لارنس کِهون

ترجمه: عبدالکریم رشیدیان

کتاب از مدرنیسم تا پست‌مدرنیسم مجموعه‌ای جامع از متون کلاسیک و معاصر مربوط به مدرنیسم و پست‌مدرنیسم است. این مجموعه با تکیه بر این فرض که دانش‌پژوهان و دانشجویان نمی‌توانند بدون شناختی قبلی از بسط و تکامل مدرنیته به ارزیابی پست‌مدرنیسم بپردازند مباحث کنونی را در متن نقادی مدرنیته از قرن هفدهم به این‌سو قرار داده است. این کتاب که به ترتیب زمانی و موضوعی تنظیم شده است متنی است ایده‌آل برای دانشجویان و عموم خوانندگان، زیرا گستردگی و عمق پوشش این اثر آن را به منبعی غیرقابل چشم‌پوشی برای پژوهش در رشته‌های مختلف فلسفی، ادبی، فرهنگی، نظریه‌ی اجتماعی و دینی تبدیل می‌کند. افزوده‌های ویراست جدید دربرگیرنده‌ی بیست متن برگزیده‌ی جدید است از چهارده نویسنده‌ی غالباً متأخری که بیان‌کننده یا منتقد پست‌مدرنیسم بوده‌اند. ویراستار کتاب، آقای کِهون، استاد فلسفه در دانشگاه بوستون و نویسنده‌ی کتاب‌های معضل مدرنیته (۱۹۸۸) و غایات فلسفه (۱۹۹۵) است.

نویسنده: علیرضا ذکاوتی قراگزلو

تلخیص از کلیات هفت جلدی اسکندر نامه نقالی منوچهر خان حکیم

در میان قصه ‌ها، نوع پهلوانی آن البته توأم با چاشنی حکایات عاشقانه و ماجراهای عیاری و پندارهای جادویی از همه بیشتر خواستار داشته و دارد و در چهار قرن اخیر مفصل‌ترین و پرتنوع‌ترین این قصه‌ها اسکندرنامه تحریر نقالی است که خود مرحله‌ای از تکامل فن داستان‌پردازی را در سرزمین ما رقم می‌زند، چنان‌که قهرمانان این قصه را گاه می‌توان با ولگرد ماجراجو و همه‌فن‌حریف داستان‌های پیکارسک اواخر قرونِ وسطای اروپا مقایسه کرد و حتی می‌توان مجموعاً اسکندرنامه تحریر نقالی را نوعی هجویه داستان‌های تاریخی و پهلوانی قدیم انگاشت که در مواردی یادآور دن کیشوت است.

متن داستانی از اسکندر که روایتی تازه از این شخصیت افسانه ای، اسطوره ای و تاریخی را ارائه می دهد. در نسخة اساس این متن، نامی از راوی داستان برده نشده است. تاریخ تحریر متن سال 1035 هجری است و کشمکش های مذهبی زمانة راوی بر متن اسکندرنامه اثر داشته است. راوی سروده های متقدّمان دربارة قصة اسکندر را به خوبی می شناخته و از شاهنامة فردوسی، شرف نامه و اقبال نامة نظامی و خردنامة جامی استفادة فراوان برده است.

همچنین می‌توان اسکندرنامه نقالی را پیش‌درآمد رمان تاریخی جدید فارسی فرض کرد. تحول شخصیتی در قهرمانان محسوس و ملموس است که گرچه هنوز جمعی می‌اندیشند یا به انگیزه دینی عملی می‌کنند اما در آستانه انتقال به فردیت هستند و این خود انعکاس تحول اجتماعی است و ورود به عصر جدید را رقم می‌زند.

نثر اسکندرنامه نقالی نیز نماینده مرحله انتقالی از نثر منشیانه عصر صفوی به نثر داستانی دوره قاجاری است بدین‌گونه این کتاب هم از لحاظ سرگرم‌کنندگی و هم شناخت جامعه گذشته و هم به لحاظ تطور نثر فارسی ارزشمند است.

این کتاب پژوهشی ممتاز و ماندگار است. انتشار این اثر منظری پیش رو می‌گذارد که بی‌درنگ اندیشه را به پیرامون بسیاری از موضوعاتی که کتاب بدان پرداخته است پرواز می‌دهد. از میان کتاب‌هایی که در طی سالیان خوانده‌ام، تنها چند نمونه را به یاد می‌آورم که بتوانند به لحاظ ترکیب شگفت‌انگیز اصالت، تیزبینی، شفافیت ارائه‌ی مطالب، بررسی باریک‌بینانه‌ی منابع، و رمزگشاییِ عملی معماها با این اثر برابری کنند. من از مطالعه‌ی آن بسیار آموختم. به باور من، پس از گذشت هفتاد سال از انتشار ایران در زمان ساسانیان، اثر کریستنسن، کتاب دکتر پورشریعتی از مهم‌ترین آثار منفرد در ارتقای درک ما از تاریخ ایران است. مشخصه‌ی چشمگیر این کتاب وسعت دستور کار نویسنده و مهارت او در درهم‌تنیدن قانع‌کننده‌ی رشته‌های مختلف است. این رشته‌ها مشتمل‌اند بر: رقابت سیاسی دودمانی میان خاندان‌های بلندپایه، فروپاشی ساسانیان پیش از حمله‌ی بیزانسی‌ها و عرب‌ها، تنوع دینی در ایران سده‌های میانی، مسائل تاریخ‌نگاری، و جزئیات مهمی که از مهرها و اسناد دیگر به دست آمده‌اند. هریک از این موارد به‌تنهایی می‌توانند پژوهشگران را سال‌ها در ژرفای خود گرفتار کنند ــ کما این‌که با بسیاری چنین کرده‌اند ــ اما پورشریعتی هریک از آن موضوعات را در کلیتی مرکب و معنادار متحد کرده و در بررسی دقیق‌تر هریک از آن‌ها سهیم بوده است.

فرد م. دانر، استاد تاریخ خاور نزدیک، دانشگاه لندن

نام نویسنده : جیمزمک گیل ری

نام مترجم : حمیدرضا ارباب

کتاب اقتصاد محیط زیست و منابع طبیعی هرچند یک کتاب درسی برای رشته‌های اقتصاد، محیط‌زیست، منابع طبیعی و سایر رشته‌ها در دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد محسوب می‌شود، اما مطالب و موضوعات بسیار گسترده و متنوع آن می‌تواند طیف وسیعی از دانشجویان، اساتید و خوانندگان غیراقتصادی را نیز دربرگیرد.

نویسندگان کتاب با دقت و حوصلهٔ تحسین‌برانگیز هیچ نکتهٔ مهمی را از قلم نینداخته‌اند. لذا حجم زیاد کتاب ناشی از تدریس، مطالعه و تحقیقات بی‌شمار نویسندگان آن است که می‌تواند مرجع بسیار خوبی برای مطالعات بیشتر در زمینهٔ اقتصاد و محیط‌زیست و منابع طبیعی به‌شمار آید. موضوعی که هم به لحاظ وجود منابع طبیعی فراوان و هم به علت عقب‌ماندگی پژوهش‌های اقتصادی در این زمینه باید بیش از پیش در کشور خود به آن بپردازیم.

چرا ژاپن؟ زیرا ژاپن کشور نوشتار است: از میان تمام سرزمین‌هایی که من شناخته‌ام، ژاپن تنها جایی بوده است که تأثیر نشانه‌ها بیشترین نزدیکی را با باورها و رؤیاهایم داشته است، یا شاید بهتر باشد بگویم نشانه‌ها در دورترین نقطه از همه‌ی چیزهایی قرار داشته‌اند که از آنها نفرت داشته‌ام و آزارم می‌داده‌اند، از همه‌ی چیزهایی که می‌خواسته‌ام به‌مثابه بخشی از نشانه‌سالاری غربی طردشان کنم. نشانه‌ی ژاپنی قدرتمند است: به صورت تحسین‌برانگیزی نظم و ترتیب دارد و خود را به نمایش می‌گذارد، بی‌آنکه هرگز نه به طبیعت بدل گردد و نه به عقلانیت. نشانه‌ی ژاپنی تهی است: معنایش گریزان است، در عمق قالب‌هایش نه اثری از خدا هست، نه از حقیقت و اخلاق؛ و این قالب‌های بی‌آنکه جبرانی در کار باشد سلطه دارد. نشانه‌ی ژاپنی، بیش از هر چیزی کیفیتی عالی دارد، نجابتی در بروز خویشتن، افسونی شهوانی که بر همه‌چیز می‌نشاندش و ما عموماً آن را به بی‌معنایی و ابتذال خویش می‌رانیم. از این رو جایگاه نشانه را در اینجا نباید در میان نهادها جست: اینجا نه صحبتی از هنر در میان است، نه از فلکلور، نه حتی از تمدن (ما ژاپن فئودال را در برابر ژاپن فناورانه نمی‌نشانیم)؛ در اینجا سخن ما تنها از شهر است، از مغازه‌ها، از تئآتر، از ادب، از باغ‌ها، از خشونت، سخن ما تنها از چند حرکت و چند اداست، از چند غذا، از چند شعر، سخن ما از چشمان است و از قلم‌موهایی که همه‌ی اینها را به نوشتار درمی‌آورند بی‌آنکه آن‌ها را نقاشی کنند.

رولان بارت