ويكتور هوگو

ترجمه: محمدرضا پارسايار

ـ آيا ممكن است سرشت بشر به‌كلي دگرگون شود؟ ـ آيا ممكن است همان گونه كه ستون فقرات بشر زير سقفي كوتاه، درهم فشرده و خم مي‌شود در آدمي نيز زير بار فلاكت و فقر عيب پذيرد و به معلوليتي درمان‌ناپذير دچار شود؟ ـ آيا در روح بشر عنصري الاهي وجود دارد كه فساد نمي‌پذيرد؟ فشارهاي اجتماعي و اخلاقي آدمي را به تباهي سوق مي‌دهند. از نظر ويكتور هوگو، بي‌نوايي و بي‌اعتنايي انسان‌ها به يكديگر و نظام سركوبگر و بي‌رحم باعث ميشوند تا انسان پاك‌نهاد به زشتكاري روي آورد. او بر اين باور است كه آموزش و پرورش و حفظ كرامت انسان‌ها تنها راه حل‌هاي جامعه براي دوري از زشتكاري‌اند. بينوايان نشان مي‌دهد كه بهترين راه براي تعالي انسان، گذشت و فداكاري است.

وی در کتاب بینوایان به تشریح بی‌عدالتی‌های اجتماعی و فقر و فلاکت مردم فرانسه می‌پردازد، همان عوامل و محرک‌های اجتماعی که منجر به سقوط ناپلئون سوم شد. انحصار توزیع قدرت و ثروت در دست خانواده فاسد سلطنتی که از مشکلات جامعه فرانسه کاملاً بی‌اطلاع بودند، سبب ایجاد معضلات اقتصادی و اجتماعی در جامعهٔ فقیر فرانسه شد و انقلاب فرانسه ناشی از همین تحولات زیرساخت‌های اجتماعی جامعه فرانسه بود. ویکتور هوگو در خلال پردازش شخصیت‌های داستان و روان‌شناسی آنها، نحوه درگیری و دخالت آنان را در این نهضت اجتماعی و توده‌ای نشان می‌دهد.

ویکتور هوگو در انتهای رمانش ساختار فراگیر کارش را توضیح می‌دهد:

این کتاب که خواننده پیش از این لحظه در کلیات و جزئیات از این سو به آن سو می‌رود… یک فرایند از شر به خیر، از بی عدالتی به عدالت، از بطلان به حقیقت، از شب به روز، از اشتها به وجدان، از فساد اداری به زندگی؛ از حیوانیت به وظیفه، از جهنم به بهشت، از هیچ به خدا. نقطه شروع: جسم، مقصد: روح. یک هیدر در آغاز، و یک فرشته در پایان.