تاریخ کامل ایران
عبدالله رازی
کتاب تاریخ کامل ایران تاليف دكتر عبدلله رازي از جمله كتبي است در بيان تاريخ ايران از آغاز تا انقراض سلسله قاجاريه. اين كتاب كه با مقدمه "محمد حسين آدميت"، درباره زندگي و تاليفات مولف فقيد آغاز مي شود بر دو قسمت است:
قسمت اول کتاب پس از ذكر نكاتي مجمل در باب داستانهاي ملي و تاريخ افسانه ها ي ايران كه در شاهنامه فردوسي نيز به نظم آمده، به چهار فصل تقسيم مي گردد:
• درباره سلطنت مادها
• سلسله هخامنشي
• اشكانيان
• ساسانیان
قسمت دوم كتاب شامل سه باب است:
• وقایع عمده ایران از صدر اسلام تا حمله مغول: باب اول شامل شانزده فصل است كه صدر اسلام و حمله مسلمان به ايران و سلسه هاي مختلف از جمله طاهريان و صفاريان تا اسماعيليان و خوارزمشاهيان و وضعيت اجتماعي، علمي، ادبي، فرهنگي و ديني ايران تا حمله مغول را در بر مي گيرد.
• از حمله مغول تا صفویه: باب دوم در هشت فصل شامل مباحث تاخت و تاز مغول، ایلخانیان،جلابریان، مظفریان، سربداران، اتابکان لرستان، علوم و ادبیات در دوره مغول، تیموریان، قراقویونلو، آق قویونلو، علوم و ادبیات در دوره تیموریان، بررسی صنایع ایران از آغاز حمله مغول تا تاسیس سلسله صفویه می گردد و نهایتا با فهرست مهمترین وقایع تاریخی این دوران پایان می پذیرد.
• از صفویه تا انقراض سلسله قاجاریه: باب سوم کتاب در نه فصل تنظیم شده است و شامل مباحث صفویه، سلطنت سلطان حسین، نادر شاه افشار و اعقاب وی، کریمخان زند و جانشینان او، علوم و ادبیات از دولت صفویه تا تاسیس سلسله قاجاریه، صنایع دوره صفویه، سلسله قاجار، انقلاب ایران و استقرار مشروطیت، ادبیات دوره قاجار می باشد و در پایان هم به فهرست مهم ترین وقایع تاریخی این دوران اشاره می شود.
• عصر جدید: باب چهارم کتاب در دوازده فصل تنظیم شده است و به مباحث پیدایش سلطنت پهلوی، ولایتعهدی، تشکیل ارتش ایران و استقرار امنیت، اصلاحات مالی و اقتصادی، تسطیح طرق و شوارع و ایجاد راه آهن، پست، تلگراف و تلفن، تعلیم و تربیت، حفظ زبان فارسی، نگهداری آثار ملی و تجلیل از بزرگان، ادارات و موسسات مختلف، حقوق زنان و نهضت بانوان، اصلاحات قضائی، روابط ایران با دول خارجه و وقایع داخلی می پردازد و در آخر، فهرست مهم ترین وقایع و اصلاحات این عصر به خواننده عرضه می شود.
کتاب تاریخ کامل ایران، تاریخی است سودمند برای کسانی که به طور جامع به مطالعه تاریخ ایران از آغاز تا عصر پهلوی علاقه مند هستند و همچنین منبع مغتنمی است برای تاریخ دوستان و تاریخ پژوهان.