مزه شناس

ژرار ايسرائل

ترجمه: مرتضی ثاقب فر

کوروش، فقط تنها فاتح و مدیر بزرگ نبود؛ بلکه در ذهن مردم پارسی، او همان جایگاهی داشت کهرمولوس و رموس برای رومی‌ها و موسی برای بنی اسرائیل داشت. چگونگی تحویل کوروش نوزاد به چوپان و پرورش او، یادآور رها کردن موسی در نیزار در مصر و به زیر کشیدن پدربزرگ دیکتاتورش، توسط او (موسی) است که در متون افسانه‌ای و اساطیری دیگر هم بازتاب یافته است.

هیچ شکی نیست که حماسه کوروش ابتدا در میان پارسی‌ها رشد برخاست و اکنون در میان یونانی درک شده است. احساسات احترام یا ابهت کوروش در بین پارسی وجود داشت، به یونانی‌ها منتقل گشت و این اتفاقی نیست که گزنفون، کوروش را به عنوان فرمانروای آرمانی برگزید. او می‌خواست، برای تدریس پندهای آرمانی خویش، به شنوندگان یونانی‌اش به کوروش متوسل گردد. به طور خلاصه، نقش کوروش در طول تاریخ به عنوان مرد بزرگی که بنیانگذار امپراتوری بود، باقی ماند.

کوروش بدون شک، نه تنها نابغه هدایتگری بود که امپراتور بزرگ را بنیان گذاشت، بلکه بنیانگذار فرهنگ و تمدن شهری هخامنشی نیز بود. از آنجا که پارسی‌ها شوونیست (متعصب میهن‌پرست) نبودند، کوروش به سرعت فراگیری از ملت‌های مغلوب را آموخت. او نه تنها مادها را آرام کرد، بلکه آنها را با پارسی‌ها متحد کرد و یک نوع پادشاهی دوجنبه‌ای از مادها و پارس‌ها به وجود آورد. کوروش سنت‌های پادشاهی را از مادی‌ها وام گرفت. آنها کسانی بودند که بر یک امپراتوری حکمرانی می‌کردند، در حالی که پارسی‌ها، فقط متحدشان بودند. یک مادی، احتمالاً به عنوان یک مشاور شاه هخامنشی، به عنوان نوعی رئیس وزیران عمل می‌کرد. بنا بر نقش برجسته متاخرتر در پرسپولیس، پایتخت شاهان هخامنشی از زمان داریوش، یک مادی، مکرراً با پادشاه بزرگ، دیده می‌شود. ایلامی، ساکنان بومی پارس، همان گونه که می‌توان در این نقش برجسته دید، آموزگاران پارسی‌ها در زمینه‌های بسیاری بودند، برای مثال، لباس ایلامی‌ها بر تن پارسی‌ها و خراجگذاران ایلامی دیده می‌شود که نقش‌برجسته سنگی پرسپولیس دیده می‌شود.

کوروش در نزد بابلیان، برگزیدهٔ مردوک، در نزد یهودیان، مسح‌شدهٔ خداوند بود و به‌نظر نمی‌رسد که مادها او را سروری بیگانه فرض کرده‌باشند. هرودوت می‌گوید که پارسیان از او چونان یک پدر سخن می‌گفتند، زیرا وی مهربان بود و از آنچه برای ایرانیان نیکو بود، کوتاهی نمی‌کرد؛ در عین حال هرودوت وی را مردی زود خشم می‌داند.داندامایف می‌گوید «کوروش محبوبترین شاه پارس و بنیانگذار یک امپراتوری جهانی بود».«به نظر می‌رسد کوروش به سنت و ادیان سرزمین‌های فتح شده احترام می‌گذاشت. پارسی‌ها او را پدر، روحانیان بابل او را برگزیده مردوک، یهودی‌ها او را مسیح فرستاده شده از جانب یهوه و یونانیان او را فاتحی بزرگ و سیاستمداری باهوش می‌دانستند. گزنفون در کورش‌نامه او را حکمرانی آرمانی و ایده‌آل توصیف می‌کند».

والتر هینتس، می‌گوید: «کوروش سه امپراتوری را ساقط کرده بود: ماد، لیدیه و بابل. آیندگان فراموش نکردند که کوروش هیچ‌کدام از سه فرمانروا، نه آستیاگ، نه کرزوس و نه نبونعید را نکشت، بلکه به تبعید آن‌ها بسنده کرد و حتی برای آن‌ها زندگی شاهانه‌ای فراهم آورد. این رفتار در جهان باستان بی‌سابقه بود و تا زمان کوروش هرگز اتفاق نیفتاده بود».

این‌ کتاب‌ به‌ زندگی‌ و نقش‌ تاریخی‌ جذاب‌ترین‌ قهرمان‌ دوران‌ باستان‌ یعنی‌ کوروش‌، رهایی‌بخش‌ ملت‌ها، می‌پردازد و در این‌ میان‌ علاوه‌ بر تاریخ‌ پارس‌ به‌ تاریخ‌ امپراتوری‌ آشور، مصر فراعنه‌، پادشاهی‌ بابل‌ و امپراتوری‌ لیدی‌ نیز به‌ مثابه‌ همسایه‌های‌ پارس‌ و کشورهایی‌ که‌ بعداً در قلمرو شاهنشاهی‌ هخامنشی‌ قرار گرفتند، نقشی‌ ویژه‌ می‌بخشد. فصل‌های‌ کتاب‌ عبارتند از: 1. شاهان‌ نینوا، شاهان‌ بابل‌؛ 2. «قاطر پارسی‌»؛ 3. در برابر سوداگر خدایان‌؛ 4. و بابل‌ درهای‌ خود را به‌ روی‌ او گشود؛ 5. کسی‌ که‌ تختش‌ بر آسمان‌ است‌؛ 6. شاه‌، آیینة‌ خداوند؛ پس‌گفتار: تخطی‌ ناممکن‌؛ گاهشماری‌ تاریخ‌های‌ مهم‌؛ سلسله‌ها؛ خدایان‌ اصلی‌ خاور نزدیک‌؛ یادداشت‌ها؛ منابع‌ و نمایه‌.

نام نویسنده : الیف شافاک

نام مترجم : ارسلان فصیحی

پرفروش‌ترین رمان تاریخ ترکیه که گفته می‌شود بیش از پانصد بار تجدید چاپ شده است. این رمان به نوعی بازگویی رابطه میان شمس و مولانا در قالب داستانی امروزی و از زبان یک زن آمریکایی است که به همه روزمرگی ها و همسر و کار پشت پا میزند و عازم سفر ترکیه می شود.

اما پرفروش‌ترین رمان تاریخ ترکیه چگونه کتابی ست؟ رمان «ملت عشق» اثری‌ست عاشقانه؛ برخوردار از فرمی که می توان آن را دو رمان محسوب کرد در قالب یک رمان؛ دو روایت تو‌در‌تو که به صورت موازی روایت می شوند؛ اما در دو زمان مختلف جریان دارند. یکی قرنها پیش در شرق و یکی در زمان حال و در غرب (امریکا) بر این پایه اگرچه به ظاهر تفاوت های بسیار زیاد و اساسی باهم دارند اما از آنجا که بن‌مایه هردوی آنها عشق و تاثیر آن در زندگی‌ست بی شباهت به هم نیستند. ملت عشق از یک سو داستان دلدادگی و از دیگر سو داستان رهایی است؛ از یک سو به عشق زمینی می پردازد و از دیگر سو به عشق معنوی و جنبه های عرفانی عشق و زندگی اشاره میکند. این سویه های متقابل که در هر دو خط داستان دیده می شود از جمله جذابیت های اصلی این رمان محسوب می شود که الیف شافاک با چیره دستی با کنارهم قرار دادن این عناصر خط و ربطی برای نزدیک شدن و پیوند خوردن این دو داستان به وجود آورده است.

ناگفته نماند که ترجمه ارسلان فصیحی هم کاری بدون نقص است تا جایی که کاوه میرعباسی، نویسنده و مترجم معروف درباره آن می گوید: "من همیشه کتاب‌های اصلی را از زبان‌های انگلیسی، فرانسوی و اسپانیایی می‌خوانم، اما مدتی قبل، «ملت عشق» را با ترجمه ارسلان فصیحی خواندم و از آن بسیار لذت بردم."نکته‌ی دیگر اینکه ترجمه این رمان پنج سال پیش به اتمام رسیده بود که تا چندی پیش جزو آثار غیرقابل انتشار وزارت ارشاد بود اما سرانجام پس از بازبینی مجدد، نشر ققنوس آن را منتشر کرد.

در بخشی از کتاب می خوانیم:کلماتی که ما برای توصیف خالق بکار میبریم، درواقع نشاندهنده ی آنست که ما خودمان را چگونه توصیف میکنیم. اگر موجودی هولناک در ذهنمان متصور میشویم، در واقع این ما هستیم که با ترس احاطه شده ایم. اما اگر عشق و محبت را احساس کردی، از تو چیزی جز این دو پدید نخواهد آمد.

از متن کتاب:

خیلی وقت پیش بود. به دلم افتاد رمانی بنویسم. ملت عشق. جرئت نکردم بنویسمش. زبانم لال شد، نوک قلمم کور. کفش آهنی پایم کردم. دنیا را گشتم. آدم‌هایی شناختم، قصه‌هایی جمع کردم. چندین بهار از آن زمان گذشته. کفش‌های آهنی سوراخ شده؛ من اما هنوز خامم، هنوز هم در عشق همچو کودکان ناشی...

    مولانا خودش را «خاموش» می‌نامید؛ یعنی ساکت. هیچ به این موضوع اندیشیده‌ای که شاعری، آن هم شاعری که آوازه‌اش عالمگیر شده، انسانی که کار و بارش، هستی‌اش، چیستی‌اش، حتی هوایی که تنفس می‌کند چیزی نیست جز کلمه‌ها و امضایش را پای بیش از پنجاه هزار بیت پرمعنا گذاشته چطور می‌شود که خودش را «خاموش» بنامد؟

    کائنات هم مثل ما قلبی نازنین و قلبش تپشی منظم دارد. سال‌هاست به هر جا پا گذاشته‌ام آن صدا را شنیده‌ام. هر انسانی را جواهری پنهان و امانت پروردگار دانسته‌ام و به گفته‌هایش گوش سپرده‌ام. شنیدن را دوست دارم؛ جمله‌ها و کلمه‌ها و حرف‌ها را... اما چیزی که وادارم کرد این کتاب را بنویسم سکوت محض بود.

    اغلب مفسران مثنوی بر این نکته تأکید می‌کنند که این اثرِ جاودان با حرف «ب» شروع شده است. نخستین کلمه‌اش «بشنو!» است. یعنی می‌گویی تصادفی است شاعری که تخلصش «خاموش» بوده ارزشمندترین اثرش را با «بشنو» شروع می‌کند؟ راستی، خاموشی را می‌شود شنید؟

    همه بخش‌های این رمان نیز با همان حرف بی‌صدا شروع می‌شود. نپرس «چرا؟» خواهش می‌کنم. جوابش را تو پیدا کن و برای خودت نگه دار.

    چون در این راه‌ها چنان حقیقت‌هایی هست که حتی هنگام روایتشان هم باید به مثابه راز بمانند.

نام نویسنده : نایجل واربرتون

نام مترجم : مسعود علیا

نویسنده این کتاب می‌کوشد به شکلی روشن و راهگشا خواننده علاقه‌مند را با فلسفه و چند و چون آن آشنا کند. او در هر فصل به یکی از حیطه‌های فلسفه می‌پردازد و مهم‌ترین مسائل و نظریه‌های آن حیطه را بررسی می‌کند. در این کتاب پرسش‌هایی از این دست مطرح و بررسی می‌شوند: فلسفه چیست؟ آیا می‌توانید وجود خداوند را به اثبات برسانید؟ چگونه در گستره اخلاق، درست را از ناردست تشخیص می‌دهید؛ آیا گاهی باید از قانون سرپیچی کنید؟ آیا جهان واقعاً به همان صورتی است که تصور می‌کنید؟ آیا می‌دانید که راه و رسم علم چگونه است؟ آیا ذهن شما جدا از بدن شماست؟ آیا می‌توانید هنر را تعریف کنید؟ فلسفه نوعی فعالیت است: طریقی برای تفکر دربارة انواع معینی از پرسش‌ها. فلاسفه نوعاً با استدلال سر و کار دارند. آنها یا استدلال‌هایی را از پیش خود می‌آورند یا استدلال‌های دیگران را در بوته نقد می‌گذارند، یا به هر دو کار دست می‌زنند. از نایجل واربرتون پیش‌تر آثار کلاسیک فلسفه توسط مسعود علیا ترجمه و منتشر شده است.

نام نویسنده : آلن دو باتن

نام مترجم : عرفان ثابتی

اَلَن دو باتن (به فرانسوی: Alain de Botton) یک نویسنده، فیلسوف و مجری تلویزیون ساکن بریتانیا است.

کتاب‌های او موضوعات مختلفی را به شیوه‌ای فلسفی با تأکید بر ارتباط آن با زندگی روزمره بررسی می‌کند.

در سال ۲۰۰۸ او یکی از اعضای هیئت مؤسس یک سازمان جدید آموزشی با نام مدرسه زندگی بود.

دو باتن دوره دکتری فلسفه را در دانشگاه هاروارد آغاز کرد ولی برای نوشتن کتب فلسفی به زبان ساده، آن را نیمه کاره رها کرد. مهم‌ترین کتب الن دو باتن، تسلی بخشی‌های فلسفه، هنر سیر و سفر و پروست چگونه می‌تواند زندگی شما را دگرگون کند، نام دارند.

این‌ کتاب‌ می‌کوشد تا با استناد به‌ آثار شش‌ فیلسوف‌ بزرگ‌ راه‌حل‌هایی‌ برای‌ مشکلات‌ روزمرة‌ ما ارائه‌ کند. با خواندن‌ این‌ کتاب‌ از «سقراط‌» می‌آموزیم‌ که‌ عدم‌ محبوبیت‌ را نادیده‌ انگاریم‌؛ «سنکا» به‌ ما کمک‌ می‌کند تا بر احساس‌ یأس‌ و ناامیدی‌ غلبه‌ کنیم‌؛ و «اپیکور» بی‌پولی‌ ما را چاره‌ می‌کند. «مونتنی‌» راهنمای‌ مناسبی‌ برای‌ درمان‌ ناکارآیی‌های‌ ماست‌؛ عشاق دلشکسته‌ می‌توانند با خواندن‌ آثار «شوپنهاور» تسلی‌خاطر یابند؛ و کسانی‌ که‌ در زندگی‌ با سختی‌های‌ زیادی‌ روبرو هستند با «نیچه‌» همذات‌پنداری‌ خواهند کرد. «تسلی‌بخشی‌های‌ فلسفه‌» یکی‌ از آخرین‌ آثار آلن‌ دوباتن‌ است‌ که‌ تاکنون‌ بیش‌ از دویست‌ هزار نسخه‌ از آن‌ در سراسر جهان‌ به‌ فروش‌ رفته‌ است‌.

• نویسنده : عزیز نسین
• مترجم : ارسلان‌ فصیحی‌

همه اهل محل خبردار شده بودند: «يه ديوونه رفته روي هرة پشت‌بوم وايستاده!» كوچه پر از آدم‌هايي شده بود كه براي تماشاي ديوانه آمده بودند. پليس‌ها اول از كلانتري، بعد هم از مركز سر رسيدند. پشت سرشان مأمورهاي آتش‌نشاني آمدند. مادرِ ديوانه‌اي كه رفته بود بالاي پشت‌بام التماس كنان مي‌گفت: «پسرم، عزيزم، بيا پايين... قربونت برم... يالله قند و عسلم، بيا پايين!» ديوانه مي‌گفت: «منو كدخدا كنين تا بيام پايين، اگه كدخدا نكنين خودمو از اين بالا پرت مي‌كنم پايين!» مأمورهاي آتش‌نشاني زود برزنت نجات را باز كردند تا اگر ديوانه خودش را پايين انداخت، بتوانند بگيرندش. نُه مأمور آتش‌نشاني از بس با برزنت نجات دور آپارتمان گشته بودند، خيس عرق شده بودند.» عزيز نسين (1915-1995) نويسندگي را از سال 1945 با مقاله نويسي در مجلات شروع كرد و نوشتن را تا پايان عمر ادامه داد. حاصل اين سال‌ها ده‌ها عنوان كتاب در زمينه‌هاي داستان و رمان و نمايشنامه و شعر و داستان كودك و خاطرات است. او 23 جايزه معتبر ملي و بين‌المللي (اكثراً در زمينه طنز) برده و آثارش به بيشتر زبان‌ها ترجمه شده است. مجموعه حاضر گزيده‌اي است از بهترين داستان‌هاي طنز عزيز نسين كه مترجم آنها را از كل آثارش انتخاب و ترجمه كرده است.

نویسنده :   والتر هینتس

مترجم :   پرویز رجبی

والتر هینتس Walther Hinz یکی از دانشمندان شاخص در میان ده‌ها ایران‌شناس بزرگ آلمانی است که در دو سده گذشته، پژوهش‌های بنیادین و بی‌همتایی را به جهان ایران‌شناسی عرضه داشتند. هر چند که بسیاری از این دستاوردها در میان ایرانیان بکلی ناشناخته و مهجور مانده است.هینتس (1991-1906) ایران‌شناسی پرکار و به ویژه متخصص خط و زبان‌های ایرانی و تمدن ایلام بود. او در بسیاری از حوزه‌های مطالعات ایرانی (همچون تاریخ و تمدن هخامنشیان و ساسانیان، زرتشت‌شناسی، کتیبه‌شناسی، تاریخ صفویه و علم اوزان و مقادیر)، صاحب پژوهش‌هایی ناب و گسترده بود که در کتاب‌ها و مقاله‌های بی‌شماری از او منتشر شده‌اند. تا آنجا که آگاهی دارم، تاکنون کتاب «دنیای گمشده عیلام» (ترجمه فیروز فیروز‌نیا، 1371) از او به زبان فارسی منتشر شده بود.اکنون استاد گرامی آقای دکتر پرویز رجبی مصمم هستند تا برخی از آثار والتر هینتس را از زبان آلمانی ترجمه و منتشر کنند. به گمان من و به چند دلیل، ایشان بهترین و شایسته‌ترین کس برای اینکار مهم هستند. نخست اینکه استاد رجبی، به مانند هینتس، ایران‌شناسی هستند که در زمینه‌های گوناگون مطالعات ایرانی قلم‌زده و خود پژوهشگری برجسته و صاحب‌سبک است. و دیگر اینکه، شاگرد «زانو به زانوی» هینتس بوده و به هنگام تألیف بسیاری از آثار، یار و مونس او بوده است.