جمع آوری و تألیف: محمدتقی مدرس رضوی

ابوجعفرمحمدبن محمد بن حسن طوسی(۵۷۹–۶۵۳ ه) (۱۲۰۱–۱۲۷۴ م) شاعر، همه‌چیزدان،فیلسوف، متکلم، فقیه، ستاره‌شناس، اندیشمند، ریاضیدان، منجم، پزشک، عارف و معمار ایرانی بود. کنیه‌اش «ابوجعفر» و به القابی چون «نصیرالدین»، «محقق طوسی»، «استاد البشر» و «خواجه» شهرت دارد. ابن خلدون (۱۴۰۶–۱۳۳۲) او و فخر الدین رازی را بزرگترین دانشمندان ایران دانسته‌است.

فعالیت‌های علمی

• سنت فلسفه مشایی را که پس از ابن سینا در ایران رو به افول گذاشته بود، بار دیگر احیا کرد.
• مجموعه آرا و دیدگاه‌های کلامی شیعه را در کتاب تجرید الاعتقاد گرد آورد.
• رصدخانه مراغه را ساخت.
• جداول بسیار دقیق از حرکت سیاره‌ای ایجاد کرد، که یک مدل سیاره‌ای به روز شده و انتقاداتی از نجوم بطلمیوسی بود.
• در کنار رصدخانه مراغه کتابخانه‌ای با حدود چهل هزار کتاب ایجاد کرد.
• مثلثات را به عنوان یک شاخه ریاضی به‌عنوان یک علم مطرح کرد.
• با پرورش شاگردانی همچون قطب الدین شیرازی و گردآوری دانشمندان ایرانی عامل انتقال تمدن و دانش‌های ایران پیش از مغول به آیندگان شد.
• شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد او بر نظریه خورشید مرکزی کوپرنیک تأثیر داشته‌است.