جزء از کل

یرواند آبراهامیان

ترجمه‌ی بهرنگ رجبی

نقش و جایگاهِ مردم در سیاست، از همان آغاز بخشی مهم از فعالیت‌های پژوهشی «یرواند آبراهامیان» بوده. در تاریخ‌نگاری‌هایش بیشتر تمرکز داشته روی تحولاتی که آدم‌ها به‌ واسطه‌ی خیابان باعث‌ شده‌اند تا تغییراتی که سیاستمداران سرِ میز مذاکره حاصل داده‌اند: او راویِ فشارهای از پایین است تا چانه‌زنی‌های در بالا ــ و در این مقاله‌هایش بیشتر از همه‌ی جاهای دیگر هم. دو مقاله‌ی نخست کتاب اواخرِ دهه‌ی شصتِ میلادی نوشته شده‌اند، اولی به نقشِ جمعیت‌های مردمی در تحولاتی می‌پردازد که نهایتاً به انقلابِ مشروطه انجامید و دومی، رد این اثرگذاری‌های مردمی را تا مقطعِ کودتای 1332 پی می‌گیرد. مقاله‌ی سوم که چهل سالی بعدتر از آن دو مقاله نوشته شده، سهمِ جمعیت‌های مردمی را در پیشبرد و پیروزیِ انقلابِ 1357 می‌سنجد و ضمناً، نشان می‌دهد دلبستگی به بررسیِ جایگاهِ مردم در سیاست، همه‌ی عمرِ پژوهشیِ آبراهامیان ادامه و دوام داشته. چهارمی مقاله‌ای است درباره‌ی سرخوردگیِ جمعی مردمی، بنیان‌گذارانِ فرقه‌ی دموکراتِ آذربایجان، از سازمانی سیاسی، حزبِ توده، و رو آوردن‌شان به مبارزه‌ی خودبنیاد. و پنجمی که متن ویراسته‌ی یک سخنرانی دانشگاهی است، گزارشی از فراز و فرودهای جنبش کارگری ایران می‌دهد در مقطعی کوتاه از تاریخِ ایران مدرن که آدم‌های خیابان توانستند بسیاری از خواسته‌های‌شان را به حاکمان تحمیل کنند.

لوئی‌فردینان‌ سلین

مترجم: سمیه نوروزی

به زعم بسیاری، سلین یکی از بزرگ‌ترین نویسنده‌های تاریخ رمان است. نگاه او به دنیا بسیار سیاه، بی‌رحمانه و کالبد شکافانه‌است. او با شجاعتی بی‌نظیر پلیدی‌های انسان عصر جدید را برملا ساخت و آینه‌ای صادق در برابر او نهاد. همچنین نمی‌توان از زبان او یاد نکرد. او نثری بسیار عامیانه داشت و از عباراتی که خود می‌ساخت بسیار استفاده می‌کرد. او زبان معیار را زبانی زنده نمی‌دانست. او تمام تابوهای عصر خود را شکست و تأثیری عمیق بر نویسندگان پس از خویش گذاشت.

معرکه اثري است مستند درباره ي جنگ. رمان، ماجراهاي سربازي را بازگو مي‌کند که داوطلبانه در هفدهمين قشون سواره‌نظام ثبت‌نام کرده است؛ نيمه‌شب و هنگام گشت‌زني شبانه به قرارگاه مي‌رسد… سلين، زبان بريده بريده و بي‌منطق يک افسر جزء بسيار عصباني را که از سر خشم دست به کارهاي خنده‌دار مي‌زند، به‌طور شگفت‌‌انگيزي بازپروري کرده است. هرگز در هنر فحش و ناسزا غرق نشده، همچنان ‌که در اغراق هم زياده‌روي نکرده است، چرا که همه مي‌دانيم در باب اصطبل و فحش‌هاي مربوط به اين فضا، اغراق حرف اول را مي‌زند… سربازخانه‌ي قشون هفدهم توصيف نشده است، بلکه حاضر است، نمايان است، کم کم از دل شب بيرون مي‌آيد، سربازهاي چسبناک اهل برتاني، از لابه‌لاي گفت‌و‌گوي آدم ها سر درمي‌آورند، با سبيل هاي پرپشت، و شمشيرهايي که روي سنگ فرش ها کشيده مي‌شود و صدا مي دهد: سربازهاي برتاني کوتاه‌اند و شمشيرها بلند…»

دیوید پیس

مترجم: حمیدرضا صدر

«یونایتد نفرین‌شده» رمانی درباره‌ی حضور چهل و چهارروزه‌ی پرتنش و نافرجام برایان کلاف، مربی نام‌آشنا و جنجالی انگلیسی، در باشگاه لیدز یونایتد است. اما هر چند قصه با اشاره به رخدادها و شخصیت‌های واقعی فوتبال انگلیس دهه‌ی شصت و هفتاد میلادی جلو می‌رود، ولی استادیوم‌های فوتبال برای پیس زندان‌های تنگی هستند و طرف‌داران نشسته بر سکوها نقش جلادان را ایفا می‌کنند. او تصویر سیاه و تلخی از فوتبال ارائه می‌دهد و کلاف را مردی سرگردان در مرز نبوغ و جنون توصیف می‌کند. فوتبال و موتیف‌های تکرارشونده‌اش، بازی به بازی دیگر و فصلی به فصل دیگر، بستر مناسبی برای چالش پیس با فرمی است که در تکرار واژه‌ها و جمله‌ها برای توصیف شخصیت تلخ‌اندیش کلاف برگزیده. پیس گاه‌وبی‌گاه جمله‌هایی را که شخصیت‌ها بر زبان می‌آورند، ‌یا آن‌چه در ذهن کلاف می‌گذرد، با تکه‌هایی از اشعار یا واژه‌ها یا عباراتی دیگر ترکیب می‌کند که شگرد دیگرش در این پازل روان‌شناسانه‌ است.