فلسفه برای همه

نام نویسنده : شائول شاکد

نام مترجم : مرتضی ثاقب فر

مجموعة‌ جستارهای‌ این‌ کتاب‌ در پی‌ دستیابی‌ به‌ دو هدف‌ اساسی‌اند؛ نخست‌، بازنمایی‌ توضیحات‌ و تفسیرهای‌ کیش‌ زردشتی‌ در دورة‌ ساسانی‌، و دیگری‌ چگونگی‌ انتقال‌ آن‌ اندیشه‌ها به‌ اسلام‌. این‌ دو موضوع‌ با هم‌ بستگی‌ دارند: از بازتاب‌ اندیشه‌های‌ ساسانی‌ در اندیشه‌های‌ عربی‌ ـ اسلامی‌ اطلاعات‌ بنیادین‌ بسیاری‌ در بارة‌ کیش‌ زردشتی‌ دورة‌ ساسانی‌ کسب‌ می‌کنیم‌ و می‌توانیم‌ ارزیابی‌ کنیم‌ تا چه‌ اندازه‌ اسلام‌ از سرازیر شدن‌ اندیشه‌های‌ ایرانی‌ بهره‌ جسته‌ است‌. مولف‌ کوشیده‌ است‌ با تحلیل‌ دقیق‌ آگاهی‌ها و دانش‌های‌ ساسانیان‌ که‌ از مجاری‌ گوناگون‌ ــ چه‌ ایرانی‌ و چه‌ اسلامی‌ ــ انتقال‌ یافته‌اند، به‌ پرسش‌های‌ اساسی‌ در مورد کیش‌ زردشتی‌ در زمان‌ ساسانیان‌ پاسخ‌ گوید و به‌ بحث‌ در بارة‌ انتقال‌ برخی‌ مضامین‌ و اندیشه‌های‌ ایرانی‌ به‌ تفکر اسلامی‌ بپردازد.

بیست و پنج قرن پیش، فیلسوف چینی «لائوتسه» این جملات حکیمانه را نوشت: «اگر به دنبال پول و امنیت باشی قلبت هرگز نرم نخواهد شد. نگران تأیید مردم مباش وگرنه زندانی‌شان خواهی شد. کار خودت را انجام بده و سپس بازگرد. این است تنها مسیر به سوی آرامش.» این گفته‌ها در واقع خطر ارزش‌های مادی را به مردم هشدار می‌داد. حکیمان تقریباً از هر دین و مکتب فلسفی، به طور مشابهی تأکید کرده‌اند که تمرکز بر کسب دارایی‌های مادی و شهرت اجتماعی به کاهش اهمیت آنچه برای زندگی مهم است می‌انجامد. اگرچه ممکن است در تصدیق این حکمت باستانی سر تکان دهیم. چنین نصایحی غالباً در هیاهوی پیام‌های مصرف‌گرایی امروزی گم می‌شوند. پیام‌هایی مبنی بر این‌که پیگیری‌های مادی، انباشت کالاها و ارائه تصویر «مناسب» موجب فراهم شدن ارزشی واقعی، رضایتی عمیق و زندگی‌ای حقیقتاً پر معنا می‌شوند. کتاب حاضر بهای سنگینی را که بشریت در قبال تغذیه، پوشاک، سرپناه و آموزش هر فرد زنده بر روی کره زمین می‌پردازد و این که برای افزایش مراقبت‌های بهداشتی، مبارزه با بیماری‌های مهم و پاکسازی نسبتاً زیاد محیط زیست چه میزان ظرفیت داریم بررسی و ارزیابی نموده است.

عباس معروفی

« گفتم آب و ساعت لنگریمان گفت :دنگ دنگ دنگ .»

فاصله ها از میان برداشته شده اند و حال و گذشته در هم آمیخته اند : حسینای مسحور شده با زلفی آشفته ایستاده است ، اما نه بر پله های شهرداری که در ذهن نوشافرین می کوبد؛ سرهنگ در پی پیمودن پله های ترقی از شیراز به سنگسر می افتد ؛ ملکوم آلمانی در کار ساختن یک پل بزرگ از کوه پیغمبران به کافر قلعه است؛ و سروان خسروی در پی آن است که همه ی کوچه های شهر به خیابان خسروی ختم شوند. اما همه یک داغ به پیشانی دارند؛ همان که سال بلوا را آغاز می کند . همان که همه ناچار به انتخابش بوده اند و مقصر کیست وقتی بازی و بازیگر یگانه نیست ؟

نام نویسنده : عباس معروفی

چکیده آدم‌ها فقط‌ یک‌ نیمه‌ از عمرشان‌ را زندگی‌ می‌کنند، من‌ مال‌ نیمة‌ اول‌ بودم‌ و او نیمة‌ دوم‌. آن‌که‌ نیمه‌ اول‌ عمرش‌ را زندگی‌ کرده‌ است‌، برادری‌ است‌ که‌ تلاش‌ می‌کند تا پا جای‌ پای‌ پدر بگذارد؛ پدری‌ مستبد و تمامیت‌خواه‌. و آن‌که‌ نیمة‌ دوم‌ را زیسته‌ است‌، برادری‌ است‌ شاعر و روشنفکر، جوانی‌ که‌ نماد نسل‌ روشنفکران‌ معاصر ایران‌ است‌. برادر روشنفکر در برابر ابتذال‌ خانه‌ و جامعه‌ عصیان‌ می‌کند، دل‌ به‌ عشق‌ می‌سپارد و تلاش‌ می‌کند اگر نه‌ در جامعه‌ لااقل‌ در گوشة‌ انزوایش‌ دنیایی‌ عاری‌ از پستی‌ و بدخواهی‌ بسازد. برادر دیگر پیش‌ می‌رود و به‌ پدری‌ دیگر بدل‌ می‌شود. تضاد میان‌ برادران‌ ادامه‌ می‌یابد و سرانجام‌ یکی‌ قربانی‌ دیگری‌ است‌. اما سرنوشت‌ این‌ هابیل‌ و قابیل‌ معاصر متأثر از هزاران‌ رویداد تاریخی‌ معاصر است‌؛ رویدادهایی‌ که‌ نه‌ هابیل‌ را چون‌ گذشته‌ باقی‌ گذارده‌اند و نه‌ قابیل‌ را. عباس‌ معروفی‌، روزنامه‌نگار و نویسندة‌ مشهور ایرانی‌، 46 سال‌ دارد، جوایز داخلی‌ و بین‌المللی‌ بسیاری‌ را از آن‌ خود کرده‌ و مدتی‌ است‌ ایران‌ را به‌ ناچار ترک‌ گفته‌ است‌. معروفی‌ اکنون‌ ساکن‌ آلمان‌ است‌، همچنان‌ می‌نویسد و تسلطش‌ بر شیوه‌های‌ مدرن‌ داستان‌نویسی‌ و شناختش‌ از تاریخ‌ و اسطوره‌ او را در زمرة‌ پرمخاطب‌ترین‌ نویسندگان‌ ایرانی‌ قرار داده‌ است‌. (برنده جایزه بنیاد سورکامپ- 2001)

نام نویسنده : الیف شافاک

نام مترجم : ارسلان فصیحی

پرفروش‌ترین رمان تاریخ ترکیه که گفته می‌شود بیش از پانصد بار تجدید چاپ شده است. این رمان به نوعی بازگویی رابطه میان شمس و مولانا در قالب داستانی امروزی و از زبان یک زن آمریکایی است که به همه روزمرگی ها و همسر و کار پشت پا میزند و عازم سفر ترکیه می شود.

اما پرفروش‌ترین رمان تاریخ ترکیه چگونه کتابی ست؟ رمان «ملت عشق» اثری‌ست عاشقانه؛ برخوردار از فرمی که می توان آن را دو رمان محسوب کرد در قالب یک رمان؛ دو روایت تو‌در‌تو که به صورت موازی روایت می شوند؛ اما در دو زمان مختلف جریان دارند. یکی قرنها پیش در شرق و یکی در زمان حال و در غرب (امریکا) بر این پایه اگرچه به ظاهر تفاوت های بسیار زیاد و اساسی باهم دارند اما از آنجا که بن‌مایه هردوی آنها عشق و تاثیر آن در زندگی‌ست بی شباهت به هم نیستند. ملت عشق از یک سو داستان دلدادگی و از دیگر سو داستان رهایی است؛ از یک سو به عشق زمینی می پردازد و از دیگر سو به عشق معنوی و جنبه های عرفانی عشق و زندگی اشاره میکند. این سویه های متقابل که در هر دو خط داستان دیده می شود از جمله جذابیت های اصلی این رمان محسوب می شود که الیف شافاک با چیره دستی با کنارهم قرار دادن این عناصر خط و ربطی برای نزدیک شدن و پیوند خوردن این دو داستان به وجود آورده است.

ناگفته نماند که ترجمه ارسلان فصیحی هم کاری بدون نقص است تا جایی که کاوه میرعباسی، نویسنده و مترجم معروف درباره آن می گوید: "من همیشه کتاب‌های اصلی را از زبان‌های انگلیسی، فرانسوی و اسپانیایی می‌خوانم، اما مدتی قبل، «ملت عشق» را با ترجمه ارسلان فصیحی خواندم و از آن بسیار لذت بردم."نکته‌ی دیگر اینکه ترجمه این رمان پنج سال پیش به اتمام رسیده بود که تا چندی پیش جزو آثار غیرقابل انتشار وزارت ارشاد بود اما سرانجام پس از بازبینی مجدد، نشر ققنوس آن را منتشر کرد.

در بخشی از کتاب می خوانیم:کلماتی که ما برای توصیف خالق بکار میبریم، درواقع نشاندهنده ی آنست که ما خودمان را چگونه توصیف میکنیم. اگر موجودی هولناک در ذهنمان متصور میشویم، در واقع این ما هستیم که با ترس احاطه شده ایم. اما اگر عشق و محبت را احساس کردی، از تو چیزی جز این دو پدید نخواهد آمد.

از متن کتاب:

خیلی وقت پیش بود. به دلم افتاد رمانی بنویسم. ملت عشق. جرئت نکردم بنویسمش. زبانم لال شد، نوک قلمم کور. کفش آهنی پایم کردم. دنیا را گشتم. آدم‌هایی شناختم، قصه‌هایی جمع کردم. چندین بهار از آن زمان گذشته. کفش‌های آهنی سوراخ شده؛ من اما هنوز خامم، هنوز هم در عشق همچو کودکان ناشی...

    مولانا خودش را «خاموش» می‌نامید؛ یعنی ساکت. هیچ به این موضوع اندیشیده‌ای که شاعری، آن هم شاعری که آوازه‌اش عالمگیر شده، انسانی که کار و بارش، هستی‌اش، چیستی‌اش، حتی هوایی که تنفس می‌کند چیزی نیست جز کلمه‌ها و امضایش را پای بیش از پنجاه هزار بیت پرمعنا گذاشته چطور می‌شود که خودش را «خاموش» بنامد؟

    کائنات هم مثل ما قلبی نازنین و قلبش تپشی منظم دارد. سال‌هاست به هر جا پا گذاشته‌ام آن صدا را شنیده‌ام. هر انسانی را جواهری پنهان و امانت پروردگار دانسته‌ام و به گفته‌هایش گوش سپرده‌ام. شنیدن را دوست دارم؛ جمله‌ها و کلمه‌ها و حرف‌ها را... اما چیزی که وادارم کرد این کتاب را بنویسم سکوت محض بود.

    اغلب مفسران مثنوی بر این نکته تأکید می‌کنند که این اثرِ جاودان با حرف «ب» شروع شده است. نخستین کلمه‌اش «بشنو!» است. یعنی می‌گویی تصادفی است شاعری که تخلصش «خاموش» بوده ارزشمندترین اثرش را با «بشنو» شروع می‌کند؟ راستی، خاموشی را می‌شود شنید؟

    همه بخش‌های این رمان نیز با همان حرف بی‌صدا شروع می‌شود. نپرس «چرا؟» خواهش می‌کنم. جوابش را تو پیدا کن و برای خودت نگه دار.

    چون در این راه‌ها چنان حقیقت‌هایی هست که حتی هنگام روایتشان هم باید به مثابه راز بمانند.