منتخب التواریخ

نام نویسنده : سایمن سیبیگ مانتیفوری

نام مترجم : بیژن اشتری

كتاب استالين جوان داستان زندگي يكي از بزرگترن ديكتاتورهاي تاريخ جهان است !ديكتاتوري كه ميليون ها نفر را به كام مرگ كشاند و با ظاهري عوام فريبانه و شعارهايي تو خالي ملتش را به سقوطي درناك گرفتار كرد!

این پژوهشگر تاریخ ادامه داد: این کتاب را به جوانان که علاقه‌مند به مسائل سیاسی و ایدئولوژیک هستند، توصیه می‌کنم زیرا با خواندن این کتاب با زندگی استالین و حوادثی که در روسیه رخ داده آشنا می‌شوند.

کتاب‌های «استالین جوان: از تولد تا انقلاب اکتبر» و «استالین؛ دربار تزار سرخ» به‌صورت یک دوره در ایران ترجمه شده و به چاپ رسیده‌ است. این کتاب‌ها توسط «سایمن سیبیگ مانتیفوری»، مورخ انگلیسی، نگاشته شده‌اند. مانتیفوری، ابتدا کتاب «استالین، دربار تزار سرخ» را نوشت و در سال ۲۰۰۳ در انگلستان به چاپ رساند. کتاب او بسیار تحسین شد و جایزه‌ بهترین کتاب تاریخی انگلستان در سال ۲۰۰۴ را از آن خود کرد. استقبال گسترده از این کتاب، نویسنده را به فکر انداخت تا اثر خود را تکمیل کند. سپس کتاب «استالین جوان: از تولد تا انقلاب اکتبر » را نوشت که به‌خاطرش از سوی لس‌آنجلس تایمز برنده‌ جایزه‌ بهترین بیوگرافی شد. این کتاب درباره‌ زندگی استالین و زوایای پنهان جوانی‌اش تا وقوع انقلاب و رسیدن به قدرت است.

در مقدمه‌ای که نویسنده بر اثر خود نوشته آمده است: «البته این نخستین کتابی نیست که در مورد دوران جوانی این دیکتاتور سده‌ گذشته نوشته‌ شده و فروتنانه اثر خود را در سطوح پایین‌تری از اهمیت، نسبت به کتاب‌های «استالین شکننده‌ی ملت‌ها» به قلم «رابرت کانکوئست» و «استالین: یک زندگی نامه» با نویسندگی «رابرت سرویس» می‌داند. ولی آن‌چه این کتاب را بسیار ارزشمند می‌کند، استفاده از اسناد و خاطرات افراد حاضر در جریان حوادث زندگی استالین است که به تازگی از قید محرمانه بودن آزاد شده‌اند، و طبعاً در کتاب‌های پیشین از آن‌ها استفاده نشده ‌بود. همین موضوع، این کتاب‌ها را متمایز ازآثار پیشینِ نوشته شده بر این موضوع خاص می‌نماید و در بسیاری موارد با توجه به اسناد، قول پذیرفته‌شده در موضوعات گوناگون، از سوی مورخان را به چالش می‌کشد.»

کتاب امپراطوری صحرا نوردان از مهمترین و ارزنده ترین کتابهای تاریخی است که تماس بسیاری با تاریخ ایران دارد. مولف دراین کتاب نفیس مانند نقاشی چیره دست پرده ای رسم نموده که وقایع چین و مغولستان و تبت و هند و ترکستان و ماوراء النهر و بالاخره خاورمیانه و خاصه ایران از ادوار ابتدای تاریخ انسانی تا اوایل قرن بیستم در آن نمایان است. در اینجا سه چهره مهیب و خونریز ومخرب عالم یعنی آتیلا چنگیزخان و تیمور که روم و ایران و چین را بخاک و خون کشیدند با قلم سحار نویسنده تصویر گردیده اند این اثر گرانقدر تاریخی بارها به چاپ رسیده است و بی اغراق می توان گفت که از لحاظ دقت و غنی بودن منابع معتبر در نوع خود کم نظیر است و می تواند مورد استفاده همه و بویژه محققان و علاقمندان به تاریخ قرار گیرد . کتاب امپراطوری صحرانوردان به تاریخ اقوام نیمه‌بربر آسیای‌میانه می‌پردازد. این اقوام که گاه چون سکاها و اسکیت‌ها از نژاد قدیم آریایی، گاه چون چون چنگیز و تیمور از نژاد مغول و تاتار و گاه چون سلجوقیان از نژاد ترک هستند، همواره در طول تاریخ معضل بزرگ آسیا و اروپای‌شرقی بوده‌اند. توکیوها، اویغورها، هون‌ها، کی‌تان‌ها، قراختیائیان و نهایتا شاخه‌های گوناگون مغول و ازبک و تُرک، اقوام مورد پژوهش در این کتاب ارزشمند می‌باشند. تصادم این اقوام با تمدن‌های پیشرفته‌ای چون ایران و چین و هند و روم، و صدمات آن‌ها به این تمدن‌ها نیز از دیگر مبحث مطروحه در کتاب است.

این کتاب شامل هفت بخش: در باب مأخذ و نقد آن‌ها، فرجام روزگار ساسانیان، اسلام در مهد، عرب در ایران، موالی و نهضت‌ها، دنیای هزارویک شب و رستاخیز ایران همراه با یادداشت‌ها خواندنی می‌باشد.

در مقدمۀ این کتاب می‌خوانیم: "تاریخ نه آیینۀ عبرت‌است نه کارنامۀ جهل و جنایت. کسانی‌که با آن چنین شوخی‌ها کرده‌اند در واقع خواسته‌اند بعضی از کسانی را که در تاریخ، نام و آوازه یافته‌اند دست بیندازند یا ستایش و نکوهش کنند.تاریخ راستین سرگذشت زندگی انسان است. سرگذشت انسان‌هاست که زندگی کرده‌اند و حتی در راه آن مرده‌اند. اما آنچه برای مورّخ اهمیت دارد آن نیست که چگونه مرده‌اند، آن است که این‌ها چگونه زیسته‌اند. شک نیست که زندگی از آنچه جهالت و شقاوت انسان خوانده می‌شود هرگز خالی نیست و از اینجاست که در تاریخ صفحه‌های آلوده و تیره هست."

نام نویسنده : عبد الحسین زرین کوب

«دو قرن سکوت» نخست به صورت پاورقی در نشریه «مهرگان» ارگان «جامعه لیسانسیه‌های دانشسرای عالی» چاپ شد. سپس در سال۱۳۳۰ برای نخستین بار به صورت کتاب توسط همان نهاد منتشر شد.

پس از نخستین انتشار در زمان پهلوی دوم، به سرعت چاپ اول «دو قرن سکوت» نایاب می‌شود. دکتر زرین‌کوب به تجدید چاپ رضایت نمی‌دهد تا در فرصت مناسب به تجدید نظر دربارهٔ کتاب بپردازد. زرین‌کوب جوان، پنج سال وقت و انرژی صرف می‌کند و منابع متعدد را از دیده می‌گذارند تا در اردیبهشت ۱۳۳۶ متن گسترش یافته و تجدید نظر شده اثر از سوی انتشارات امیرکبیر منتشر می‌شود. او در مقدمهٔ ویرایش دوم، برخی از انتقادات ویرایش اول کتاب را ناشی از جوانی و تعصب خود در آن هنگام می‌داند.

از فروردین ۱۳۳۶ متن «دو قرن سکوت» از چاپ دوم به بعد تغییر نکرد و چاپ‌های بعدی بر پایهٔ همین متن انجام شده‌است. «دو قرن سکوت» پس از انقلاب بطور رسمی توسط انتشارات جاویدان منتشر شد که هفته بعد از انتشار جمع‌آوری شد.سرانجام پس از گذشت بیست سال از پیروزی انقلاب، کتاب «دو قرن سکوت» مجوز چاپ گرفت و انتشارات سخن، چاپ نهم آن را منتشر کرد. در ابتدای این کتاب نقد مرتضی مطهری بر این کتاب -که بخشی از کتاب «خدمات متقابل ایران و اسلام» بوده‌است- عیناً آورده می‌شود که به تحلیل‌های زرین کوب پاسخ داده شده‌است.