نام نویسنده : عبدالحسین زرین کوب

زرین کوب در کتاب «ارزش میراث صوفیه» درباره اینکه صوفیه چگونه از زهد آغاز شد و به محبت گرایید و سرانجام آن چیزی شد که امروز می شناسیم، توضیح داده است.

از اوایل خلافت امویان، که خلافت در دمشق به نوعی سلطنت تبدیل شد نارضایی کسانی که بر دستگاه خلیفه به چشم اعتراض می نگریستند، رفته رفته افزونی یافت.درین میان عده یی زهاد هم بودند که بیشتر اوقاتشان در عزلت و عبادت می گذشت و کناره گیری آنها از دستگاه خلافت گویی نوعی اعتراض بود بر رفتار خلیفه وقت و سایر کسانی که به فساد و گناه گراییده بودند.

كتاب فوق حاوي يك تحقيق علمي در مورد قلمرو عرفان ، زهد و محبت ، شيخ و خانقاه ، حكمت صوفيه و ارزيابي نقاط مثبت و منفي در آراء و عملكرد صوفيان مي باشد . همچنين درباره تاريخ ، عقايد صوفيه و آداب و رسوم بزرگان اين قوم سخن به ميان آمده است .

...ملامتیه طایفه‌یی بوده‌اند از صوفیه که در قرن سوم هجری و بعد از آن،در خراسان‌ شهرت داشته‌اند و سبب اختلاف مشرب آنها با غالب صوفیهء عصر خویش عنوان ملامتی یک‌ چند در مقابل صوفی بکار می‌رفته است.ملاتیه معتقد بوده‌اند که عبودیت و پرستند کی را باید به خدا اختصاص داد.ازین‌رو در این مقام باید که سالک نه عمل خود را پیش‌ چشم آورد نه عمل و نظر مخلوق را ملاحظه کند.باید در اعمال خویش اخلاص بورزد و از هرگونه ریا دوری بگزیند و بدگمانی در حق نفس را اولین قدم حسن ظن بحق-که‌ اصل معرفت است-بداند.

ازین جهت ملامتیه در اخلاق و معاملات عمدا سعی کرده‌اند که برخلاف زاهدان و پشمینه‌پوشان عصر از حیث لباس و رفتار و احوال ظاهری با سایر مردم تفاوت نداشته باشند تا بورطهء ریا و خودنمایی نیفتد و پشت بقبله نماز نخوانند. مخصوصا سعی داشته‌اند که هرگز«در اظهار خیر و اخفاء شر نکوشند»و عبادات را بمنزلهء اسرار بین«عبد»و«حق»تلقی نمایند و خویشتن را از اظهار آن ملامت کنند.

آنچه در طی این یادداشتها آمده است جستجویی است در تاریخ تصوف، با کوششی برای ارزیابی میراث صوفیه. قسمتی از این یادداشتها چند سال پیش به هیچ نظمی خاص و به صورت مقالاتی دنباله دار در مجله یغما انتشار یافت و چون آن سلسله مقالات مورد پسند قرار گرفت تمامی یادداشتها به صورت کامل و مرتب و به گونه کتابی جداگانه که چندین برابر مقالات مندرج در یغماست به چاپ رسید.

نام نویسنده : نصرالله پور جوادی

تاریخ تصوف و عرفان ایران، به‌خصوص در سده‌های نخستین، موضوعی است که در پژوهش‌های عرفانی بر اساس منابع کهن مورد بررسی قرار گرفته است. بحث دربارهٔ ملامتیان و جوانمردان خراسان، آثار ابوسعد خرگوشی نیشاپوری و خواجه عبداللّه انصاری، تصوف خاص شهر اُرمیه (ارومیه) و اختلاف شیخ بزرگ این شهر با مشایخ بغداد، اصطلاحات صوفیانه ابن عربی و رابطهٔ آن‌ها با تصوف اصفهان، لطایف قرآنی در مجالس صوفیه، و تاریخ عرفان و اولیاء شهر زنجان از جمله مطالبی است که در کتاب حاضر مطرح شده است.

دکتر نصراللّه پورجوادی استاد دانشگاه تهران، عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی، و بنیان‌گذار مرکز نشر دانشگاهی است و تا سال 1383 نیز رئیس آن مرکز بود. وی اکثر پژوهش‌های خود را تا سال 1383 در دو نشریهٔ معارف و نشر دانش منتشر می‌کرد. پژوهش‌های وی دربارهٔ امام محمد غزالی و فخرالدین رازی، که با عنوان دو مجدد منتشر شد، برندهٔ جایزهٔ کتاب سال در 1382 گردید، و مقالات او در کتاب حاضر نیز جزو آثاری است که وی را در سال 2005 موفق به دریافت جایزهٔ بین‌المللی الکساندر همبولت در رشتهٔ مطالعات اسلامی کرد.

دوشن گیمن

ترجمه: رویا منجم

بررسي دايرة المعارف مآب پيام زرتشت.

باورهاي امروزي و اعمال آييني كه عموما براي پارسيان عامي ناآشناست.

زروانیان در مقایل ثنویت (Dualism) اصیل زرتشتی ، یعنی اعتقاد به وجود ازلی دو بنیان جداگانه و متضاد هستی : 1 ـ هرمزد ، 2 ـ اهریمن ، به تثلیث باورمند بودند و عقیده داشتند که « هرمزد » و « اهریمن » برادراند. پدری بنام « زروان » دارند که او خدای نامخلوق وازلی است واراده او فوق همۀ ایزدان و کائینات است.

همچنان زروانیان معتقد به زهد و تقوا ، پاکیزه نفسی و دنیا گریزی و تقدیرگرایی و جبرباوری بودند . کیهان شناسی واسطوره های دینی زروانیان نیز ماهیت بسیار پیجیده و خیال پردازانه دارد . واین اندیشه ها تأثیرات بس شگرف در میان اسطوره های اقوام مختلف جهان داشته است .

میترائیسم مِهر پرستی یا آیین مهر یا میترائیسم، آیینی راز آمیز بود که بر پایه پرستش مهر (میترا) ایزد ایران باستان و خدای خورشید، عدالت، پیمان و جنگ، در دوران پیش از آیین زرتشت بنیان نهاده شد.

نام نویسنده : توشیهیکو ایزوتسو

نام مترجم : محمدجواد گوهری

توشی‌هیکو ایزوتسو (به انگلیسی: Toshihiko Izutsu) (به ژاپنی: 井筒俊彦) ‏ (زادهٔ ۴ مهٔ ۱۹۱۴ در توکیو – درگذشتهٔ ۷ ژانویهٔ ۱۹۹۳ درکاماکورا)، زبان‌شناس، قرآن‌پژوه، اسلام‌شناس و فیلسوف ژاپنی بود.

در ۴ مه ۱۹۱۴ در توکیو به‌دنیا آمد. در سال ۱۹۶۰ دکتری خود را در رشتهٔ ادبیات دریافت کرد. وی پس از تکمیل تحصیلات آکادمیک در ژاپن، مدتی در دانشگاه کیو در توکیو به تدریس مشغول شد و در این زمان، زبان عربی را فراگرفت. وی همچنین مدرس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران بوده‌است.

 کتاب Sufism and Taoism ، نوشته توشيهيکو ايزوتسو از جمله کتاب‌هاي خوب و تأثيرگذار در زمينه مطالعات تطبيقي اديان است. در اين كتاب عرفان ابن‌عربي و تائويي، با يكديگر مقايسه شده‌اند. آشنايي خوب نويسنده با اين دو مكتب عرفاني و همچنين تفکيک معرفي دو سنت عرفاني از بخش مقايسه، از جمله امتيازاتي است كه اين كتاب را شايسته خواندن كرده است. ليکن اين اثر ضعف‌هايي نيز دارد. با وجود اينکه نويسنده آشنايي خوبي با عرفان ابن‌عربي دارد، نتوانسته است عناصر کليدي عرفان او را معرفي و نظام عرفاني او را به‌خوبي بازسازي کند. اين امر باعث شده است مسائل عرفان نظري و عملي را به هم بياميزد. همچنين نويسنده از تفسيرهاي مختلف عرفان تائويي غفلت ورزيده است. از طرف ديگر، علي‌رغم اينكه هدف كتاب مقايسه است، اما بخش کوچکي از کتاب به مقايسه دو سنت، اختصاص يافته است. علاوه بر اين، مقايسه او نيز داراي ايراداتي است؛ مانند اينكه از ماهيت نظري عرفان ابن‌عربي و ماهيت عملي عرفان تائويي غفلت کرده؛ در مقام مقايسه کمتر به اختلاف‌ها توجه کرده؛ در معادل‌سازي بين اين دو سنت دچار اشتباهاتي شده؛ و کار او به تحميل عرفان ابن‌عربي بر عرفان تائويي انجاميده است.

نام نویسنده : جوزف کمپبل

نام مترجم : شادی خسرو پناه

جوزف کمپبل (به انگلیسی: Joseph Campbell) (زاده ۱۹۰۴ نیویورک - درگذشته ۱۹۸۷هونولولو) اسطوره‌شناس آمریکایی بود.

او در زمینه اسطوره‌شناسی و مذهب مطالعات وسیعی انجام داد. جمله به یاد ماندنی او «بدنبال سعادت خویش باش» (Follow your bliss) امروزه تبدیل به نوعی دیدگاه فلسفی شده‌است.

دیدگاه‌های جوزف کمپبل بر روی تفکر معاصر هنر و علوم اجتماعی غرب بسیار تاثیرگذار بوده. بطور نمونه، جرج لوکاس دیدگاه‌های فلسفی سری فیلم‌های جنگ ستارگان را مدیون او دانسته‌است.

قهرمان هزار چهره مشهورترین و بهترین اثر جوزف کمپبل نویسنده و اسطوره شناس مشهور امریکایی است که سیر و سفر درونی انسان را در قالب قهرمانان اسطوره ای پی میگیرد و با بررسی قصه ها و افسانه های جهان نشان میدهد که چطور این کهن الگو در هر زمان و مکان خود را در قالبی جدید تکرار میکند تا انسان را به سیر و سفر درونی و شناخت نفس راهنمایی کند.

سفر قهرمان یک الگوی کلی است که ادعا می‌شود بیشتر اسطوره‌های جهان بر اساس آن پی ریزی شده‌اند. این الگو نخستین بار، توسط جوزف کمپبل در کتاب «قهرمان هزار چهره» (۱۹۴۹) معرفی شد و پس از آن مورد نقد و بررسی قرار گرفت و در بعضی از آثار سینمایی استفاده شد.

کمپبل برای این الگو، هفده مرحله یاد می‌کند؛ اما بیشتر اسطوره‌ها تمام این مراحل را دارا نیستند و بعضی فقط روی یکی از این مراحل تمرکز دارند.

این هفده مرحله، ذیل سه مرحلهٔ کلی «جدایی»، «تشرف» و «بازگشت» جای می‌گیرند. در مرحلهٔ جدایی، قهرمان از دنیای عادی به دنیای ناشناخته‌ها سفر می‌کند، مرحلهٔ تشرف، شرح ماجراهای او در دنیای ناشناخته هاست و بالاخره در مرحلهٔ بازگشت، او دوباره به دنیای عادی بر می‌گردد.

اولین بار این کتاب در سال 1949 به چاپ رسید و بر نسل های بعد مخصوصا بر نویسندگان و فیلنامه نویسان تاثیر زیادی گذاشت و حدود یک میلیون نسخه فروش داشته است در حقیقت این کتاب اکنون جزو کتاب های کلاسیک و رسمی رشته های ادبیات اسطوره شناسی و فیلنامه نویسی است و کارگردانان مشهور هالیوود تحت تاثیر آن به بازسازی اسطوره های کهن در قالب نو پرداخته اند.جنگ ستارخان ارباب حلقه ها ماتریکس و...از این کتاب الهام گرفته اند.