نویسنده: فریدون آدمیت

در فضای پر‌التهاب نهضت‌های سیاسی - اجتماعی روسیه در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 میلادی، ملیت‌های غیر روسی در امپراتوری تزاری به حزب سوسیال دموکرات روسیه که از نیروهای سیاسی مخالفت حکومت استبدادی تزاری و دارای ایدئولوژی انترناسیونالیستی بود، گرایش پیدا کردند. از اینرو زمینه برای تشکیل احزاب سوسیال دموکرات در میان مسلمانان قفقاز و نیز ارمنیان و گرجی‌ها فراهم آمد.

حزب نیرومند سوسیال دموکرات قفقاز در چنین شرایطی شکل گرفت. حزب «همت» یکی از شاخه‌های اصلی آن بود که در سال 1904 میلادی در بادکوبه تاسیس شد. بنیانگذار این حزب، که آن را قدیمی‌ترین حزب سوسیال دموکرات مسلمانان قفقاز به شمار می‌آورند، دکتر نریمان نجف‌اوغلو نریمانف، پزشک دانشمند بود.