ویلیام جیمز

ترجمه: حسین کیانی

«تنوع تجربه دینی» نوشته ویلیام جیمز به بررسی تنوع تجربیات مذهبی و تأثیرات آن بر افراد می پردازد. بر اهمیت تجربه دینی شخصی بر باورهای جزمی تأکید می کند.

مطالعه تجربیات دینی، بخش‌های اسرارآمیز روان‌شناسی انسان را روشن می‌کند. وقتی به دین فکر می کنید چه چیزی به ذهنتان خطور می کند؟ کلیسا یا مسجد؟ دعایی خوانده شده یا خوانده شده؟ روانشناسی ممکن است اولین چیزی نباشد که به آن فکر می کنید، اما معلوم می شود که تجربیات دینی چیزهای زیادی برای آموزش در مورد ذهن دارند. البته علم و فلسفه جای خود را دارند، اما به سادگی نمی توانند همه چیز را در جهان توضیح دهند.

در زمان نویسنده، علم و فلسفه در حال رشد بود و امروزه شاهد تحولات بیشتری در این زمینه ها هستیم. با این حال، علم و فلسفه به سادگی برای توضیح هر چیزی که ما تجربه و درک می کنیم کافی نیست. برای مثال، نحوه‌ی دیدن جهان ذهنی است. هیچ دو نفری دقیقاً به آن نگاه نمی کنند. همانطور که در پلک‌های زیر متوجه خواهیم شد، ما پر از احساسات و قضاوت‌هایی هستیم که ادراکات منحصر به فرد ما را نشان می‌دهند.

علاوه بر این، تجارب مذهبی افراد را در معرض احساسات جدید قرار می دهد و آنها را به سمت نتایج جدید هدایت می کند. چنین تأثیراتی به وضوح بر روانشناسی انسان تأثیر می گذارد.

برخی از افراد ممکن است برخی تجربیات مذهبی را نشانه بیماری روانی یا بی ثباتی بدانند، اما صرف نظر از این که هستند یا نیستند، چنین تجربیاتی همچنان می تواند بسیار ارزشمند و آموزشی باشد.

به عنوان مثال، بنیانگذار کواکریسم، جورج فاکس را در نظر بگیرید. فاکس رؤیاهای وحیانی را تجربه کرد. او خیابان‌ها را می‌دید که پر از خون بود و ظهور الهی عجیبی داشت که برخی آن را روان‌پریشی می‌دانستند. اما فاکس با استفاده از تمام تجربیات خود، دینی را پایه گذاری کرد که امروزه زنده و محبوب است.

پس ارزش تجربه دینی دقیقاً چیست؟ برای پاسخ به این سؤال، باید تاریخ، قانون اساسی و منشأ دین را از هم جدا کنیم و سپس اهمیت و اولویت آن را  تعمیم دهیم.