آزادی و خیانت به آزادی
آزادي و خيانت به آزادي مجموعهي شش گفتاري است که آيزايا برلين هفتهاي يکبار در 1951 در برنامهي سوم راديو بيبيسي ايراد کرد. اين سخنرانيها سرآغازي بود بر شهرت برلين بهعنوان فيلسوف و روشنفکر و انديشهنگار. برلين بيش از هر چيز به مفهوم آزادي انديشيده است. شش گفتار اين کتاب هم هرکدام به يک متفکر قرن هجدهم اختصاص دارد؛ هلوسيوس، روسو، فيشته، هگل، سنسيمون و دومستر. صفت مشترک هر شش نفر اين است که همگي دربارهي آزادي بشر بحث کردهاند، ولي با کمال شگفتي، عقايدشان نهايتاً ضد آنچه معمولاً آزادي فردي يا سياسي خوانده ميشود از کار درميآيد. مترجم کتاب براي آشنايي خوانندگان با انديشهي برلين درآمدي به کتاب افزوده است که تلخيص و ترجمهاي است از دائرةالمعارف فلسفهي استنفورد.
دوره شش جلدی فلاسفه قرون وسطی، رنسانس، هفدهم، هجدهم، نوزدهم و بیستم
کارل مارکس (زندگی و محیط)
از متن کتاب: ذهنی توانا، فعال، واقع نگر و غیراحساساتی داشت بی عدالتی را زود تشخیص می داد، خیالاتی نبود، و از وراجی و هیجان های نفسانی روشنفکران همان قدر منزجر بود که از بلاهت و تفرعن بورژوازی، روشنفکران به نظرش بیشتر وقت ها بی هدف پرچانگی می کردند، از واقعیت دور می نمودند و صادق و ریاکارشان به یکسان آزاردهنده بودند، بورژوازی در آنواحد هم فریبکار بود و هم خودفریب، و حرص و طمع مال و مقام چشمش را به ویژگی های اجتماعی مهم زمانه بسته بود. این توصیف آیزایا برلین است از کارل مارکس. در این کتاب بود که آیزایا برلین برای اولین بار استعداد شگرف خود را در تاریخ اندیشه ها آشکار کرد. این کتاب هم زندگی نامه مارکس است و هم شرح مارکسیسم.
ویکو و هردر
آیزایا برلین
ترجمه: ادریس رنجی
آیزایا برلین در این کتاب به بررسی اصیل ترین و زایاترین اندیشههای دو تن از برترین فیلسوفان تاریخ و فرهنگ میپردازد. بخش نخست کتاب به تشریح اندیشههای فلسفی جامباتیستا ویکو و معرفت شناسی او و خاستگاههای آن اختصاص دارد. این فیلسوف ایتالیایی تا دو قرن پس از دوران حیاتش گمنام ماند اما به یمن تلاشهای مفسرانی چون بندتو کروچه و استفاده از ایدههایش در آثار هنرمندانی چون جیمز جویس از نو کشف و یکی از نخستین نقادان عصر روشنگری و نگرش غالب دکارتی شناخته شد.
ویکو اهمیتی اساسی برای تاریخ، زبان، اسطوره و هنر قایل بود، و از این رو از بنیانگذارن فلسفه فرهنگ محسوب میشود.
بخش دوم کتاب جستاری در باب یوهان گوتفرید هردر است. این اندیشمند آلمانی از پدران جنبش رمانتیک و از مخالفان نگرش نئوکلاسیک غرب بود و آرایش در بازاندیشی مفاهیمی چون جامعه، تاریخ، فرهنگ و هنر نقشی اساسی داشتند: آرایی چون داشتن تعلق به یک اجتماع؛ احترام به فرهنگهای متنوع و رد برتری یکی از آنها بر دیگری؛ نقش هنر به مثابه ابراز روح زمان؛ و لزوم یگانگی نظریه و عمل.