نام نویسنده : سورن کیرکگور

نام مترجم : عبدالکریم رشیدیان

سورن کی‌یرکگور (به دانمارکی: Søren Kierkegaard) (۱۸۱۳ - ۱۸۵۵)، فیلسوف مسیحی دانمارکی، کسی که با وجود، انتخاب، و تعهد یا سرسپردگی فرد سروکار داشت و اساساً برالهیات جدید و فلسفه، به خصوص فلسفهٔ وجودی (اگزیستانسیالیسم) تأثیر گذاشت. به او لقب پدر اگزیستانسیالیسم را داده‌اند.

در کتاب ترس و لرز (۱۸۴۶: ترجمه ۱۹۴۱) کی‌یرکگور بر این فرمان خداوند که ابراهیم پسرش اسحاق را قربانی می‌کند تمرکز می‌کند؛ عملی که اعتقادات اخلاقی ابراهیم را نقض می‌کند. ابراهیم ایمان‌اش را به شکلی ثابت قدم با عازم شدن برای اطاعت از فرمان خداوند اثبات می‌کند؛ با وجود اینکه او نمی‌تواند از آن سر دربیاورد.

این «تعلیق حکم اخلاقی»، چنانچه کی‌یرکگور اعلام می‌کند، به ابراهیم اجازه می‌دهد تا به یک سرسپردگی صحیح نسبت به خداوند نائل شود. برای اجتناب از نومیدی نهایی، فرد باید یک چیزی مانند «جَست (جهش) ایمانی» را به یک زندگی دینی انجام دهد، آنچه که ذاتاً متناقض، مبهم، و پر از خطر است. کسی که به سوی آن به‌وسیلهٔ حس دلهره فراخوانده شده‌است (مفهوم دلهره، ۱۸۴۴: ترجمه ۱۹۴۴)، آنچه که نهایتاً نوعی ترس از نیستی است.

از نظر کی‌یرکگور، ایمان یک نوع شناسایی نیست، حرکت با شور و شوق اراده است به طرف سعادت ابدی که همواره انسان خواستار آن است. این شور و شوق بر هر تردید و دودلی ناشی از خارج فایق می‌آید و در امری خلاف عرف و اجماع یا غیرمنطقی و محال قرار می‌گیرد. زیرا وحی و الهام فقط برتر از عقل نیست، خلاف عقل است. به اعتقاد کی‌یرکگور، عقل را از دست دادن برای یافتن خدا، محض اعتقاد است. رنج و محنت برای حیات مسیحی اساسی است، ایمان خود نوعی زجر است و «به صلیب آویختگی عقل». مسیحیت یک دکترین فلسفی نیست که باید آن را در پرتو نظرپردازیهای عقلی فهمید؛ زیرا مسیح فیلسوف نبوده‌است و حواریون او هم یک جامعه کوچک دانشمندان را تشکیل نداده بودند.

کی‌یرکگور معتقد است نخستین کسی که دفاع از دین مسیحیت را باب کرد، در واقع یهودای دیگری است. به تعبیر دیگر، اولین متکلم دومین یهودا است. «او نیز با بوسه‌ای خیانت می‌کند، اما این بوسه حماقت است. من کسی را که از دین مسیح دفاع می‌کند، بی‌ایمان می‌دانم.» در اندیشه کی‌یرکگور خدا شیئی نیست لذا خداوند با ایجاد احساس دور افتادگی انسان از خدا و گناه آلودگی خود را می‌نمایاند.

این کتاب جلد اول یا این یا آن اولین کتاب مهم سورن کیرکگور فیلسوف مسیحی دانمارکی است که به مباحث الهیات، فلسفه‌ی اگزیستانسیالسیتی و مراحل مختلف زندگی انسان می‌پردازد. کتاب دو جلد دارد: جلد اول«یا این» و جلد دوم «یا آن» و اولین‌بار در سال ۱۸۴۷ به زبان دانمارکی منتشر شده است. کیرکگور که عادت داشت نوشته‌هایش را با نام مستعار منتشر کند این کتاب را با نام مستعار ویکتور ارمیتا منتشر کرد. کیرکگور در یا ‌این ‌یا آن خطوط کلی نظریه‌ای راجع به هستی انسانی را ترسیم می‌کند. بنای این نظریه استوار بر تمایزی است میان دو شیوه‌ی زندگی: زندگی مبتنی بر اصالت زیبا‌شناسی و لذت‌جویی، و زندگی اخلاقی که پایه‌اش تعهد و مسئولیت‌پذیری است. یا این یا آن از برگردان انگلیسی به فارسی ترجمه شده است.