تاریخ چیست / مجموعه مقالات، مصاحبهها و یادداشتها
همایون کاتوزیان
چاپ اول ۱۴۰۱، نشر مرکز
قطع رقعی، ۳۱۸صفحه، جلد شومیز
وزن | 500 گرم |
---|
محصولات مرتبط
آن سوی اتهام (۲جلدی)
درباره کتاب آنسوی اتهام
عباس امیرانتظام از معدود بازماندگان مبارز ملی به رهبری دکتر مصدق است که هم عضو شورای مرکزی و هم عضویت هیئت اجرایی نهضت مقاومت ملی بوده است و در آن دوران که روز ۱۶ آذر ۱۳۳۲ یکی از برجسته ترین ایام آن است، سرپرستی کمیته دانشگاه و امور مربوط به آن را در نهضت مقاومت ملی به عهده داشته است. پس از اشغال سفارت امریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام متهم به جاسوسی به نفع آمریکا شد و در دادگاه انقلاب محکوم به حبس ابد گردید.
تاریخ ایران بعد از اسلام
این کتاب شامل هفت بخش: در باب مأخذ و نقد آنها، فرجام روزگار ساسانیان، اسلام در مهد، عرب در ایران، موالی و نهضتها، دنیای هزارویک شب و رستاخیز ایران همراه با یادداشتها خواندنی میباشد.
در مقدمۀ این کتاب میخوانیم: "تاریخ نه آیینۀ عبرتاست نه کارنامۀ جهل و جنایت. کسانیکه با آن چنین شوخیها کردهاند در واقع خواستهاند بعضی از کسانی را که در تاریخ، نام و آوازه یافتهاند دست بیندازند یا ستایش و نکوهش کنند.تاریخ راستین سرگذشت زندگی انسان است. سرگذشت انسانهاست که زندگی کردهاند و حتی در راه آن مردهاند. اما آنچه برای مورّخ اهمیت دارد آن نیست که چگونه مردهاند، آن است که اینها چگونه زیستهاند. شک نیست که زندگی از آنچه جهالت و شقاوت انسان خوانده میشود هرگز خالی نیست و از اینجاست که در تاریخ صفحههای آلوده و تیره هست."
درآمدی بر روش پژوهش در تاریخ
نام نویسنده : علیرضا ملائی توانی
مؤلف در این کتاب کوشیده است، به سهم خود، با طرح مقولهٔ «روش تحقیق در تاریخ» از قلمرو علم تاریخ به وادی فلسفهٔ علم تاریخ گام بردارد و حوزههای هستیشناسی، معرفتشناسی و روششناسی تاریخی را به هم پیوند دهد؛ از مفاهیم و مبانی روش و پژوهش در تاریخ سخن بگوید؛ طرح تحقیق و مؤلفههای آن را به بحث بگذارد و با منبعشناسی تاریخی به عرصهٔ روشهای گردآوری دادههای تاریخی گذر کند؛ راههای پالایش و تصفیهٔ دادههای درست از نادرست را بشناساند؛ عناصر و عوامل مؤثر در تحلیل داده را به گفتوگو بگذارد و از چگونگی نگارش متن تحقیق (تولید فراوردهٔ علمی) و نقد آن سخن براند.
سینوهه پزشک مخصوص فرعون (۲جلدی)
شاه و دربار در ایران باستان
نویسنده: لوید لولین جونز
مترجم: فریدون مجلسی
اغلب منابع تاریخی ایران باستان یا برگرفته از آثار یونانیان آسیای صغیر است که رعایای یونانیِ امپراتوری ایران بودند، مانند هرودوت، و یا از یونانیان اروپایی بودند، که در هر دو حال آثارشان جانبدارانه و با نگاهی از بیرون به درون ایران بوده است. در این میان کتزیاس کنیدوسی، که قریب به بیست سال پزشک دربارهای کورش صغیر و اردشیر دوم هخامنشی بوده، کتاب پرسیوکوس خود را با شناخت و دیدی از درون ایران به بیرون نوشته و به همین دلیل از سوی نویسندگان یونانی متهم به دروغگویی شده است. جالب است که پژوهشگران ایرانی همان ادعاها را نخوانده در آثارشان منعکس کرده اند. لوید لولین جونز که پرسیکا را بازسازی کرده، در این کتاب نیز کوشیده است در ورای آن دیدگاه جانبدارانه، نگاهی به درون دربار، عادات، تشریفات، اعتقادات، هنرها، زنان و مردان، خوراک، و زندگی روزانه ایرانیان و شرایط حاکم بر آنان بیندازد. نگاهی به آنچه ایرانیان به دیگران، همسایگان و اجزاء امپراتوری داده اند، و به آنچه از آنان گرفته اند. خوبی ها و بدی ها، عدالت و ظلم، ملایمت و خشونت، آنچنان که بوده است.
شناخت کورش ، جهانگشای ایرانی
نام نویسنده : رضا ضرغامی نام مترجم : عباس مخبر
کتاب حاضر روایتی از زندگی کوروش بنیان گذار سلسله ی هخامنشی است.در این روایت بنای نویسنده بر این بوده است تا حد امکان همه ی منابع موجود درباره ی کوروش را از نظر بگذراند،اما کتاب را به شیوه ی رایج نوشته های دانشگاهی ننوشته و مقایسه و سبک و سنگین کردن شواهد را در مرکز کار خود قرار نداده است،بلکه کوشیده تا ماجرایی داستان گونه از زندگی کوروش بازگو کند که هم بر منابع تاریخی متکی باشد و هم گروه گسترده تری از خوانندگان را با خود همراه کند.در این مسیر نویسنده برای سامان بخشیدن به روایت خود بسیاری از جریان های تاریخی موازی را هم بازگو کرده است تا کوروش را در قاب زمینه و زمانه ی خود بهتر تصویر کند.
فرار از اردوگاه ۱۴
بِلِین هاردن
مترجم: مسعود یوسفحصیرچین
«اولین خاطرهی او یک اعدام است.
همراه با مادرش به طرف مزرعهی گندمی در نزدیک رودخانهی تائِدونگ میرفت که نگهبانان در آنجا چند هزار زندانی را گردهم آورده بودند. پسرک که به خاطر جمعیت هیجانزده بود، از میان پاهای بزرگسالان راهش را به ردیف جلو خزید و دید که نگهبانها مردی را به تیرکی چوبی میبندند.
شین اینگِئون چهارساله بود و بسیار کوچکتر از آنکه از سخنرانی پیش از اعدام سرنگهبان سر در بیاورد. در اعدامهای فراوانی که در سالهای آینده اتفاق میافتادند او به سخنرانی سرنگهبان گوش خواهد داد که به جمعیت میگوید به زندانی در آستانهی مرگ «رستگاری» از طریق کار با اعمال شاقه پیشنهاد شد، اما او این سخاوتمندی حکومت کرهشمالی را رد کرد. نگهبانان برای جلوگیری از ناسزاگویی زندانی به حکومتی که میخواهد جانش را بگیرد، دهان او را پر از سنگریزه کردند و سرش را با پارچهای پوشاندند. در اعدام اول، شین دید که سه نگهبان هدفگیری کردند و هر کدام سهبار ماشه را چکاندند. صدای شلیک تفنگها پسرک را ترساند و او سریعاً به عقب جست. اما از همان عقب بالاوپایین میپرید تا ببیند نگهبانان به سمت بدن آغشتهبهخون میروند و آن را در پارچهای میپیچند و بهزحمت آن را در گاری میگذارند. در اردوگاه ۱۴ که زندانی برای دشمنان سیاسی کرهی شمالی است، تجمع بیش از دو نفر ممنوع است مگر مواقع اعدام. همه باید در این مراسم شرکت کنند. در اردوگاه کار اجباری از اعدام در ملأعام و ترس حاصل از آن برای درس عبرت استفاده میشد.»
کوروش بزرگ
ژرار ايسرائل
ترجمه: مرتضی ثاقب فر
کوروش، فقط تنها فاتح و مدیر بزرگ نبود؛ بلکه در ذهن مردم پارسی، او همان جایگاهی داشت کهرمولوس و رموس برای رومیها و موسی برای بنی اسرائیل داشت. چگونگی تحویل کوروش نوزاد به چوپان و پرورش او، یادآور رها کردن موسی در نیزار در مصر و به زیر کشیدن پدربزرگ دیکتاتورش، توسط او (موسی) است که در متون افسانهای و اساطیری دیگر هم بازتاب یافته است.
هیچ شکی نیست که حماسه کوروش ابتدا در میان پارسیها رشد برخاست و اکنون در میان یونانی درک شده است. احساسات احترام یا ابهت کوروش در بین پارسی وجود داشت، به یونانیها منتقل گشت و این اتفاقی نیست که گزنفون، کوروش را به عنوان فرمانروای آرمانی برگزید. او میخواست، برای تدریس پندهای آرمانی خویش، به شنوندگان یونانیاش به کوروش متوسل گردد. به طور خلاصه، نقش کوروش در طول تاریخ به عنوان مرد بزرگی که بنیانگذار امپراتوری بود، باقی ماند.
کوروش بدون شک، نه تنها نابغه هدایتگری بود که امپراتور بزرگ را بنیان گذاشت، بلکه بنیانگذار فرهنگ و تمدن شهری هخامنشی نیز بود. از آنجا که پارسیها شوونیست (متعصب میهنپرست) نبودند، کوروش به سرعت فراگیری از ملتهای مغلوب را آموخت. او نه تنها مادها را آرام کرد، بلکه آنها را با پارسیها متحد کرد و یک نوع پادشاهی دوجنبهای از مادها و پارسها به وجود آورد. کوروش سنتهای پادشاهی را از مادیها وام گرفت. آنها کسانی بودند که بر یک امپراتوری حکمرانی میکردند، در حالی که پارسیها، فقط متحدشان بودند. یک مادی، احتمالاً به عنوان یک مشاور شاه هخامنشی، به عنوان نوعی رئیس وزیران عمل میکرد. بنا بر نقش برجسته متاخرتر در پرسپولیس، پایتخت شاهان هخامنشی از زمان داریوش، یک مادی، مکرراً با پادشاه بزرگ، دیده میشود. ایلامی، ساکنان بومی پارس، همان گونه که میتوان در این نقش برجسته دید، آموزگاران پارسیها در زمینههای بسیاری بودند، برای مثال، لباس ایلامیها بر تن پارسیها و خراجگذاران ایلامی دیده میشود که نقشبرجسته سنگی پرسپولیس دیده میشود.
کوروش در نزد بابلیان، برگزیدهٔ مردوک، در نزد یهودیان، مسحشدهٔ خداوند بود و بهنظر نمیرسد که مادها او را سروری بیگانه فرض کردهباشند. هرودوت میگوید که پارسیان از او چونان یک پدر سخن میگفتند، زیرا وی مهربان بود و از آنچه برای ایرانیان نیکو بود، کوتاهی نمیکرد؛ در عین حال هرودوت وی را مردی زود خشم میداند.داندامایف میگوید «کوروش محبوبترین شاه پارس و بنیانگذار یک امپراتوری جهانی بود».«به نظر میرسد کوروش به سنت و ادیان سرزمینهای فتح شده احترام میگذاشت. پارسیها او را پدر، روحانیان بابل او را برگزیده مردوک، یهودیها او را مسیح فرستاده شده از جانب یهوه و یونانیان او را فاتحی بزرگ و سیاستمداری باهوش میدانستند. گزنفون در کورشنامه او را حکمرانی آرمانی و ایدهآل توصیف میکند».
والتر هینتس، میگوید: «کوروش سه امپراتوری را ساقط کرده بود: ماد، لیدیه و بابل. آیندگان فراموش نکردند که کوروش هیچکدام از سه فرمانروا، نه آستیاگ، نه کرزوس و نه نبونعید را نکشت، بلکه به تبعید آنها بسنده کرد و حتی برای آنها زندگی شاهانهای فراهم آورد. این رفتار در جهان باستان بیسابقه بود و تا زمان کوروش هرگز اتفاق نیفتاده بود».
این کتاب به زندگی و نقش تاریخی جذابترین قهرمان دوران باستان یعنی کوروش، رهاییبخش ملتها، میپردازد و در این میان علاوه بر تاریخ پارس به تاریخ امپراتوری آشور، مصر فراعنه، پادشاهی بابل و امپراتوری لیدی نیز به مثابه همسایههای پارس و کشورهایی که بعداً در قلمرو شاهنشاهی هخامنشی قرار گرفتند، نقشی ویژه میبخشد. فصلهای کتاب عبارتند از: 1. شاهان نینوا، شاهان بابل؛ 2. «قاطر پارسی»؛ 3. در برابر سوداگر خدایان؛ 4. و بابل درهای خود را به روی او گشود؛ 5. کسی که تختش بر آسمان است؛ 6. شاه، آیینة خداوند؛ پسگفتار: تخطی ناممکن؛ گاهشماری تاریخهای مهم؛ سلسلهها؛ خدایان اصلی خاور نزدیک؛ یادداشتها؛ منابع و نمایه.
کودتا
نام نویسنده : یرواند آبراهامیان
نام مترجم : محمد ابراهیم فتاحی
مرور تاریخی بسیار مهم از رویدادی سرنوشتساز... نویسنده در این اثر به صورتی عالمانه نشان میدهد که کودتای ۲۸ مرداد بیشتر در مخالفت سرسختانهٔ امریکا و انگلیس با کنترل منابع نفتی توسط ایران ریشه داشت تا «لجاجت» دولت ایران یا «الزامات جنگ سرد».
رشید خالدی، استاد مطالعات عرب، دانشگاه کلمبیا
کودتای امریکایی ـ انگلیسی سال ۱۳۳۲، رویدادی اساسی در تاریخ ایران مدرن است... این بررسی تازه به همراه درکی عمیق و پژوهشی بینقص، به شکلی مستدل نشان میدهد که بررسیهای پیشین موجود چندان مطمئن نیستند.
نوام چامسکی، استاد ممتاز دانشگاه ام. آی. تی
یک بررسی ممتاز و خواندنی... آبراهامیان در این اثر از اسنادی کمنظیر و سابقاً دستهبندی شده و آثار جدید برای نشاندادن این لحظهٔ بسیار مهم در تاریخ خاورمیانه بهره گرفته است... بنابراین اثری است شایستهٔ طیف وسیعی از خوانندگان.
روی متحده، استاد مطالعات اسلامی، دانشگاه هاروارد
این کتاب در واقع اثری است که از این استاد مسلم تاریخ انتظار میرفت: عالمانه، سنجیده، روشن و موجز. آبراهامیان دانش عمیق خود را بر رویدادهایی متمرکز میکند که تا به امروز همچنان بر ذهنیت ایرانیان نسبت به خود و همچنین بقیهٔ نقاط جهان سایه افکنده است.
جان لیمبرت، استاد مطالعات خاورمیانه
مشروطه ی ایرانی
هیچ کتابی نیست که مانند این کتاب مشکل عمیق و اساسی ایران را در دوران معاصر برای پیشرفت علمی و صنعتی و اقتصادی به درستی آ شکار کرده باشد و تباین اصول تمدن غربی را با عادات ذهنی و آیین های سنتی ما به دست داده باشد.اگر بخواهیم یک کتاب فارسی را درباره تاریخ مشروطیت مقدم بر سایر کتب توصیه کنیم همین کتاب مشروطه ایرانی دکتر آتجودانی است که آن را بیش از هر کتاب دیگری روشنفکر کیفیت شکل گرفتن این مشروطه و آب و هوای خاص آن و شامل سیری در آپار اصیل دوران جنبش مشروطه و پیشینه آن می دانیم.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.