تفسیر کبیر (مفاتیح الغیب) (۹جلدی)
تهافت التهافت (در جواب تهافت الفلاسفه غزالی)
محمد بن احمد بن رشد اندلسی (به عربی: أبو الولید محمد بن أحمد بن رشد) یا ابن رشد (زادهٔ ۱۱۲۶ در قرطبه(کوردوبای کنونی)، اندلس (اسپانیا) - درگذشتهٔ ۱۰ دسامبر۱۱۹۸ در مراکش، مراکش) همهچیزدان و فیلسوف نامدار عربی اندلسی بود. در اکثر زبانهای غربی او را با نام «اورئوس» (Averroes) میشناسند که به نوعی همان تلفّظ «ابن رشد» است.
تهافت التهافت در ردّ تهافة الفلاسفه غزالی. کلمه تهافت به معنای نقض استدلال و ارائه ناپیوستگی یا تناقض اجزاء دلیل بکار میرود. هدف ابن رشد از نگارش این کتاب ردّ مجادلات غزالی است. وی در کتاب تهافت التهافت به غزالی و ابن سینا ایراد میگیرد که فلسفه ارسطو را ناقص فهمیدهاند. این کتاب در اصل به زبان عربی است و به زبانهای لاتین، فارسی، عبری و انگلیسی ترجمه شدهاست. این کتاب را حسن فتحی و علی اصغر حلبی به فارسی ترجمه کردهاند.
تهافت الفلاسفه
امام محمد غزالی
ترجمه: دکتر علی اصغر حلبی
"تهافت الفلاسفه" یا "تناقض گویی فیلسوفان" اثری است از "امام محمد غزالی" که در این تصحیح جدید، "دکتر علیاصغر حلبی" سعی کرده است مطالب را به نحو سادهتری بازگو کند. او همچنین جزئیات بیشتری را در حاشیه کتاب آورده است و "تهافت الفلاسفه" را در چهار مقدمه، بیست مسئله و یک خاتمه، طبقهبندی کرده است. در مقدمه اول این مطلب بیان شده که ریاست فلاسفه به ارسطو ختم میگردد چرا که وی نظرات فیلسوفان را به نحو رضایتبخشی خلاصه کرد و بنابراین اگر قصد رد فلسفه را داریم، کافی است عقاید او را رد کنیم. در مقدمه دوم گفته شده که برخی از نظریات فلاسفه ربطی به دین ندارد و از آنجا که با علوم طبیعی مرتبط است، مانند بحث خورشیدگرفتگی و ماهگرفتگی، باران و غیره، در معرض بحث شدن پیرامون آن نیست. با این حال برخی از دیدگاههای آنها، دین را معترض می شود و قول به قدم عالم در زمرهی این موارد است. مقدمه سوم در بیان "تناقض گویی فیلسوفان" است اما برای دانستن عقاید صحیحه، باید به کتب دیگر مراجعه کرد. مقدمه چهارم، مقایسهی ضرورت تمسک فلاسفه به منطق و ریاضیات در برابر دین است و پس از اتمام مقدمهها، نوبت به بیست مسالهای میرسد که "امام محمد غزالی" به زعم خود در آنها، فلاسفه را تعجیز و تکفیر نموده است. این مسائل به پیوند خداوند و جهان، جاودانگی زمان و عالم، ناتوانی فلاسفه در اثبات وجود صانع، وحدت وجود خداوند و ناتوانی فیلسوفان در اثبات آن، صفات الهی، آگاهی خداوند به جزییات، مسئلههای طبیعی و فلکی، سببیت، نفس انسانی، بعث اجساد و حشر ارواح میپردازند. "تهافت الفلاسفه" یا "تناقض گویی فیلسوفان" از "امام محمد غزالی" با تصحیح "دکتر علیاصغر حلبی"، به همت نشر جامی منتشر شده است.