الحاوی فی الطب (۲۳جلدی)
کتاب الحاوی فی الطب معروف به الحاوی، یک دانشنامه پزشکی نوشته دانشمند ایرانی محمد زکریای رازی است که مهمترین و پرحجمترین تألیف رازی بهشمار میآید.
این کتاب ۱۵ سال وقت رازی را گرفت و خود او میگوید که سوی چشمش را نیز با خود برد. برگردان لاتین این کتاب در واتیکان، ۱۵ جلد شدهاست به همراه کتاب قانون مهمترین کتاب پزشکی اروپا تا نزدیک سده بیستم بودهاست. این کتاب یک دوره کامل دانش پزشکی تا روزگار رازی است که در آن رازی گفتهها و دیدگاههای دیگر پزشکان را نگاشته و همراه با شرح بیماریها دربارهٔ آنها اظهار نظر کردهاست. الحاوی شامل تجارب شخصی و بالینی رازی است در مدت طبابت در بغداد و ری به گردآوری آن همت گماشتهاست. این کتاب یک دانشنامه پزشکی است که در آن از کلیه شاخههای طب و اصول درمان و بهداشت و بیماریشناسی و داروشناسی بحث شدهاست. ابن ابی اصیبعه در کتاب خود نگاشتهاست که «کتاب حاوی از مهمترین و بزرگترین کتب طب است، به جهت آنکه در آن جمیع امراض و درمان بیماریها چه از متقدمین و چه از متاخرین تا زمان رازی را شامل است و در آن هر موضوعی را که از گویندهای نقل کردهاست نامش را ذکر کردهاست».
مؤلفات رازی (کتاب ها، رسائل و مقالات)(۱۵جلدی)(متن عربی)
کتاب مولفات رازی شامل دوره کامل الحاوی به زبان عربی و رسائل و کتابهای مختلف رازی پیرامون طب ، فلسفه و کیمیا است.
در این مجموعه کتاب مولفات رازی -با توجه به اینکه تمامی آثار رازی به زبان عربی نوشته شده- کتابها، رسالهها و مقالات مندرج در این مجموعه به زبان عربی است، اما برای آشنایی خوانندگان با هر کدام از این آثار، ابتدا توضيح مختصری از آن اثر و اهمیت آن به زبان فارسی آورده میشود و سپس نسخههای خطی برجای مانده از آن و چاپهای آن درصورتیکه چاپ شده باشد و ترجمههای آن به زبانهای مختلف معرفی می شود.
ابوبکر محمّد بن زَکَریای رازی (۲۵۱ ه. ق ـ ۳۱۳ ه. ق) همهچیزدان، پزشک، فیلسوف و شیمیدان ایرانی است. رازی آثار ماندگاری در زمینهٔ پزشکی و شیمی وفلسفه نوشتهاست و بهعنوان کاشف الکل، جوهر گوگرد(اسید سولفوریک) و نفت سفید مشهور است. وی همچنین دربارهٔ کیهانشناسی، منطق و ریاضیات نیز آثاری دارد.
درمورد آثار رازی در لغتنامهٔ دهخدا آمدهاست: ابنالندیم در کتاب «الفهرست» خود تعداد آثار رازی را یکصدوشصتوهفت و ابوریحان بیرونی در کتاب فهرست کتب کتاب در ریاضیات و نجوم، ۷ کتاب در تفسیر و تلخیص و اختصار کتب فلسفی یا طبی دیگران، ۱۷ کتاب در علوم فلسفی و تخمینی، ۶ کتاب در در مافوق الطبیعه، ۱۴ کتاب در الهیات، ۲۲ کتاب در کیمیا، ۲ کتاب در کفریات، ۱۰ کتاب در فنون مختلف که جمعاً بالغ بر یکصدوهشتادوچهار مجلد میشود و ابن اصیبعه در عیون الانباء فی طبقات الاطباء دویستوسیوهشت کتاب از برای رازی برمیشمارد. محمود نجمآبادی استاد دانشگاه تهران کتابی به عنوان «مولفات و مصنفات ابوبکر محمدبن زکریای رازی» نوشتهاست که در سال ۱۳۳۹ بهوسیله انتشارات دانشگاه تهران چاپ شدهاست در این کتاب فهرستهای ارائه شده توسط ابن الندیم و ابوریحان بیرونی و قفطی و ابن اصیبعه با یکدیگر تطبیق داده شدهاست و در مجموع دویستوهفتادویک کتاب و رساله و مقاله فهرست شدهاست.