نویسنده : آلن دو باتن

ترجمه : گلی امامی

نام نویسنده : زیگموند فروید

نام مترجم : سايرا رفیعی

اگر دانش روا‌‌ن‌شناسی که گرایش‌ها، محرک‌های غریزی، انگیزه‌ها و مقاصد فرد را تا تبلور آن‌ها در کنش‌هایش و تا روابط فرد با نزدیکانش پی‌گیری می‌کند، وظیفه‌اش را به‌طور کامل به انجام رسانده باشد و پیوندهای متقابل آن‌ها را روشن‌ کرده باشد، ناگهان خود را با وظیفه‌ای جدید و انجام‌نشده روبه‌رو خواهد دید. روان‌شناسی ناچار به توضیح این واقعیت شگفتی‌آور خواهد بود که فردی که روان‌شناسی مورد بررسی قرار داده و شناخته است، در شرایط خاصی کاملاً دور از انتظار احساس و فکر می‌کند و دست به کنش می‌زند. این شرایط همانا ملحق شدن به توده‌ای از مردم است که ویژگی‌های تودهٔ روان‌شناختی را به خود گرفته‌اند. اما توده چیست و چگونه توان تأثیرگذاری‌ای تا این حد تعیین‌کننده را بر زندگی ذهنی افراد به‌دست می‌آورد، و دگرگونی ذهنی‌ای که بر افراد تحمیل می‌کند در چه چیزی نهفته است؟

معرفی بیشتر

زيگموند فرويد، روانشناس و متفكر معاصر اتريشي غير از آثار بزرگ و تخصصي خود مثل تعبير رويا كه عمدتا به حوزه روان‌شناسي اختصاص يافته است، همواره به مسائل تاريخي و ادبي و اجتماعي نيز توجه داشته و كوشيده با نگرش عميق و تاثيرگذاري كه در روانكاوي وضع كرده، پديده‌هاي اجتماعي را نيز مورد بازنگري قرار دهد، كاري كه بعد از او از طريق روانكاوان و انديشمندان فراواني پي گرفته شده است. روانشناسي توده‌يي و تحليل اگو كه در سال 1921 يعني دوازده سال پيش از به قدرت رسيدن جنبش نازيسم در آلمان منتشر شده است، يكي از اين آثار است. او در ابتداي اين كتاب كه اخيرا توسط سايرا رفيعي ترجمه شده و به همت نشر ني منتشر شده است، تمايز ميان روانشناسي فردي و روانشناسي توده‌يي را نفي مي‌كند و به توضيح پديده‌يي اجتماعي از منظر روانكاوي مي‌پردازد. اين همان كاري است كه او در آثار ديگرش مثل موسي و يكتاپرستي، تمدن و ناخرسندي‌هاي آن، توتم و تابو و آينده يك توهم انجام مي‌دهد. با اين تفاوت كه صورت‌بندي آگاهانه استفاده از مفاهيم روانكاوانه براي توضيح پديده‌هاي اجتماعي نخستين‌بار در روانشناسي توده‌يي صورت مي‌گيرد. او خود در نامه‌يي كه در مورد كتاب به رومن رولان نويسنده مي‌نويسد، تاكيد مي‌كند كه «گمان مي‌كنم كه (اين كتاب) راهي باز مي‌كند كه مي‌تواند از تحليل فرد به فهم جامعه برسد». روانشناسي توده‌يي در مجموعه آثار فرويد و از ديد تاريخ روانكاوي نيز جايگاه خاصي دارد. مفهوم اگو ايده آل كه بعدها فرويد آن را سوپر اگو نا نهاد براي نخستين‌بار در درباره خودشيفتگي و به شكلي بسيار فشرده و مختصر طرح شد. اين مفهوم در روانشناسي توده‌يي بسط پيدا كرد و بنياني شد براي نظريه ساختاري ذهن-متشكل از ‌ايده، اگو و سوپر اگو- كه در تحليل‌ها جايگزين نظام توپوگرافيك ذهن شامل ناخودآگاه، پيش آگاه و خود آگاه شد و فرويد تا آخر از آن استفاده كرد. اين كتاب زمينه استفاده نظريه پردازان اجتماعي گوناگون را از روانكاوي فراهم آورد. مكتب فرانكفورت از رابطه دوجانبه روابط اجتماعي و روانشناسي فردي كه روانكاوي فرويد مطرح ساخت بهره بسيار گرفت. برخي از مقالات تئودور آدرنو مثل نظريه فرويدي و الگوي تبليغات فاشيستي و برخي مفاهيم مهم او چون شخصيت اقتدارگرا و نيز مقاله جامعه‌شناسي و روانشناسي متاثر از اثر فرويد است. جامعه‌شناساني مانند تالكوت پارسونز نيز كه بر لزوم استفاده از روانكاوي در مطالعات جامعه‌شناختي تاكيد داشتند، مفهوم سوپر اگو را نقطه تلاقي جامعه‌شناسي و روانكاوي دانسته‌اند؛ مفهومي كه براي نخستين‌بار در كتاب روانشناسي توده‌يي و تحليل اگو آمده است.

 از متن کتاب: ذهنی توانا، فعال، واقع نگر و غیراحساساتی داشت بی عدالتی را زود تشخیص می داد، خیالاتی نبود، و از وراجی و هیجان های نفسانی روشنفکران همان قدر منزجر بود که از بلاهت و تفرعن بورژوازی، روشنفکران به نظرش بیشتر وقت ها بی هدف پرچانگی می کردند، از واقعیت دور می نمودند و صادق و ریاکارشان به یکسان آزاردهنده بودند، بورژوازی در آنواحد هم فریبکار بود و هم خودفریب، و حرص و طمع مال و مقام چشمش را به ویژگی های اجتماعی مهم زمانه بسته بود. این توصیف آیزایا برلین است از کارل مارکس. در این کتاب بود که آیزایا برلین برای اولین بار استعداد شگرف خود را در تاریخ اندیشه ها آشکار کرد. این کتاب هم زندگی نامه مارکس است و هم شرح مارکسیسم.

نام مترجم : شهاب الدین عباسی

ویلیام چیتیک (به انگلیسی: William Chittick؛ زادهٔ ژوئن ۱۹۴۳ در کانتیکت) از اسلام‌شناسان و متخصصان عرفان مولوی و ابن عربیدرآمریکا است.

وی دکترای ادبیات فارسی خود را در دانشگاه تهران زیر نظر سید حسین نصر دریافت نموده، و سپس در دانشگاه صنعتی آریامهر علوم دینی تدریس کرد. او هم اکنون استاد دانشگاه استونی بروک است.

وی مدتی نزدیک به ۳۰ سال از ویرایشگران دانشنامه ایرانیکا بوده‌است.

او همچنین نخستین کسی است که صحیفه سجادیه را به زبان انگلیسی ترجمه کرده‌است.

سید جلال الدین آشتیانی از استادان چیتیک در مورد وی گفته است: آقای چیتیک را در دانشگاه تهران ملاقات نمودم. با زحمت به فارسی تکلم می‌نمود. وقتی اظهار داشت که بنا دارد نقد النصوص را تصحیح نماید و بر آن مقدمه بنویسد، باور نکردم که بتواند از عهده بر آید ... کار مشکل و به دست آوردن مطالب از آثار مفصل و مجمل عرفانی کار هر کس نمی‌باشد ... بعد از مدتی آقای چیتیک نسخه‌ای کامل از نقد النصوص را برای حقیر فرستادند ... به انضمام مقدمه‌ای بسیار نافع ... و مرقوم داشته بودند که این اثر را به زودی چاپ و منتشر خواهم نمود. حقیر بعد از دریافت کتاب و مطالعه اجمالی آن در حیرت فرو رفتم و به آقای چیتیک آفرین گفتم.

اریش فروم (به آلمانی: Erich Fromm) (زاده ۲۳ مارس ۱۹۰۰ - درگذشته ۱۸ مارس ۱۹۸۰) روانکاو و فیلسوف اجتماعی آمریکایی آلمانی تبار از جمله مارکسیست های سرشناس مکتب فرانکفورت و از برجسته ترین نمایندگان مکتب روانشناسی اومانیستی است. او در آثارش کوشید تا ارتباط متقابل روان‌شناسی و جامعه را شرح دهد و معتقد بود که با به‌کار بستن اصول روانکاوی، به عنوان علاج مشکلات و بیماری‌های فرهنگی، بشر راهی به سوی تحقق یک «جامعهٔ معقول» و متعادل از لحاظ روانی خواهد یافت.

نويسنده در اين كتاب مي‌گويد عشق احساسي نيست كه هركس، صرف‌نظر از مرحلة بلوغ خود، بتواند به آساني آن را به دست آورد. او تأكيد مي‌كند تمام كوشش‌هاي فرد براي عشق‌ورزيدن محكوم به شكست است، مگرآنكه خود او با جد تمام براي تكامل تمامي شخصيت خويش بكوشد، تا آنجا كه به جهان‌بيني سازنده‌اي دست يابد. وي عقيده دارد اگر آدمي همسايه‌اش را دوست نداشته باشد و از فروتني واقعي، شهامت، ايمان و انضباط بي‌بهره باشد، از عشق فردي خرسند نخواهد شد.