نویسنده: ه. ل. رابینو مترجم: ع. وحید مازندرانی

سفرنامه «مازندران و استراباد» کتابی است در باب وضع جغرافیایی و تاریخی این دو ایالت ایران. بر طبق شرحی که مولف در مقدمه آن نوشته، این کتاب حاصل شانزده سال مطالعات او به خصوص درباره ایالت مازندران است.نویسنده کتاب، شش سال یعنی از 1285 تا 1291 خورشیدی، کنسول دولت بریتانیا در شهر رشت بوده و در این مدت، دوبار در سراسر مازندران و گرگان مسافرت کرده و در تمام خط سیر خود، ضمن مشاهداتی دقیق به جمع آوری اطلاعات و تحقیق پرداخته است.

او در مراجعت به اروپا، این مشهودات را به وسیله بررسی کتب تاریخی، تکمیل کرده است.این کتاب گذشته از شرح مشاهدات «رابینو» که اوضاع اجتماعی شهرستان های سواحل دریای خزر را در حدود صد سال پیش روشن می کند، فهرست جامعی نیز از دهات، کتیبه های ابنیه کهنسال و نام و زمان اقتدار تمام خاندان های فرمانروای قدیم و اخیر آن منطقه را نیز در بردارد.

ترجمه این کتاب به زبان فارسی اولین بار توسط جناب آقای سید حسن تقی زاده در سال 1321 انجام و در سال 1336 منتشر می‌شود. چاپ دوم آن نیز در سال 1343 با ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی راهی بازار می‌گردد. کتاب فوق مجموعه غنی و ارزشمندی از مجموعه کتب ایرانشناسی است که مازندران و استرآباد را طی سالهای ذکر شده به تصویر می‌کشد.