احمد بن محمد غزالی

به اهتمام: احمد مجاهد

هیچ لذت در آن نرسد که عاشق، معشوق را بیند به حکم وقت و [معشوق] از عشقِ عاشق غافل و نداند که او ناگزیر آن [است]. او [عاشق] آن‌گاه در او [معشوق] خواهش و زاری می‌کند و سوال و تضرّع و ابتهال. اگر دیرتر جواب دهد یا دیرتر اجابت رود، می‌دان که از آن حدیث شرب می‌خورد و لذتی عظیم یابد اما تو ندانی. (سوانح العشاق احمد غزالی - فصل ۵۶ - ص ۱۵۹)

مجدالدین ابوالفتح احمد بن محمد غزالی (۴۵۲–۵۲۰ ه‍.ق)، برادر کوچکتر ابو حامد محمد غزالی و از بزرگان اهل سنت بود. کنیه وی ابوالفتوح، والقابش مجدالدین، زین الدین و حجت‌الاسلام بود. تاریخ و محل تولد او در منابع ذکر نشده، اما چون زندگی و تحصیلات این دو برادر به هم نزدیک بوده، براساس تاریخ و محل تولد محمد، احتمالاً احمد نیز در طابران طوس و دو سه سالی پس از برادرش محمد، در۴۵۲ یا ۴۵۳ به دنیا آمده‌است. وی یکی از فقهای بزرگ شافعی سدهٔ پنجم هجری و زادهٔ شهر توس بود. او هم چنین از بزرگ‌ترین عارفان و صوفیان عصر خود بود و اثر بزرگ وی سوانح العشاق نیز در همین باب تألیف شده‌است. این کتاب بزرگانی چون عراقی و عبدالرحمان جامی را تحت تأثیر قرار داده‌است. احمد، مانند برادرش، تحصیلات مقدماتی خود را در فقه به پایان رساند و هنوز جوان بود که به تصوّف گرایید.