آذر نفیسی

نفیسی به مدت دو سال قبل از ترک ایران در سال 1997، هفت زن جوان را هر پنج شنبه صبح در خانه خود جمع می کرد تا آثار ممنوعه ادبیات غرب را بخواند و به بحث بگذارد. همه آنها دانشجویان سابقی بودند که او در دانشگاه به آنها آموزش داده بود. برخی از خانواده های محافظه کار و مذهبی بودند، برخی دیگر مترقی و سکولار بودند. چند نفر مدتی را در زندان گذرانده بودند. آنها در ابتدا خجالتی و ناراحت بودند، عادت نداشتند از آنها خواسته شود که نظرشان را بیان کنند، اما به زودی شروع به صحبت کردند و آزادانه تر صحبت کردند، نه تنها در مورد رمان هایی که می خواندند، بلکه درباره خودشان، رویاها و ناامیدی هایشان. داستان‌های آنها با داستان‌هایی که می‌خواندند-غرور و تعصب، میدان واشنگتن، دیزی میلر و لولیتا- لولیتای آن‌ها، همان‌طور که آنها را در تهران تصور می‌کردند، در هم آمیخت.

روایت نفیسی به روزهای اول انقلاب بازمی گردد، زمانی که او برای اولین بار در میان پیچ و تاب تظاهرات و تظاهرات در دانشگاه تهران شروع به تدریس کرد. در آن روزهای پر شور، دانشجویان کنترل دانشگاه را به دست گرفتند، اعضای هیئت علمی را اخراج کردند و برنامه درسی را پاکسازی کردند. هنگامی که یک اسلام‌گرای تندرو در کلاس نفیسی تصمیم او را برای تدریس گتسبی بزرگ، که به‌عنوان اثری غیراخلاقی که دروغ‌های «شیطان بزرگ» را تبلیغ می‌کرد، زیر سوال برد، او تصمیم گرفت به او اجازه دهد که گتسبی را محاکمه کند و به عنوان تنها شاهد برای این کتاب به دفاع ایستاد.

داستان درخشان آذر نفیسی پرتره ای جذاب از جنگ ایران و عراق را که از تهران می بینیم ارائه می دهد و نگاهی نادر از درون، از زندگی زنان در ایران انقلابی به ما می دهد. این اثری با شور و اشتیاق فراوان و زیبایی شاعرانه است که با صدایی شگفت آور اصیل نوشته شده است.

ولادیمیر ناباکوف یکی از مهم‌ترین نویسندگان و منتقدان ادبی نیمه اول قرن بیستم ادبیات روسیه است. او با وجود تبعید اجباری از محل زندگی خود بسیاری از آثار و یادداشت‌های خود را به زبان روسی نوشته و تعدادی از کتاب‌های مشهور آمریکایی و اروپایی را به زبان روسی برگردانده است. نگرش سیاسی خاص ولادیمیر سبب شد تا آثار و نوشته‌های او کمتر مورد توجهه قرار بگیرد و او شانس چاپ شدن کتاب‌هایش در زادگاه خود را از دست بدهد. دوری از زادگاه می‌تواند موجب مشکلاتی برای نویسنده شود اما ناباکوف به علت نبوغ بالا و استعداد ادبی منحصر بفرد خود توانست کیفیت آثار ادبی خود را حفظ کند بدون شک او یکی از مهم‌ترین نویسندگان در تبعید ادبیات جهان است. در این یادداشت پس از آشنایی با زندگی ناباکوف تعدادی از آثار ناباکوف را معرفی می‌کنیم. برخی از این آثار شهرتی جهانی دارند و تعدادی دیگر برای مخاطبان ایرانی کمتر شناخته شده‌اند.