ترجمه: کاوه دهگان

بهرام افراسیابی

محمدخان افغان سرمست از باده‌ی پیروزی هوس تسخیر مشهد به سرش افتاد و برای این منظور تدارکاتی کافی به عمل آورد. او از تمام ایلات و طوایف گرایلی و الیلی و دیگر نزدیکان استمداد نیرو کرد و با حدود بیست‌هزار سپاه افغانی آماده‌ی نبرد به قصد تصرف مشهد در سر راه خود خطه‌ی فیض‌بیان را محاصره کرد. محمدخان در آن نواحی به دلائلی که خود می‌دانست از حمله به مشهد منصرف شد و از همان محل فیض بیان بازگشت نمود.

فتوحات پیاپی افغان‌ها، غفلت حکومت مرکزی، آنان را به این فکر انداخت که شانس خود را در اصفهان بیازمایند. محمود افغان سرکرده‌ی افغان‌ها برای این منظور دست به تدارکات سپاهی قابل برای مقصودی زد که چند سال پیش در مخیله‌ی بزرگترین دشمنان سلسله‌ی صفوی هم نمی‌گنجید.

کتاب حاضر تحت عنوان«عقاب کلات» رمانی است تاریخی که براساس اسناد و مدارک و کتاب های متنوع تاریخی در این زمینه به رشته تحریر درآمده است…. محمود افغان در اصفهان تاج شاهی بر سر نهاد و دستور داد تمام شاهزادگان صفویه را کور کنند.خزاین مملکت کلا به دست او افتاد و افغان ها در اصفهان اعمالی ناگفتنی انجام دادند، فرماندهان افغان، مالک بی رقیب، آن چه توانستند بر سر شهر و مردم بی سرپرست آوردند.اطرافیان محمود افغان هریک خود را کسی دانست و فرمان به این سوی و آن سوی فرستاد.

نویسنده: ن.پ. مامونتف

باهتمام : همایون رشیدی

مصور – خاطرات ن پ مامونتف ؛ به توپ بستن مجلس شورای ملی در سال ۱۳۲۶ هجری قمری

پالکونیک (سرهنگ) لیاخوف افسر ارتش روسیه از طرف دربار تزار به ایران اعزام گردید و در زمان سلطنت محمدعلی شاه فرماندهی بریگاد مرکزی قوای قزاق را عهده‌دار شد.لیاخوف در مقابل وزیر جنگ و هیچ یک از مقامات وقت ایران برای خود مسئولیتی قائل نبود و مستقیماً از پطرزبورگ کسب تکلیف می‌کرد.

وی در ۲۲ جمادی‌الاولی سال ۱۳۲۶ق از طرف محمدعلی شاه به سمت فرماندار نظامی تهران منصوب شد و در ۲۳ جمادی‌الاولی به دستور شاه و توصیه «سرگی شابشال» روسی که در خدمت محمدعلی شاه بود و «گارتویک» وزیرمختار روسیه در ایران، مجلس شورای ملی را به توپ بست.

بر اثر این واقعه جمعی از نمایندگان مجلس را متفرق ساخت و عده‌ای را کشت و قوای قزاق وارد مجلس شدند و دست به تخریب و غارت زدند و لیاخوف از طرف محمدعلی شاه مورد قدردانی قرار گرفت.لیاخوف تا روز اول رجب سال ۱۳۲۷ق در خدمت محمدعلی شاه بود، ولی پس از فتح تهران توسط مجاهدان، تسلیم اردوی مشروطه‌خواهان شد و از طرف علیقلی خان سردار اسعد و محمدولی خان سپهسالار تنکابنی فاتحان مشروطه‌خواه تهران، تحت حفاظت یوسف خان امیرمجاهد قرار گرفت تا مورد حمله مشروطه‌خواهان واقع نشود.

لیاخوف، سوم رجب سال ۱۳۲۷ق استعفای خود را تسلیم سپهسالار وزیر جنگ کرد و به پطرزبورگ رفت. در سال ۱۹۱۷ میلادی (۱۳۲۶ق) که انقلاب روسیه پدید آمد به ژنرال «نیکین» پیوست و چون تزار سقوط کرد به «باتوم» گریخت و در آنجا توسط سه تن گرجی کشته شد.

فیلد مارشال مونتگمری

ترجمه: فاتح العلمین