فرهنگ توصیفی معنی شناسی

آیا یک لحظه و وقوع یک حادثه می‌تواند بدترین لحظه‌ زندگی‌مان را رقم بزند؟ حقیقت این است که همیشه لحظات بدتری در راه است. این یکی از توافق‌های مشترک میان انسان‌هاست. که به یکدیگر بگوییم چقدر احتمال دارد اتفاقات بدی رخ بدهد و چقدر یک اتفاق بد بوده است ــ واقعاً افتضاح و وحشتناک ــ و مثل اینکه این حرف حقیقت داشته باشد و مثل اینکه ما بدترین پیشامدها را به چشم دیده‌ایم، با نور کم‌سوی خورشید به سمت شب در حرکت باشیم و آینده‌ای را که بی‌سروصدا در انتظارمان دهان باز کرده است نادیده بگیریم؛ مثل زبان بسیار درازی که ما را به سمت دهانی باز هدایت می‌کند.

تألیف: مهدی نورمحمدی

زرین‌تاج قزوینی (فاطمه یا ام‌السلمه) مشهور به طاهره قُرةالعَین یا طاهره بَرَغانی (زادهٔ ۱۲۲۸ قمری برابر با ۱۸۲۳ میلادی در قزوین - درگذشتهٔ ۱۲۶۸ قمری برابر با ۱۸۵۰ میلادی) شاعر و دین‌شناس بانفوذ کیش بابی در ایران بود.

طاهره دختر «آمنه خانم قزوینی»، زنی عالم و «ملاصلاح برغانی»، و عروس «شیخ محمد تقی» معروف به «شهید ثالث» بود. «سید کاظم رشتی» پیشوای شیخیه به وی لقب «قرةالعین» داد و بهاالله او را «طاهره» نامید. قرة‌العین شاعری خوش ذوق بود و در میان زنان شاعر شهرت خاصی داشته و دارد. شیخیه او را «قرة العین» و بابیه «طاهره» لقب دادند. وی فرزند حاج صالح قزوینی و همسرملا محمدبرغائی بود. در سال ۱۲۳۳ هجری قمری در قزوین به دنیا آمد. فقه و اصول و کلام و ادبیات عرب را نزد پدر آموخت. آثار شیخ احمد احسائی و سید کاظم رشتی را که رهبران مکتب شیخیه بودند، مطالعه کرد و با سید رشتی مکاتبه و ارتباط برقرار کرد و سید کاظم رشتی در رسائل خود او را قرةالعین نامید.

مطالعه آثار و عقاید شیخیه زندگانی او را دگرگون ساخت. دو پسر و یک دختر خود را به شوهر خود سپرد و به قصد دیدن سید رشتی به کربلا رفت. وقتی به آنجا رسید که سید در گذشته بود. قره العین در آن زمان ۲۹ سال داشت. در خانه سید اقامت گزید و از پس پرده به تدریس طلاب پرداخت. بر طبق روایاتی که در دست است می‌توان دریافت که طاهره زنی زیبارو بوده‌است. با توجه به فضیلت، علم و هوشیاری طاهره، ناصرالدین شاه قاجار دلباخته او شده و از وی خواستگاری می‌کند.

قرةالعین پیشنهاد ناصرالدین شاه را رد می‌کند و نمی‌پذیرد که از افکار و عقاید آزاداندیشانه اش دست کشیده و به ملکه دربار تبدیل شود و به حرمسرای پادشاهی برود. بر اساس اسناد برجای مانده، طاهره نه تنها اشعار و نثر استادانه‌ای داشت، بلکه در نظریه پردازی سیاسی نیز از پیشتازان بوده‌است. طاهره طرفدار دین بابی، اولین زن ایرانی است که مسئله تساوی حقوق زن و مرد را در سال ۱۸۴۸ یعنی ۴ سال پس از ایمان او به باب و آئین بابی، مطرح نمود. عده‌ای او را برجسته‌ترینِ افراد در مسئله دفاع از حقوق زنان می‌دانند. او در سال ۱۸۴۸ میلادی، از حقوق برابر زنان و مردان سخن می‌گوید. به همین دلیل محمود خان کلانتر تهران برای او زندانی در قلعه طبرسی که واقع شده در کاخ طبرسی بود ساخت و به مدت یک سال او را در حبس نگاه داشت.

کلانتر زندانبان از او خواست که اظهار ندامت بکند و سپس او را تهدید به مرگ نمود. طاهره می‌گوید: «می توانید به زودی، هر گاه که اراده کردید، مرا به قتل برسانید. اما جلوی پیشرفت و مبارزهٔ زنان برای آزادی را که روزگارش بزودی خواهد رسید، نمی‌توانید بگیرید.»

با آگاهی و آمادگی کامل از قبول پیشنهادات امتناع کرده و سرانجام به فرمان ناصرالدین شاه قاجار و صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر وقتی که ۳۶ سال داشت به قتل رسید. او را با روسری که بر سر می‌نهاد خفه کردند و در چاهی انداختند.

گـر به تـو افتـدم نـظر چهره به چهره رو به رو

شـرح دهـم غـم دلـم نـکـته بـه نـکـته مو بـه مو

مـیـرود از فــراق تـو خــون دل از دو دیـده ام

دجله به دجله یم به یم چشمه به چشمه جو به جو

از پـی دیــدن رُخـت هـمچـو صــبـا فـتــاده ام

خانه به خانه در به در کوچه به کوچه کو به کو

دور دهــان تـنگ تـو عـارض عنبرین خـُطـَت

غـنچه به غـنچه گل به گل لاله به لاله بـو به بـو

ابـرو و چشم و خــال تو صـيـد نـموده مـرغ  دل

طبع به طبع  دل به دل  مهر به مهر و خـو به خـو

مـهر تـو را دل حـزیـن بـافته بر قـمـاش جــان

پـرده به پـرده نـخ به نـخ تـار به تـار پـو به پـو

در دل خویش طاهـره گشت و نیـافت جز تو را

صفحه به صفحه لا به لا پرده به پرده تـو به تـو

طاهره ملقب به قرةالعین