدن این موضوع که جامعه ایرانی و تاریخ آن با رخدادهای عرب متفاوت است، رویکردی تطبیقی به تاریخ ایران و تاریخ اروپا داشته است. مطالب اثر در دوازده فصل تدوین شده که فصل‌های نخستین تا ششم، تاریخ ایران باستان تا قرن نوزدهم میلادی را دربردارد و فصل هفتم تا دوازدهم مشتمل بر قرن نوزدهم تا انقلاب اسلامی بهمن ماه ۱۳۵۷ است.

«ایرانیان: دوران باستان تا دوره‌ معاصر» حاوی اطلاعاتی است درباره وضعیت ایران در دوره هخامنشی، اشكانی، ساسانی و بعد از حمله عرب كه طی آن، اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایران بررسی می‌شود. «منشور كوروش اولین منشور جهانی»؛ «وضع اجتماعی و اقتصادی ملل در دوره هخامنشی»؛ «سیاست اقتصادی سلاطین هخامنشی»؛ «تمدن ایران در عهد هخامنشیان»؛ «طرز حكومت و سازمان اداری»؛ «راز موفقیت نظامی هخامنشیان در آغاز كار»؛ «سازمان قضایی؛ وضع طبقات مختلف؛ زندگی اجتماعی در عصر ودایی»؛ «موقعیت اجتماعی زنان»؛ «سیر علوم و افكار» برخی از عناوین کتاب هستند.

«معتقدات مذهبی»؛ «هنر و صنعت»؛ «اخلاق و عادات و رسوم مردم در عهد هخامنشیان»؛ «پارتیان؛ وضع سیاسی اجتماعی و اقتصادی در دوره پارتیان»؛ «اشراف و فئودال‌ها»؛ «فرهنگ ایران در عهد پارتیان»؛ «ساسانیان؛ منابع تاریخ سیاسی و مدنی عهد ساسانیان»؛ «مآخذ تاریخ ایرانی و معاصر ساسانیان»؛ «ادبیات پهلوی»؛ «تاسیس سلسله ساسانی»؛ «تشكیلات دولت شاهنشاهی، آیین زردشتی دین رسمی كشور»؛ «انقراض دولت ساسانی»؛ «طاهریان؛ فرصت طلایی برای خیزش»؛ «فتح بغداد توسط طاهر و كشته شدن امین»؛ «خاندان سهل»؛ «اهمیت و خصائص طاهریان»؛ «اصل و نسب یعقوب»؛ «محاربه یعقوب با خلیفه المعتمد»؛ «خصائص و صفات یعقوب»؛ «سامانیان؛ وضع علوم و ادبیات (سامانیان و احیای نثر فارسی)» برخی دیگر از فصل‌های کتاب را شامل می‌شود.

نام نویسنده : میرزا حبیب اصفهانی

جیمز موریه (به انگلیسی: James Justinian Morier) (۱۷۸۰ ازمیر -۱۹ مارس ۱۸۴۹ برایتون) دیپلمات و نویسنده بریتانیایی قرن نوزدهم و مأمور سیاسی مقارن با سلطنت فتحعلیشاه قاجار در ایران بود.

وی به سال ۱۷۸۰ در ازمیر عثمانی چشم به جهان گشود. وی دومین فرزند ذکور ایزاک موریه بود که در ترکیه تجارت می‌کرد. جیمز پس از اتمام تحصیلاتش در انگلستان به ازمیر بازگشت و و از ۱۷۹۹ لغایت ۱۸۰۶۶ نزد پدرش به کسب و کار مشغول بود و در همان‌جا بود که زبان‌های ترکی و فارسی را آموخت.

موریه در سال ۱۸۰۸ ذیل منصب منشی هارفورد جونز سفیر وقت بریتانیا به ایران سفر کرد. در این سفر جونز عهدنامه مجمل را با نمایندگان فتحعلیشاه قاجار به امضا رساند. یک سال بعد، موریه میرزا ابوالحسن خان شیرازی را به عنوان سفیر ایران در دربار انگلستان در سفر به لندن همراهی کرد. احتمالاً همنشینی با میرزا ابوالحسن در طول این سفر در نگارش کتاب سرگذشت حاجی بابای اصفهانی تأثیر زیادی داشته‌است. سپس در سال ۱۸۱۰ مجدداً و اینبار در خدمت سرگور اوزلی به تهران بازگشت و تا سال ۱۸۱۶۶ که ایران را ترک گفت برای مدتی وزیر مختار بریتانیا در ایران نیز بود.

ترجمه سرگذشت حاجی بابای اصفهانی که محصول سال های پختگی میرزا حبیب اصفهانی و متکی به تجربه های گذشته او به منظور کشف قابلیت های زبان فارسی است یک ترجمه متعارف نیست و در چار چوب تنگ تعریف ترجمه نمی گنجد.ترجمه سرگذشت حاجی بابای اصفهانی بازآفرینی یک اثر گمشده و تلاشی برای نوشتن یک رمان ایرانی اولین رمان ایرانی به دست یک نویسنده ایرانی ست.زبان میرزا حبیب متکی ست به فارسی کهن و با اتکا به این پشتوانه است که زمینه رهایی خودش را از بند زبان رسمی و منشیانه قاجاری فراهم می کند.میرزا حبیب ایجاز و استحکام و وقار زبانش را به اسلاف خودش مدیون است و زبان او حلقه پیوندی ست میان فارسی نویسی قرن ششم هجری با عصر ما.میرزا حبیب زبانی را که به دست منشیان بی مایه و ادیبان متظاهر قلمبه سلمبه نویس معاصرش به زبان الکن به بن بست رسیده و دست و پا بسته ای تبدیل شده بود به یک زبان داستان گو تبدیل کرد و با تسلطی که بر زبان گفتار زمانه اش داشت و با پیوند زدن این زبان به زبان نهصد ساله فارسی به همنهادی رسید که در قالب رمان به خوبی جا می افتد و جواب می داد.

سرگذشت حاجی بابای اصفهانی برای اولین بار در سال 1905 میلادی در کلکته و از روی نسخه دست نوشته شیخ احمد روحی کرمانی به چاپ رسید.ویرایش جدیدی که از این اثر به دست دارید اولین و یرایشی ست که بر اساس نسخه دست نوشته خود میرزا حبیب اصفهانی به چاپ می رسد.

علی سامی (زاده ۱۲۸۹ ش در شیراز - مرگ ۲۲ مرداد ۱۳۶۸) نویسنده، محقق و استاد دانشگاه، باستان‌شناس و رئیس مؤسسه باستان‌شناسی تخت جمشید بود. مرمت آرامگاه کورش بزرگ در سال ۱۳۵۰ ش به سرپرستی وی انجام شد. وی فرزند آقابزرگ از شاعران و نقاشان کازرونی است.

علی سامی پس از تحصیل ابتدایی و متوسطه در سال ۱۳۰۸ ش به استخدام آموزش و پرورش درآمد و به عنوان دبیر تاریخ و جغرافیا در مدارس شیراز مشغول تدریس شد و پس از آن به مدیری مدرسه و تصدی دانشسرای مقدماتی ارتقا یافت.

پس از آن در رشته ادبیات و باستان‌شناسی و تاریخ مشغول تحقیق شد و در این رشته از دانشگاه آزاد آسیایی درجه دکتری افتخاری دریافت کرد، سپس وارد وزارت فرهنگ شد و از سال ۱۳۱۵ نیز به تعمیرات ابنیه تاریخی شیراز پرداخت.

در همین زمان، آرامگاه حافظ ساخته شد و موزه پارس و آرامگاه خواجوی کرمانی و مسجد جامع عتیق مرمت شدند. سپس به ریاست بنگاه علمی و حفاری تخت‌ جمشید و بعد به سِمت ریاست اداره باستان‌شناسی فارس منصوب شد.

وی بیش از سی جلد کتاب نوشت که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:

• آثار تاریخی جلگه مرودشت
• پارس در عهد باستان
• پاسارگاد یا قدیمی‌ترین پایتخت کشور شاهنشاهی ایران (۱۳۳۰، این کتاب بعدها در سال ۱۳۷۵ تحت نام پاسارگاد، پایتخت و آرامگاه کورش هخامنشی «ذوالقرنین» از سوی بنیاد فارس‌شناسی به چاپ رسیده) که در این کتاب یافته‌های باستان‌شناسی درباره پاسارگاد را شرح داده‌است.
• تمدن هخامنشی (۳ جلد)
• تمدن ساسانی (۲ جلد)
• شیراز شهر جاویدان
• نقش ایران در فرهنگ اسلامی
• مقام دانش در ایران باستان
• روزها و یادها

اکتشافات

از اشیای کشف‌شده توسط علی سامی، تعدادی در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود که از آن جمله‌ است: سر شاهزاده هخامنشی از سنگ لاجورد و بشقاب سنگی به خط آرامی.

فعالیت‌ها

• آرامگاه کورش کبیر
• حافظیه
• سعدیه
• آرامگاه شاه شجاع
• رییس بنگاه علمی تخت حمشید