آشفتگی سیاسی

اندیشهٔ سیاسی روی هم‌رفته درپی یافتن کارگزاری در تاریخ است. از این‌رو پیرامون اندیشه‌ها، جنبش‌های سیاسی و اجتماعی پدید می‌آید. قرن بیستم عصر دگرگونی‌های بنیادی در همهٔ عرصه‌های زندگی انسان از جمله زندگی سیاسی بوده است. از میان این دگرگونی‌ها برخی، هم بر تکوین و تطور اندیشهٔ این قرن تأثیر بیشتری گذاشته و هم از آن تأثیر جدی پذیرفته است. و بی‌شک مارکسیسم یکی از جنبش‌های فکری عمدهٔ قرن نوزدهم و بیستم به‌شمار می‌آید. نویسنده در این کتاب براساس اندیشهٔ مارکس به بررسی تعابیر گوناگون از مارکسیسم و اختلاف انواع آن می‌پردازد و نتیجه می‌گیرد که بخشی از این اختلافات ناشی از ابهامات موجود در اندیشهٔ مارکس و برخی دیگر نتیجه تأثیر تحولات سیاسی و اجتماعی این قرن بر مفسران مارکسیسم است. نویسنده در جلد دوم طی دو بخش، ابتدا به بررسی زمینهٔ تاریخی و فکری لیبرالیسم و محافظه‌کاری پرداخته است و سپس آرای اندیشمندان شاخص لیبرال و محافظه‌کار در قرن بیستم را مطرح کرده است.

نام نویسنده : مارتین گریفیتس

نام مترجم : علیرضا طیب

بررسی روابط بین‌الملل طی سدهٔ گذشته به‌سرعت دگرگون شده است. این دگرگونی تا حدودی نتیجهٔ گرایش‌های پاگرفته و تغییرات پدیدآمده در موضوع بررسی این دانش است و تا حدودی هم زادهٔ برداشت‌های متحول دانشمندان در این باره که این موضوع را چگونه باید تعریف، درک و بررسی کرد. دانشنامهٔ روابط بین‌الملل و سیاست جهان، مشتمل بر 299 مدخل به قلم 125 تن از نویسندگان از گرداگرد جهان، مرجع بی‌مانندی برای دانشجویان، محققان و استادان این حوزه است که هم بیانگر گنجینهٔ ماندگار مفاهیم مورد استفاده در روابط بین‌الملل (مانند توازن قدرت یا نظریهٔ جنگ عادلانه) است، هم نشان‌دهندهٔ نوآوری‌های نظری و دستورهای کاری جدیدتر (مانند مکتب برسازی، اداره‌گری جهانی، و علاقه‌مندی دوباره به سرشت حاکمیت تحت شرایط جهانی‌شدن) و هم آینه‌دار چندین ده تن از نظریه‌پردازان نامدار و اثرگذار این حوزه از دانش بشری.

دانشنامهٔ روابط بین‌الملل و سیاست جهان مقدمهٔ فشرده و درعین‌حال جامعی برای بررسی روابط بین‌الملل در سدهٔ بیست‌ویکم است. گرچه عنوان این دانشنامه اشاره به یکی از حوزه‌های فرعی جاافتاده علوم سیاسی (یعنی روابط بین‌الملل) دارد ولی محتوای آن وضعیت فعلی دانش بشر دربارهٔ سیاست جهان را در فراخ‌ترین تعبیر این اصطلاح نشان می‌دهد. مدخل‌های این دانشنامه کل حوزهٔ روابط بین‌الملل، از هنر دیپلماسی و تحلیل سیاست خارجی گرفته تا سیاست مقایسه‌ای، جامعه‌شناسی تاریخی، اقتصاد سیاسی بین‌الملل، تاریخ بین‌الملل، بررسی‌های راهبردی و مسائل نظامی، اخلاقیات، و نظریه و نظریه‌پردازان سیاسی بین‌المللی را دربرمی‌گیرد. محتوای کتاب حاضر هم دامنهٔ بررسی سیاست جهان را نشان می‌دهد و هم تحولات برجسته‌ای را که از پایان جنگ سرد به این سو رخ داده است. وانگهی به معرفی متفکران کلیدی دانش روابط بین‌الملل و زوایای نظریه‌های آنان نیز می‌پردازد.

نام نویسنده : ناصر فکوهی

در این کتاب تلاش شده است موضوعی بسیار پیچیده، یعنی فرهنگ انسانی و علمی که به‌طور تخصصی به مطالعهٔ آن اختصاص دارد به زبانی ساده تشریح شود. مطالب این کتاب، چنان‌که از عنوان آن نیز مشخص است، تنها «درآمد» و «مقدمه»‌ای است برای آشنایی با موضوع. اما نباید تصور کرد که این «مقدمه» دیدگاهی جامع یا نسبتاً جامع از این علم گسترده به خواننده عرضه می‌کند، یا اصولاً نویسنده چنین ادعایی دارد. در حقیقت انسان‌شناسی به‌دلیل گستردگی زمانی و مکانی و وجود شاخه‌های تخصصی بسیار زیاد در آن امروزه به یکی از پیچیده ترین علوم انسانی تبدیل شده که هم‌زمان واجد دو بُعد مثبت و منفی است. انسان‌شناسی علمی به‌دلیل ماهیت بین‌رشته‌ای‌اش دایرةالمعارفی است که برای درک جهان پیچیدهٔ کنونی بهترین ابزار است. البته انسان‌شناسی نیازمند تعامل با دیگر رشته‌ها و حوزه‌های تخصصی است.

اما بُعد منفی در آن است که همان دلایل می‌توانند پژوهشگر ناآگاه را به‌سوی امور سطحی سوق دهند و مفاهیم پیچیده را به مفاهیم پیش‌پاافتا‌ده‌ای تقلیل دهند که هیچ سودی نه برای خودش و نه برای دیگران نخواهند داشت.

در این کتاب همچنین تلاش شده است بر بُعد مثبت تأکید و خوانندگان را به پرهیز از بُعد منفی توصیه شود. و امید است گروهی از آن‌ها به ادامهٔ مطالعه و تحقیق در این حوزه تشویق شوند.

نویسنده: دکتر ناصر فکوهی، دانشیار گروه انسان‌شناسی دانشکدهٔ علوم اجتماعی دانشگاه تهران

نام نویسنده : جان فورن

نام مترجم : فرهنگ ارشاد

آیا عصر انقلاب‌ها به سر آمده است و سال 1989 پایان عصر انقلاب‌هاست؟ برخلاف نظر برخی، نمی‌توان پذیرفت که دورهٔ انقلاب در جهان به‌سر آمده است. این واقعه می‌تواند باز هم در این یا آن گوشهٔ کرهٔ زمین روی دهد. هرچند ممکن است گفتمان و محل وقوع انقلاب‌ها تغییر کند، اما به‌هرحال، در آینده‌ای که فعلاً پیش رو داریم، وقوع انقلاب‌ها امری ناممکن نیست. در کتاب نظریه‌پردازی انقلاب‌ها، بعضی از نامدارترین اندیشمندان به بررسی نقادانهٔ بسیاری از چارچوب‌های نظری پرداخته و در فهم انقلاب کوشش کرده‌اند. رویکردهای نظری در این کتاب، بر محور مفاهیم و جستارهایی از قبیل دولت و کارگزاران انقلاب‌ها، نظریهٔ ساختگرایی، الگوهای نخبگی و نظریه‌های جمعیت‌شناختی، مطالعات قومی/نژادی، مطالعات فرهنگی، و فمینیسم قرار دارد؛ از لحاظ زمانی، کتاب به دورهٔ تاریخی بین انقلاب فرانسه در اواخر قرن هجدهم تا تحولات اروپای شرقی در اواخر قرن بیستم می‌پردازد، هرچند گاهی به رویدادهای پیش از این دوره نیز پرداخته است. شاید بتوان با توجه به شرایط کنونی و آیندهٔ جهان ادعا کرد که بررسی انقلاب‌ها مهم‌ترین اشتغال ذهنی دانشوران اجتماعی، به‌ویژه جامعه‌شناسان امروز است. مطالعهٔ نقادانه کتاب حاضر می‌تواند به سهم خود گامی در این زمینه باشد. جان فورن استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه سنتاباربارای کالیفرنیا است.